Đôi nét về Phật giáo thời Lý

Vào những năm đầu công nguyên, Phật giáo du nhập vào nước ta, chủ yếu là từ Ấn Độ. Đến thế kỷ thứ 2, với sự phát triển văn hóa rực rỡ của Luy Lâu, Phật giáo cũng được du nhập vào. Đến thời nhà Lý, Phật giáo phát triển rộng khắp và trở thành quốc giáo.

Các vị Vua khai quốc nhà Lý là Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông đều là những người tu luyện. Vua Lý Thánh Tống cũng là người sáng lập ra dòng thiền Thảo Đường – dòng thiền thứ ba trong nước sau dòng thiền Nam Phương do Tì ni Đa Lưu Chi truyền vào nước ta năm 580 và Thiền phái Quan Bích do Ngô Viên Thông làm tổ sư truyền vào nước ta năm 820.

Các Vua nhà Lý phát triển mạnh Phật giáo, chùa chiền xây dựng ở khắp nơi đến tận các làng xã, hầu như làng nào cũng có ít nhất một ngôi chùa, khiến dân chúng tin vào nhân quả mà lòng người hướng thiện. Các Vua hy vọng dùng Phật giáo cải biến nhân tâm, giúp Xã Tắc ổn định, Giang Sơn cường thịnh, trăm họ an vui no ấm.

Phật Pháp có thế ước chế được tâm của con người khiến họ không làm điều xấu, niềm tin vào tín ngưỡng giúp đạo đức thăng hoa, xã hội ổn định. Thời kỳ này số người làm sư sãi ngày một tăng lên nhiều. Đi đến làng nào cũng thấy người tu.

Năm 1010 khi vua Lý Thái Tổ mới dời đô về Thăng Long đã chi 2 vạn quan tiền từ quốc khố để xây chùa ở phủ Thiên Đức, lại xuống chiếu nơi nào có chùa quán bị đổ nát đều phải xây dựng lại.

Chùa chiền được dựng ở khắp nơi, được trang bị cơ sở vật chất tốt. Những năm mất mùa, người không nơi nương tựa chọn nương nhờ cửa chùa dễ dàng có được nơi cưu mang.

Chùa được xây dựng lộng lẫy hơn cả cung điện, sử gia Lê Văn Hưu ghi chép lại rằng: “xây tường cao ngất, tạc cột chùa bằng đá, làm chùa thờ Phật lộng lẫy hơn cả cung điện của Vua”.

Không chỉ xây chùa mới, nhà Vua cũng ban đất cho các chùa để có thể cày cấy. Vua Lý Nhân Tông đã phân chùa làm ba hạng là Đại, Trung và Tiểu danh lam để cấp cho diện tích ruộng đất tương ứng, lại có cả điền nô để cày cấy.

Các Vua nhà Lý cũng liên tục miễn thuế cho dân chúng suốt nhiều năm liền, có những năm dù dân chúng được mùa cũng được giảm hoặc miễn thuế.

Vua cũng thường mời các thiền sư có tiếng vào trong Kinh thành giảng giải kinh Phật như thiền sư Viên Chiếu, Mãn Giác, Huệ Sinh, Chân Không, Giác Hải, Thông Biện, Không Lộ…

Phật giáo thời nhà Lý có một số dòng khác nhau, có dòng hòa vào với tín ngưỡng văn hóa cổ truyền như ở chùa Pháp Vân, chùa Pháp Vũ, chùa Diên Hựu, lại có dòng thoát tục, cũng có dòng tu tại gia.

Đến thời vua Lý Nhân Tông, nhiều việc kỳ lạ xuất hiện được ghi chép trong Đại Việt Sử ký Toàn thư như “rồng vàng hiện”, 3 lần xuất hiện “móc ngọt” (tức mưa ngọt), hiện tượng là điềm lành và rất hiếm xảy ra.

Sách “Lịch triều hiến chương loại chí” đánh giá về vua Trần Nhân Tông rằng: “Vua là người sáng suốt, khôn ngoan, nhân hiền, hiếu nghĩa. Vua nghe lời can ngăn, cầu kẻ hiền tài, ít tạp dịch, thuế khóa nhẹ. Bây giờ nước lớn phải sợ: nước nhỏ phải mến, thần giúp người theo, dân thì đông giàu, mình thì thái bình, thực là ông vua giỏi ở Triều Lý”.

Thời kỳ vua Lý Nhân Tông là thời kỳ thịnh trị nhất của nhà Lý. Nhà Vua dùng Phật Pháp giáo hóa muôn dân, nhờ đó mà Xã Tắc ổn định, Giang Sơn thịnh trị, thiên hạ thái bình.

Trần Hưng

Xem thêm:

• Từ bộ luật thành văn đầu tiên của Đại Việt nhìn lại lịch sử
• Đại Việt thịnh trị khi Vua là người tu luyện
• Diệu Hương quốc và những vị Vua rời ngai vàng, chuyên tâm tu luyện

Mời xem video: