Vụ trưởng Vụ Châu Á và Châu Đại Dương thuộc Bộ giao Nhật Bản Masaaki Kanai (trái) và Vụ trưởng Châu Á thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Kính Tùng (giữa) rời đi sau cuộc thi tại Bộ Ngoại giao ở Bắc Kinh vào ngày 18/11/2025. (Ảnh của PEDRO PARDO/AFP qua Getty Images)
Từ ngày 16 đến 18/11, chỉ trong 3 ngày ngắn ngủi, quan hệ Trung–Nhật tăng nhiệt đột ngột, từ va chạm trên biển mở rộng thành đối đầu toàn diện về ngoại giao, dư luận, du lịch và kinh tế–thương mại. Giữa tháng Mười Một, 4 tàu hải cảnh vũ trang của Trung Quốc xông vào lãnh hải quần đảo Điếu Ngư của Nhật Bản, khiến Tokyo mạnh mẽ phản đối; ngay hôm sau, Vụ trưởng Vụ Châu Á – Châu Đại Dương thuộc Bộ Ngoại giao Nhật Bản, ông Masaaki Kanai, lập tức bay khẩn sang Bắc Kinh, trực tiếp khẳng định lập trường của Thủ tướng Sanae Takaichi rằng “Đài Loan có biến là Nhật Bản có biến” và sẽ không lùi bước. Bắc Kinh vốn cho rằng Nhật Bản sang “hạ nhiệt” và xin lỗi, nhưng không ngờ nhận lại cảnh báo cứng rắn hơn, khiến ngoại giao “chiến lang” của Trung Quốc trở tay không kịp.
Ngay sau đó, Trung Quốc phản kích bằng cảnh báo du lịch, phản đối ngoại giao và chiến dịch dư luận, khiến mâu thuẫn lan rộng nhanh chóng trong 3 ngày. Cơn bão 3 ngày này không chỉ phơi bày đối lập mang tính cấu trúc tích tụ nhiều năm giữa hai nước, mà còn cho thấy cục diện Đông Á đang bước vào thời kỳ mới nguy hiểm hơn, khó đảo ngược hơn, đồng thời báo hiệu thất bại toàn diện của ngoại giao chiến lang Trung Quốc.
Sáng 16/11, không khí trên vùng biển quần đảo Senkaku (Điếu Ngư) của Nhật Bản bỗng trở nên căng thẳng.
4 tàu hải cảnh mang cờ Trung Quốc, trang bị pháo tự động, đã xông vào lãnh hải Nhật Bản. Đây không phải tuần tra, cũng không phải “đi lạc”, mà là hành vi khiêu khích vũ trang rõ ràng.
Cùng thời điểm đó, tài khoản chính thức của Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản bất ngờ đăng tải một đoạn video gây chấn động mạng: Cảnh tên lửa phóng, pháo hạm khai hỏa, trực thăng vũ trang tác chiến chống ngầm nối tiếp nhau xuất hiện, kèm theo dòng tiếng Anh đầy ẩn ý:
“Ships ready. Weapons ready. Solutions ready. All ready. Set fire.”
Tạm dịch là:
“Chiến hạm vào vị trí, vũ khí vào vị trí, phương án tác chiến sẵn sàng, mọi thứ đã chuẩn bị — chuẩn bị khai hỏa.”
Đây không phải khẩu hiệu thông thường, mà là lời cảnh báo hiếm thấy, trực tiếp và không hề che đậy của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản gửi đến Bắc Kinh: Tiến thêm một bước nữa là chạm ngưỡng chiến tranh.
Theo Yomiuri Shimbun và Cục 11 của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản tại Naha:
Từ 10:14 đến 10:30 ngày 16/11, 04 tàu hải cảnh Trung Quốc mang pháo đã tiến vào lãnh hải gần đảo Minami-Kojima thuộc thành phố Ishigaki của Nhật Bản.
Cần lưu ý — đây là “lãnh hải”, không phải vùng tiếp giáp. Trong luật quốc tế, điều này tương đương với việc một người lạ xông vào phòng khách nhà bạn, đặt chân lên bàn trà, rồi tiện tay khoe súng.
Tính chất khiêu khích đã quá rõ.
