Anh và EU đạt được thỏa thuận thương mại về Bắc Ireland hậu Brexit
- Lý Ngôn
- •
Vào thứ Hai (27/2), Anh và Liên minh châu Âu (EU) đã đạt được thỏa thuận về Thỏa thuận thương mại về Bắc Ireland, giải quyết các vấn đề chính thương mại mà di sản của Brexit (Anh rời EU) để lại, mở đường cho một chương mới trong quan hệ London-Brussels.
Thỏa thuận đạt được sau cuộc gặp tại London vào thứ Hai (27/2) giữa Thủ tướng Anh Rishi Sunak và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, nhằm giảm bớt các vấn đề về dòng chảy thương mại giữa Anh và Bắc Ireland, đồng thời dập tắt di sản lớn nhất của việc Anh rời khỏi EU 3 năm trước.
Ông Sunak và bà von der Leyen đã tổ chức họp báo ở Windsor sau khi ký thỏa thuận, tại họp báo họ cho biết hai bên đã đồng ý xóa bỏ “biên giới vô nghĩa” giữa Anh và Bắc Ireland.
Vương quốc Anh rời EU ngày 1/2/2020, nhưng Nghị định thư Bắc Ireland được hai bên ký kết đã làm dấy lên những bất đồng kéo dài kể từ đó. Phần này của thỏa thuận Brexit quy định việc kiểm tra một số hàng hóa đến Bắc Ireland từ các vùng khác của Anh. Đảng Liên minh Dân chủ Bắc Ireland (DUP) cho rằng các cuộc kiểm tra này đã thiết lập ranh giới ở Biển Ireland khiến Bắc Ireland rơi vào trạng thái cô lập. Thỏa thuận mới nhằm nới lỏng những hạn chế đó.
Bộ trưởng Bắc Ireland: Tin tốt
Nội dung chính của thỏa thuận bao gồm việc thiết lập tuyến giao thông xanh/tuyến giao thông đỏ, tức là hàng hóa từ Anh đến Bắc Ireland sẽ đi qua một “tuyến giao thông xanh” mới và dành một “tuyến giao thông đỏ” riêng cho hàng hóa đó có thể vào EU; bưu kiện và vật nuôi không cần qua kiểm tra hải quan, thuốc được cơ quan quản lý Anh phê chuẩn sử dụng cũng sẽ dễ dàng đến được Bắc Ireland.
Một tuyên bố từ văn phòng của ông Sunak cho biết: “Thủ tướng muốn đảm bảo rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng giải quyết được các vấn đề thực tế, đảm bảo thương mại diễn ra tự do trên khắp nước Anh, đảm bảo vị trí của Bắc Ireland trong Liên minh của chúng tôi và trả lại chủ quyền cho người dân Bắc Ireland”.
Ông Sunak cho biết, theo thỏa thuận mới nước Anh có thể thực hiện các thay đổi về “thuế VAT quan trọng”, bao gồm cả ở Bắc Ireland. Theo quy định trước đây, các quy tắc VAT của EU có thể được áp dụng.
Trong một tuyên bố chung, ông Sunak và bà von der Leyen cho biết họ “đồng ý tiếp tục đích thân triển khai công việc để tìm ra điểm chung thiết thực cho một loạt các thách thức phức tạp xung quanh Nghị định thư về Ireland và Bắc Ireland (Protocol on Ireland and Northern Ireland).”
BBC đưa tin, Thỏa thuận được ca ngợi là một chương mới trong “quan hệ đối tác” giữa EU và Anh hậu Brexit.
Bộ trưởng Steve Baker của Bắc Ireland cho biết ông “rất vui mừng chấp nhận toàn bộ (thỏa thuận mới hậu Brexit)”; “Tôi vô cùng tự hào về thành tựu này”, “Thỏa thuận có vai trò đối với Ireland, đối với EU, đối với người theo chủ nghĩa hoài nghi châu Âu (Eurosceptics) và đối với các thành viên của Đảng Liên minh Dân chủ Bắc Ireland”; “Từ quan điểm của người gửi gói hàng, thỏa thuận sẽ không còn quy trình rắc rối nào liên quan. Đối với các nhà bán lẻ trực tuyến cũng sẽ không có quy trình bổ sung nào. Vận chuyển đến Bắc Ireland sẽ giống như vận chuyển đến Đảo Wight”; “Thỏa thuận giúp khôi phục vị trí của Bắc Ireland trong Liên minh. Đó là tin tốt”.
Sau cuộc họp báo giữa hai bên, Thủ tướng Anh Sunak sẽ đưa ra tuyên bố trước Hạ viện về thỏa thuận.
“Sẽ nghiên cứu tất cả các chi tiết của thỏa thuận mới”
Reuters đưa tin rằng đó là một chiến thắng cho ông Sunak, người đã tìm cách giảm bớt căng thẳng với EU kể từ khi lên nắm quyền vào tháng 10 năm ngoái. Ông hy vọng các cuộc đàm phán thành công sẽ dọn đường để ông tập trung cử tri vào các cải cách trong nước. Ông đang tìm cách vượt qua Công Đảng đối lập trong các cuộc thăm dò trước cuộc bầu cử năm 2024.
Việc giải quyết những căng thẳng kéo dài với EU cũng được kỳ vọng sẽ dẫn đến sự hợp tác trong các lĩnh vực khác, bao gồm dịch vụ tài chính và quy định về nghiên cứu khoa học. Bà Von der Leyen đã cam kết cho phép các nhà khoa học Anh tham gia một chương trình nghiên cứu rộng lớn của EU nếu ông Sunak có thể được đảng của ông thông qua thỏa thuận.
Nhưng ông Sunak vẫn có thể còn khó khăn đối với Nghị định thư Bắc Ireland, vào tuần trước nơi ông đã thất bại trong việc thuyết phục các thành viên của Đảng Liên minh Dân chủ Bắc Ireland và những người ủng hộ Brexit trong Đảng Bảo thủ cầm quyền của chính ông.
Phó Thủ tướng Dominic Raab cho biết thỏa thuận này cần giúp Bắc Ireland có tiếng nói trong quy định mới của EU, nhưng liệu điều đó có đủ để giành được sự ủng hộ từ Đảng Liên minh Dân chủ Bắc Ireland hay không có thể sẽ phụ thuộc vào vấn đề diễn giải luật định từ văn bản cuối cùng.
Cả Đảng Liên minh Dân chủ Bắc Ireland và Nhóm Nghiên cứu châu Âu (tập hợp các nghị sĩ Bảo thủ ủng hộ Brexit) đều cho biết họ sẽ nghiên cứu tất cả các chi tiết của thỏa thuận mới trước khi đưa ra phán quyết – quá trình này có thể mất nhiều ngày.
“Tôi nghĩ, từ những gì tôi đã nghe, ông ấy (Sunak) đã làm rất tốt, nhưng tôi không chắc ông ấy đã đạt được mục tiêu đưa DUP trở lại chế độ chia sẻ quyền lực, đó là ý chính cơ bản”, cựu thư ký kinh doanh đảng Bảo thủ Jacob Rees-Mogg nói với ITV.
Chia sẻ quyền lực là trọng tâm của Hiệp ước Thứ Sáu Tuần thánh (Good Friday Agreement) được ký năm 1998. Nghị định thư Bắc Ireland cũng bị chỉ trích vì gây nguy hiểm cho thỏa thuận hòa bình chấm dứt 3 thập kỷ bạo lực giáo phái ở Bắc Ireland.
Xem thêm
Từ khóa Brexit liên minh châu Âu Dòng sự kiện hậu Brexit Quan hệ Anh - EU
