Ông Trump công du châu Á: Đối đầu TQ, tái định hình trật tự Ấn Độ – Thái Bình Dương

Tổng thống Mỹ Donald Trump lần đầu tiên sau 6 năm trở lại châu Á, chuyến đi này không chỉ tượng trưng cho việc Mỹ trở lại Đông Á, mà còn báo hiệu trọng tâm của nhiệm kỳ 2 của ông là “đối đầu với bá quyền Trung Quốc, tái định hình trật tự Ấn Độ – Thái Bình Dương”, theo phân tích từ ông Uông Hạo – nhà bình luận thời sự người Hoa tại Mỹ.

Bình luận gia Uông Hạo đăng trên Facebook rằng chuyến công du Đông Á đầu tiên sau khi ông Trump tái nhậm chức rõ ràng là một “màn trình diễn quyền lực trở lại” với đường đi chiến lược cao – từ Malaysia sang Nhật Bản, rồi tới Hàn Quốc – triển khai toàn diện phản công địa chính trị đối với Trung Quốc.

Ông Uông Hạo cho biết điểm dừng chân đầu tiên của ông Trump là Malaysia, tham dự Hội nghị thượng đỉnh Mỹ – ASEAN, ký kết các hiệp định thương mại với nhiều nước ASEAN, tuyên bố Mỹ trở lại thị trường Đông Nam Á. Đây là một “cuộc tấn công ngoại giao kinh tế” điển hình – dùng vốn, năng lượng và hợp tác công nghệ làm đòn bẩy để tranh giành ảnh hưởng trong khu vực mà Trung Quốc đã lâu dài thâm nhập. Thông điệp của ông Trump rất rõ ràng: Mỹ không chỉ trở lại, mà còn muốn dẫn dắt lại trật tự kinh tế khu vực.

Trong thời gian tham dự hội nghị ở Malaysia, ông Trump đã ký một loạt hiệp định thương mại và khai thác khoáng sản quan trọng với nhiều nước, nhằm giải quyết vấn đề mất cân bằng thương mại giữa Mỹ và các nước này, đồng thời nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng trong bối cảnh Trung Quốc siết hạn chế xuất khẩu đất hiếm.

Điểm dừng thứ hai là Nhật Bản, ông đã gặp gỡ tân Thủ tướng Sanae Takaichi. Ông Uông Hạo cho biết hai bên trực tiếp trao đổi và công bố thắt chặt hợp tác về đất hiếm, quốc phòng và thương vụ quân sự. Cuộc gặp này vừa là biểu tượng cho sự trở lại của ngoại giao ông Trump, vừa mở đầu cho một giai đoạn mới trong liên minh Mỹ – Nhật. Chiến lược “ngoại giao chủ động” của bà Takaichi kết hợp với “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump, Mỹ – Nhật đang cùng nhau xây dựng liên minh chiến lược chống Trung Quốc với tư cách “đối tác bình đẳng”.

Bà Sanae Takaichi và ông Trump hôm 28/10 tại Tokyo đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh, tái khẳng định tầm quan trọng của hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan. Bộ Ngoại giao Trung Hoa Dân Quốc cho biết Bộ trưởng Lâm Gia Long cảm ơn chính phủ hai nước đã ủng hộ an ninh eo biển Đài Loan. Chính phủ Takaichi nhiều lần nhấn mạnh điều này trên trường quốc tế, thể hiện sự đồng thuận và lợi ích chung quốc tế.

Ông Uông Hạo nhận định cuộc gặp lịch sử giữa ông Trump và bà Takaichi tại Tokyo là “quả bom chấn cho tình hình Ấn Độ – Thái Bình Dương”. Liên minh “Trump – Takaichi” không chỉ tượng trưng cho sự nâng cấp toàn diện liên minh Mỹ – Nhật, mà còn đánh dấu việc khối tự do tái tổ chức trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh mới. Từ việc ký hiệp định cung cấp đất hiếm đến thăm tàu sân bay George Washington tại Yokosuka, hai nhà lãnh đạo với những động thái cao độ tuyên bố: Liên minh Mỹ – Nhật đã tiến từ biểu tượng sang thực chiến, phát triển thành liên minh “kinh tế + công nghệ + phòng vệ” toàn diện.

Ông Uông Hạo nhấn mạnh: “An ninh eo biển Đài Loan không chỉ là vấn đề hai bờ, mà là ranh giới an ninh chung của thế giới tự do”. Với sự hợp tác chiến lược Mỹ – Nhật – Đài dần được thể chế hóa, liên minh “Trump – Takaichi” trở thành trụ cột cốt lõi của trật tự mới Ấn Độ – Thái Bình Dương. Khi ông Trump nói “Bà Takaichi là người chiến thắng”, và bà Takaichi đáp “Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và rộng mở sẽ do chúng ta cùng thúc đẩy”, tổ hợp này tượng trưng cho một kỷ nguyên mới – “thời đại liên minh vàng” với sức mạnh và niềm tin song hành chính thức khởi động.

Điểm dừng thứ ba là Hàn Quốc, ông Trump đã tham dự Hội nghị thượng đỉnh APEC, đồng thời sẽ gặp trực tiếp ông Tập Cận Bình lần đầu sau 6 năm, tìm kiếm đột phá trong vấn đề thương mại. Kịch tính hơn, ông còn đề cập khả năng gặp ông Kim Jong-un – điều này không chỉ có thể là bước ngoặt tình hình bán đảo Triều Tiên, mà còn được xem là thử nghiệm ngoại giao nhằm xích lại gần “người bạn nhỏ Tập Cận Bình”.

Trong chuyến thăm Hàn Quốc, ông Trump cho biết Mỹ – Hàn sẽ tăng cường hợp tác trong lĩnh vực đóng tàu. Hàn Quốc là một trong những quốc gia dẫn đầu ngành đóng tàu toàn cầu, đầu năm nay tập đoàn Hanwha Ocean của Hàn Quốc mua lại Philly Shipyard, dự kiến đầu tư 5 tỷ USD vào đây, như một phần đầu tư của Hàn Quốc vào ngành đóng tàu Mỹ. Ông Uông Hạo nhận định: “An ninh kinh tế chính là an ninh quốc gia. Với Hàn Quốc thì đúng, với bất kỳ quốc gia nào cũng vậy”.

Ông Uông Hạo cho rằng chuyến công du Đông Á đầu tiên của ông Trump trong nhiệm kỳ 2 có nhịp độ nhanh, mục tiêu rõ ràng: Củng cố Mỹ – Nhật, trở lại ASEAN, kiềm chế hai miền Triều Tiên, bao vây toàn diện ảnh hưởng Trung Quốc. Đây không chỉ là phiên bản nâng cấp của chiến lược “Mỹ trở lại châu Á”, mà còn là bước khởi động mới cho chiến lược Ấn Độ – Thái Bình Dương. Trước sự mở rộng mạnh mẽ và tự tin của Trung Quốc, ông Trump bằng hành động khẳng định sự hiện diện của Mỹ ở Đông Á – bảo vệ “ranh giới đỏ” eo biển Đài Loan, tái tạo cân bằng khu vực, giúp Mỹ trở lại vai trò chủ đạo trên bàn cờ Đông Á.