Trước nay Trung Quốc thường dùng “2 tàu hải cảnh” gây rối vùng xám, nhưng lần này điều 4 tàu, lại đều vũ trang, tức đã nâng cấp từ “quấy nhiễu” thành “thử phản ứng quân sự”.
Bắc Kinh muốn thử gì? Thử xem Nhật có dám phản kích? Thử xem an ninh Mỹ–Nhật có thực chất? Thử phản ứng khu vực nếu có biến ở eo biển Đài Loan?
Và Nhật Bản chỉ đáp lại bằng một câu: “Chúng tôi đã chuẩn bị khai hỏa”.
Điểm then chốt nằm ở một tuyên bố của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi ngày 7/11 tại Quốc hội: “Một khi Trung Quốc tấn công Đài Loan, đó sẽ là tình huống đe dọa sự tồn vong của Nhật Bản, Nhật có thể thực thi quyền phòng vệ tập thể”.
Nghĩa là chỉ cần Trung Quốc động binh với Đài Loan, Nhật Bản chắc chắn tham chiến.
Đây là lần đầu tiên sau Thế chiến II, một thủ tướng đương nhiệm của Nhật tuyên bố công khai sẽ ra tay vì Đài Loan.
Bắc Kinh lập tức phẫn nộ. Cơn giận lớn đến mức Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Osaka, ông Tiết Kiếm (Xue Jian), công khai đe dọa trên mạng xã hội: “Phải chặt đầu Thủ tướng Nhật.”
Đây không còn là ngôn ngữ ngoại giao, mà là lời đe dọa kiểu xã hội đen.
Giới chính trị Nhật phẫn nộ, nghị sĩ yêu cầu Trung Quốc xin lỗi, trục xuất nhân viên ngoại giao liên quan. Nhưng Trung Quốc tiếp tục đổ dầu vào lửa: Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Nhật báo Giải phóng liên tục công kích Nhật; buộc tội Nhật phục hồi chủ nghĩa quân phiệt; đe dọa “toàn lãnh thổ Nhật sẽ thành chiến trường”; tung “cú đấm ngoại giao 3 liên hoàn”; triệu Đại sứ Nhật gây áp lực; cảnh báo du lịch sang Nhật; cảnh báo du học sinh không sang Nhật. Nhưng phản ứng từ phía Nhật chỉ có 2 chữ: Không lùi. Không rút lời, không xin lỗi, không mềm hóa. Tỷ lệ ủng hộ bà Sanae Takaichi thậm chí tăng vọt lên hơn 80%.
Xã hội Nhật ngược lại “bừng tỉnh”: “Đây là vị thủ tướng cứng rắn mà chúng ta chờ cả chục năm”.
Không đạt kết quả ngoại giao, Trung Quốc quay sang “uy hiếp quân sự”, điều tàu hải cảnh vũ trang xông vào Điếu Ngư.
Ngay trong ngày tàu Trung Quốc xông vào, Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật lập tức công bố video.
Truyền thông quốc tế gọi đây là “nhắc nhở lằn ranh quân sự kiểu Nhật”. Tín hiệu rất rõ: Trung Quốc nghĩ Nhật không dám đánh? Lực lượng Phòng vệ đã vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu.
Đây là tín hiệu quân sự trực diện, dữ dội nhất của Nhật trong nhiều thập kỷ.
Ngày 17/11: Đặc phái viên Nhật đột ngột đến Bắc Kinh, trực tiếp đưa ra lập trường. Cục diện châu Á thay đổi từ thời điểm này.
Nhật lần này cứng rắn chưa từng có. Trung Quốc bị động, giới ngoại giao choáng váng. Đông Á biến động chỉ trong 2 ngày.
Ngày 16/11 Trung Quốc điều 4 tàu hải cảnh vũ trang vào lãnh hải Senkaku. Giới ngoại giao Trung Quốc cho rằng Nhật sẽ xuống nước, sẽ thu hồi phát biểu của Thủ tướng Sanae Takaichi về Đài Loan.
Cho rằng đặc phái viên Nhật đến là để “xin lỗi”. Mạng xã hội Trung Quốc, truyền thông chiến lang hả hê chờ Nhật “quỳ”.
Kết quả: Toàn bộ Trung Quốc đoán sai.
Ngày 17/11, Vụ trưởng Vụ Châu Á – Châu Đại Dương Bộ Ngoại giao Nhật Masaaki Kanai bay gấp sang Bắc Kinh.
