Đạo trị quốc: Tu nội mới có thể an ngoại

Trong xử lý sự tình hay trị vì quốc gia, bậc cao nhân thời xưa đều tuần thủ nguyên tắc “tu nội mới có thể an ngoại”. Con người trong cuộc sống cũng nên như vậy, nếu tâm an thì mọi sự mới an, bản thân tốt thì hoàn cảnh bên ngoài cũng sẽ tự trở nên tốt.

Các bậc cao nhân, minh quân thời xưa đều có trí tuệ hơn người, hiểu thấu đạo lý “tu nội ngoại tự an”. Chẳng hạn, Khương Tử Nha đã vận dụng đạo lý này trong hành sự và trị vì đất nước.

Sau khi bình định Thương Trụ, Chu Vũ Vương trở thành vua thiên hạ và phong thưởng đất Doanh Khâu của nước Tề cho Khương Tử Nha. Khương Tử Nha lên đường đi đến địa phận của mình nhậm chức, vừa đi vừa nghỉ lại nên tốc độ có phần chậm.

Trong nhà trọ nơi Khương Tử Nha dừng chân, có người nói: “Ta nghe nói thời cơ khó được mà lại dễ mất. Vị khách nhân này ngủ an nhàn như vậy, chỉ sợ không phải là đi nhậm chức phong quốc.” Khương Tử Nha nghe thấy lời ấy, lên đường suốt đêm và đến sáng hôm sau thì tới đất Tề.

Khi ông đến nước Tề thì gặp đúng lúc vua nước Lai dẫn binh tiến đánh, muốn tranh đoạt vùng đất Doanh Khâu. Đây là vùng đất tiếp giáp với nước Lai. Người nước Lai thừa dịp nước Thương mới bị dẹp, nước Chu vừa mới bình định, hỗn loạn không có khả năng cai quản vùng biên cương xa xôi nên muốn tranh đoạt vùng đất này.

Sau khi Khương Tử Nha đến nước Tề, điều trước tiên ông làm không phải là tìm cách để giành chiến thắng trong cuộc chiến tranh. Điều ông suy nghĩ và làm trước tiên chính là làm sao để lòng người cùng hướng. Ông tập trung tu sửa chính sự, thuận theo phong tục địa phương, khôi phục lễ nghi, khai mở công việc làm ăn kinh doanh, phát triển nghề đánh bắt cá và nghề làm muối. Chỉ một thời gian ngắn sau, người dân đều quy phục nước Tề, nước Tề trở thành một nước lớn. Khương Tử Nha cho rằng, một khi “nước chảy thành sông”, mọi sự chỉnh tề, thì hết thảy sẽ được giải quyết.

Sau khi Chu Thành Vương lên ngôi, Quản Thái và Hoài Di tạo phản, chống lại nhà Chu. Chu Thành Vương phái quan Triệu Khang Công chỉ thị cho Khương Tử Nha: “Phía đông tới biển khơi, phía tây tới Hoàng Hà, phía nam tới Mục Lăng, phía bắc tới Vô Lệ, năm nước chư hầu ở nơi đây đều phạm tội, lệnh cho ngươi đi thảo phạt”. Nước Tề bởi vậy có thể chinh phạt các nước chư hầu khác, cuối cùng trở thành nước lớn, đóng đô ở Doanh Khâu.

Khương Tử Nha hơn 100 tuổi thì qua đời.

Trong “Minh tâm bảo giám” có một đoạn viết rằng: “Một người tâm mà an thì ở nhà tranh cũng ổn. Tính mà định thì ăn rễ rau cũng thấy thơm. Việc đời phải yên tĩnh mới thấy rõ. Tình người nhạt nhẽo mới được lâu dài.” Bởi vậy, đứng trước sự tình nào cũng cần phải giữ tâm cho chính, tu tâm cho an mới có thể sáng tỏ mà tìm ra được phương hướng giải quyết tốt nhất. Một người đứng trước khó khăn mà có thể giữ tâm không loạn mới có thể khiến hoàn cảnh được cải biến.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Đời người như bốn mùa, tâm an người ắt vui

Mời xem video “Nói chuyện phải cùng người hiểu biết, làm việc phải cùng người kiên định”: