Bún: Món ăn dân dã nhưng tiềm ẩn nhiều hóa chất

Bún – thức sợi trắng mảnh mai làm từ hạt gạo – từ bao đời nay đã gắn bó mật thiết với mâm cơm, gánh hàng rong, và cả nếp sống Việt. Một tô bún nóng hổi buổi sáng, một mẹt bún chấm mắm thơm nồng buổi trưa, hay đĩa bún nguội ăn cùng thịt nướng chiều hè… tất cả đều là những hình ảnh quen thuộc, gợi nhớ quê hương, tình thân và hương vị thanh đạm của quê nhà.

Song song với vẻ giản dị ấy, bún cũng là một thực phẩm cần được hiểu và chọn lựa kỹ lưỡng. Trong bối cảnh thị trường lẫn lộn thật-giả, để giữ trọn sự an lành cho bữa ăn gia đình, chúng ta cần phân biệt bún sạch với bún pha tạp hóa chất, cũng như biết cách bảo quản sao cho đúng.

Theo Tiến sĩ Phạm Thị Việt Hà, Trưởng khoa Tiêu hóa Bệnh viện Nhi Trung ương, trong quá trình nội soi cho các bệnh nhi, bà đã nhiều lần phát hiện sợi bún và phở còn nguyên vẹn trong dạ dày, dù các cháu đã ăn từ sáng đến chiều. Điều này thật đáng ngạc nhiên, bởi theo lý thuyết, bún và phở – đều là tinh bột – thường được tiêu hóa nhanh như cơm. 

Lợi ích của bún: Thanh nhẹ mà lành

Bún được chế biến chủ yếu từ gạo – loại thực phẩm dễ tiêu, không chứa gluten, ít béo và hầu như không có cholesterol. So với cơm hay xôi, bún tươi thường nhẹ bụng hơn, thích hợp cho người cao tuổi, người bệnh, hoặc những ai cần ăn uống thanh đạm.

Ngoài ra, nhờ quá trình lên men nhẹ trong khâu ngâm gạo, bún có thể giúp hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn, đặc biệt là với người hay bị đầy hơi, khó tiêu. Mặt khác, bún không qua chiên rán, không thêm đường, ít calo, nên có thể là lựa chọn phù hợp trong thực đơn giảm cân hoặc thực dưỡng.

Tuy nhiên, bún vẫn là tinh bột nhanh, ăn quá nhiều có thể gây tăng đường huyết, do vậy nên kết hợp cùng rau xanh và đạm để cân bằng dinh dưỡng.

Cách phân biệt bún sạch và bún có hóa chất

Giữa thị trường lẫn lộn thật – giả, không ít loại bún được làm nhanh, bán rẻ, nhưng chứa hóa chất độc hại như hàn the, chất tẩy trắng, chất bảo quản. Người tiêu dùng thông thái nên nắm rõ một vài dấu hiệu sau để lựa chọn bún an toàn:

Mẹo nhỏ: 

• Khi trụng bún trong nước sôi, nếu thấy nước đục bất thường, bọt nổi nhiều hoặc mùi lạ bốc lên thì nên bỏ không dùng.
• Ngâm sợi bún trong nước mắm, nếu thấy sợi bún mềm, dễ nát, ngấm mắm nhanh thì thường là bún sạch. Còn nếu sợi bún vẫn bóng, ít ngấm thì thường chứa hóa chất.

Tác hại khi ăn bún chứa hóa chất

Bún pha hóa chất, nhất là những chất làm dai, bảo quản không rõ nguồn gốc, có thể gây nhiều nguy hại cho sức khỏe, cụ thể:

• Gây rối loạn tiêu hóa: Hóa chất làm dai, không tự nhiên sẽ khó phân hủy trong dạ dày, gây đầy bụng, khó tiêu, thậm chí táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài.
• Tích tụ độc tố trong cơ thể: Các chất bảo quản và phụ gia không an toàn có thể tích tụ lâu ngày, ảnh hưởng xấu đến gan, thận, và các cơ quan bài tiết.
• Nguy cơ dị ứng và ngộ độc: Một số hóa chất có thể kích thích phản ứng dị ứng, gây mẩn ngứa, phát ban hoặc ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng nếu sử dụng lâu dài.
• Ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ: Trẻ em có hệ tiêu hóa còn yếu, dễ bị ảnh hưởng bởi các chất độc hại trong bún pha tạp, dẫn đến suy dinh dưỡng hoặc rối loạn hấp thu.
• Gia tăng nguy cơ bệnh mạn tính: Việc tiếp xúc thường xuyên với hóa chất thực phẩm không an toàn có thể làm tăng nguy cơ các bệnh mãn tính như ung thư hoặc rối loạn nội tiết.

Cách bảo quản bún

Vì không có chất bảo quản, bún tươi rất dễ ôi thiu. Để giữ bún tươi sạch, nên lưu ý:

• Dùng trong ngày: Tốt nhất là ăn ngay sau khi mua. Nếu chưa dùng ngay, hãy trụng sơ nước sôi, để ráo và cho vào hộp kín.
• Bảo quản lạnh: Cho bún đã trụng vào ngăn mát, dùng trong vòng 24–36 giờ. Không để quá lâu khiến bún lên men chua.
• Không để ngoài trời lâu: Nhất là trong ngày nắng, bún sẽ hỏng nhanh, dễ ôi thiu, lên mùi.
• Đối với bún khô: Cất nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc. Có thể bảo quản trong nhiều tháng.

Lời Kết

Bún không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng của sự tinh khiết và giản dị trong ẩm thực Việt. Chọn bún an toàn, bảo quản đúng cách là cách mỗi gia đình gìn giữ sức khỏe và nét đẹp truyền thống. Hy vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp mọi người an tâm tận hưởng hương vị bún đượm tình quê.