Đây là động thái chưa từng có. Thông thường ngoại giao mang tính thương lượng.
Nhưng lần này Nhật không đến “bàn”, mà đến “thông báo”.
Hình tượng mà nói: giống như một nhà ngoại giao bước vào nhà bạn, ném xuống một văn bản: “Lập trường chúng tôi đã định, chỉ vậy thôi. Không hài lòng thì tự mà xử”. Rồi quay lưng rời đi.
Cuộc gặp chưa đến 2 tiếng, không khí căng như thuốc súng: Quan chức Trung Quốc tức đến mức đứng tiễn khách với hai tay đút túi, hình ảnh này gây chấn động.
Truyền thông Nhật bình luận: “Đây là biểu hiện hiếm thấy trong lịch sử ngoại giao, cho thấy đàm phán đã hoàn toàn sụp đổ”.
Khi phóng viên hỏi Vụ Trưởng Vụ Châu Á – Châu Đại Dương thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Lưu Kính Tùng: “Ông có hài lòng với kết quả không?”
Ông đáp: “Đương nhiên không hài lòng.”
Hỏi tiếp về không khí hội đàm?
Ông chỉ nói hai chữ: “Nghiêm túc.”
Tức là toàn bộ yêu cầu của Trung Quốc, Nhật không chấp nhận điều nào.
Theo NHK, Nhật đưa ra 4 điểm trong cuộc gặp:
Ông Masaaki Kanai thậm chí đưa ra hồ sơ chính thức của Quốc hội Nhật: “Đây là biên bản họp quốc hội, muốn xem không?”
Trung Quốc tưởng rằng “mắng 3 ngày” sẽ khiến Nhật sợ, nhưng Nhật lại càng cứng rắn, đích thân đến Bắc Kinh nói: “Chúng tôi sẽ không lùi.”
Trung Quốc đã sử dụng trọn bộ công cụ gây sức ép: Bộ Ngoại giao, truyền thông, quân đội, chiến lang, mạng xã hội, cảnh báo du lịch, cảnh báo du học, triệu Đại sứ Nhật… nhưng không có tác dụng.
Tính toán của Bắc Kinh đơn giản: “Dọa một chút, Nhật sẽ xin lỗi”.
Kết quả: Nhật tăng mạnh ủng hộ, không lùi nửa bước. Đó là cái tát nặng nhất.
Cuộc gặp chưa đầy 2 giờ: Nhật nói xong liền rời đi, không xã giao, không khách khí — như “tuyên đọc tuyên chiến”.
Vì Chính phủ Sanae Takaichi đã đưa ra phán quyết quan trọng nhất trong 70 năm quan hệ Trung–Nhật: Nếu Đài Loan thất thủ, Nhật chắc chắn sụp đổ.
Nhật hiểu rằng Đài Loan cách Yonaguni chỉ 110 km; nếu Trung Quốc chiếm Đài Loan, tuyến phòng thủ Tây Nam của Nhật biến mất; tuyến kinh tế và năng lượng bị bóp nghẹt; Nhật trở thành mục tiêu tiếp theo.
Do đó, Nhật đặt vận mệnh quốc gia lên lập trường: phải giữ Đài Loan.
Đây không phải cảnh báo ôn hòa, mà là tuyên bố quân–chính công khai: Nhật sẽ vì Đài Loan mà xuất binh.
Và Nhật đưa vào chính sách quốc gia, luật hóa, rồi cử người sang Bắc Kinh nhắc lại.
Theo Newtalk Đài Loan hôm 18/11, Sankei Shimbun tiết lộ: Nếu nổ ra chiến tranh ở eo biển Đài Loan và tàu sân bay Phúc Kiến ngăn Mỹ can thiệp, Bộ Quốc phòng Nhật sẽ phối hợp với Mỹ đánh chìm nó.
Đây là lần đầu tiên báo chí Nhật trích dẫn đồng thuận nội bộ như vậy, chỉ đích danh tàu Phúc Kiến là ranh giới chiến tranh.
Trước đó, Thủ tướng Sanae Takaichi đã tuyên bố: “Nếu xảy ra xung đột lớn ở Đài Loan, đó là tình huống đe dọa sự tồn vong của Nhật”.
Sankei đưa tin, nghĩa là Nhật không chỉ sẽ tham chiến, mà còn sẽ khai hỏa trước khi cần.
Theo CNA Đài Loan hôm 18/11, CCTV công bố tàu Phúc Kiến sau khi biên chế ngày 5/11 đã lập tức thành lập biên đội, tiến hành huấn luyện thực binh: phóng tiêm kích; cất–hạ cánh bằng máy phóng điện từ; tác chiến xa bờ theo đội hình.
Truyền thông Trung Quốc dồn dập ca ngợi, tạo hình ảnh “Phúc Kiến sẽ thay đổi bản đồ nỗi sợ của thế giới”.
Nhưng đúng lúc đó, “quả bom chính trị” từ Nhật rơi xuống.
Cùng ngày đó, Đô đốc Darryl Caudle — Tư lệnh Tác chiến Hải quân Mỹ — đang ở Tokyo. Khi được hỏi về lập trường “nguy cấp tồn vong” của Nhật, ông đáp: “Tôi không hề ngạc nhiên. Điều này hoàn toàn nằm trong dự đoán của tôi.”
Đây không phải Mỹ “ủng hộ Nhật”, mà là Mỹ nói với Bắc Kinh rằng đây là lập trường chung Mỹ–Nhật.
Ông còn nói thêm: “Ngân sách quốc phòng 2% của Nhật không phải trần [mức tối đa]”.
Tức là Mỹ khuyến khích Nhật nhanh chóng tái vũ trang, cùng gánh vác phòng tuyến Đài Loan.
Vì Đài Loan là huyết mạch sống còn của Nhật và là trung tâm của chuỗi đảo thứ nhất của Mỹ. Ai kiểm soát Đài Loan sẽ kiểm soát Tây Thái Bình Dương.
Đài Loan sụp đổ: Nhật khó tự vệ, chiến lược Thái Bình Dương của Mỹ đổ vỡ, Trung Quốc tiến vào chuỗi đảo thứ hai.
Nhật thấy Mỹ không còn do dự, đương nhiên không muốn bị bỏ lại.
Theo khảo sát mới nhất: Đa số người Nhật ủng hộ xuất binh bảo vệ Đài Loan. Người Nhật nhận thức rõ: Đài Loan không phải “nước ngoài”, mà là nơi ngày mai Nhật có thể phải chiến đấu.
Dù Trung Quốc tuyên truyền rầm rộ, nhưng:
– Hệ thống ổn định chưa được kiểm chứng;
– Phi công chưa đủ giờ bay;
– Cảnh báo sớm chưa thuần thục;
– Chống ngầm còn yếu;
– Mỹ–Nhật có đầy đủ năng lực diệt tàu sân bay.
Tính toán thực tế thì tàu Phúc Kiến nếu thực sự vào vùng chiến đấu eo biển Đài Loan, tỷ lệ sống sót rất thấp.
Điều ta thấy không phải là Nhật mạnh miệng, Mỹ xã giao, Trung Quốc tức giận, Phúc Kiến khoe cơ bắp, mà là một liên minh mới sẽ định hình 50 năm tới tại châu Á đang thành hình.
Đối với Bắc Kinh, đây là cơn ác mộng; đối với thế giới dân chủ, đây là bước ngoặt.
Đài Loan không đơn độc; Nhật không còn do dự; Mỹ không còn dao động; Trung Quốc không thể tiếp tục dùng vũ lực hăm dọa châu Á.
Khi các quốc gia dân chủ đứng cùng một chiến tuyến, chế độ độc tài dù giận dữ đến mấy cũng chỉ có thể đỏ mặt run tay, nhưng chẳng làm gì được.
Kế hoạch của Tổng thống Donald Trump nhằm chấm dứt cuộc chiến giữa Ukraine và…
Cựu Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Gina Raimondo cho biết, ngay cả sau khi…
Tổng thống Donald Trump phát biểu vào ngày 18/11 rằng ABC News nên bị thu…
21 năm trước, vào tháng 11/2004, Epoch Times đăng loạt xã luận “Cửu Bình Cộng…
Bắc Kinh theo đuổi chiến lược thâm nhập sâu hơn: thâu tóm công ty, tiếp…
Họ Trần ở làng Hoa Thiều 3 đời làm quan trụ cột cho nhà Mạc…
