Từ ngày 1/9, Philippines tạm ngừng nhập khẩu các loại gạo trong vòng 60 ngày đã khiến xuất khẩu gạo của Việt Nam chững lại, đồng thời gây sức ép lên giá thu mua lúa gạo trong nước. 

thu hoach lua
Giá lúa giảm mạnh sau lệnh ngừng nhập khẩu gạo của Philippines. (Ảnh: Hiệp hội Lương thực Việt Nam)

Giá gạo giảm chính thời điểm thu hoạch

Tuần đầu tháng 9, theo ghi nhận của Báo Tiền phong tại Cần Thơ, các loại lúa như Đài Thơm 8, OM18 có giá từ 5.400-5.800 đồng/kg, giảm 700-900 đồng/kg so với thời điểm cuối tháng 8; lúa OM5451 ở mức 5.000 – 5.500 đồng/kg, giảm 700-800 đồng/kg; lúa ST24 có giá 7.200 – 8.000 đồng/kg, giảm 800 – 1.200 đồng/kg,…

Chia sẻ với Báo Tiền Phong, anh Dương Văn Siêu – thành viên hợp tác xã Thuận Thắng ở TP. Cần Thơ cho biết, giá lúa gần đây liên tục giảm, so với 1 tháng trước giá lúa đã giảm 800-1000 đồng/kg và giảm gần 2.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước.

“Thương lái nói nguyên nhân giá lúa giảm do xuất khẩu gạo chậm, nên thương lái, cò lúa chậm thu mua, thậm chí đến lúc thu hoạch còn hạ giá so với thỏa thuận cọc ban đầu. Với mức giá hiện nay, ai làm tốt, tiết kiệm chi phí lắm mới có lời, còn ruộng thuê sẽ lỗ, do chi phí phân thuốc, vật tư cao”, anh Siêu nói.

Đến ngày hôm nay 9/9, theo khảo sát của Báo Công thương, giá lúa gạo tại khu vực Đồng Tháp, An Giang, Cần Thơ đã ổn định nhưng giao dịch chững lại. Cụ thể, Giá lúa IR 50404 (tươi) dao động ở mức 5.700 – 5.900 đồng/kg; giá lúa OM 5451 (tươi) dao động mốc 5.900 – 6.000 đồng/kg; giá lúa OM 18 (tươi) dao động ở mốc 6.000 – 6.200 đồng/kg; giá lúa Đài Thơm 8 (tươi) dao động ở mốc 6.100 – 6.200 đồng/kg; giá lúa Nàng Hoa 9 dao động ở mức 6.000 – 6.200 đồng/kg; giá lúa (tươi) OM 308 dao động ở mức 5.700 – 5.900 đồng/kg so với cuối tuần.

Trên thị trường xuất khẩu, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam giảm mạnh so cuối tuần. Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), hiện gạo thơm 5% tấm giá dao động ở mức 450 – 455 USD/tấn (giảm 5 USD/tấn); gạo Jasmine giá dao động 533 – 537 USD/tấn (giảm 12 USD/tấn); gạo 25% tấm ở mức 367; gạo 100% tấm dao động ở mức 319 – 323 USD/tấn.

Mặc dù giá thu mua giảm, giá gạo xuất khẩu giảm nhưng giá gạo trong nước vẫn đứng giá. Hiện gạo Nàng Nhen có giá niêm yết cao nhất 28.000 đồng/kg; gạo Hương Lài 22.000 đồng/kg; gạo thường dao động ở mốc 13.000 – 14.000 đồng/kg; gạo thơm thái hạt dài dao động ở mức 20.000 – 22.000 đồng/kg; gạo Nàng hoa ở mốc 21.000 đồng/kg; gạo thơm Đài Loan 20.000 đồng/kg; gạo thơm Jasmine dao động ở mức 16.000 – 18.000 đồng/kg; gạo trắng thông dụng ở mốc 16.000 đồng/kg; gạo Sóc thường dao động ở mốc 16.000 – 17.000 đồng/kg; gạo Sóc Thái giá 20.000 đồng/kg; gạo Nhật giá 22.000 đồng/kg.

Doanh nghiệp thu mua cầm chừng

Đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu gạo tại Cần Thơ cho biết, việc thị trường chủ lực Philippines tạm ngưng nhập khẩu gạo đã ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu của các doanh nghiệp.

Các thị trường nhập khẩu khác có thể dự báo giá gạo Việt Nam sẽ giảm sau động thái của Philipines, nên đang chậm lại để ‘ngóng’ và hy vọng mua được giá thấp hơn”, vị này nhận định.

Ở trong nước, vụ Hè Thu vừa qua và vụ Thu Đông hiện nay do thời tiết bất lợi nên năng suất dự báo cũng không cao. “Dù giá lúa thấp nhưng hầu như các doanh nghiệp thu mua cẩn thận, cầm chừng, không dám mua nhiều do sợ tồn hàng, đặc biệt các doanh nghiệp xuất khẩu chủ yếu sang thị trường Philippines”, đại diện doanh nghiệp cho hay.

Tại các địa phương thuộc vùng xuất khẩu gạo, các Sở NN&MT và Sở Công Thương phối hợp với các ngành để thông tin tới nông dân, hợp tác xã, thương nhân để điều chỉnh kế hoạch sản xuất, tiêu thụ phù hợp.

Ông Trần Quốc Tuấn – Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Vĩnh Long cho biết, Sở đã đề nghị các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo, doanh nghiệp thu mua, phân phối gạo bình tĩnh, không vì động thái của Philippines mà vội ký các hợp đồng có giá thấp. Đang bán với giá cao bỗng nhiên bán giá thấp sẽ ảnh hưởng đến tình hình chung.

Việc tạm ngưng nhập khẩu gạo của Philippines cũng không phải mới, trước đây họ từng làm, một số thị trường khác cũng vậy. Việc dừng nhập khẩu sẽ đẩy giá lúa gạo trong nước lên cao, khi đó người tiêu dùng sẽ gây áp lực cho Chính phủ. Do vậy, dự báo thời gian duy trì sẽ không lâu nên các doanh nghiệp hết sức bình tĩnh”, ông Tuấn nhận định.

Cũng theo ông Trần Quốc Tuấn, Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ lãi suất để các doanh nghiệp có điều kiện thu mua lúa tạm trữ, đi kèm giám sát để tránh việc lợi dụng chính sách, đảm bảo giá lúa của nông dân không bị rớt trong giai đoạn hiện nay. Sở đang nắm tình hình và kiến nghị về bộ ngành để có những chính sách hỗ trợ như Chính phủ đã từng làm khi giá lúa giảm sâu trước đây.

Giá lúa giảm cũng chỉ thời điểm, không phải lớn lao và kéo dài. Điều quan trọng nhất lúc này, các thương nhân phải rất bình tĩnh, đừng vội vàng rồi bán tháo, bởi khi xuất khẩu giá thấp sẽ mua lúa trong dân với giá thấp, ảnh hưởng tiêu cực đến đến giá lúa, thiệt thòi cho bà con”, ông Tuấn lưu ý và cho biết, sở cũng tăng cường thông tin về tình hình thị trường thế giới, để các doanh nghiệp tìm kiếm đối tác mới thay thế, đa dạng đầu ra, tránh rủi ro khi phụ thuộc vào một thị trường.

Trong 8 tháng năm 2025, Philippines tiếp tục là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam, chiếm 42% tổng lượng xuất khẩu. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu sang thị trường này đã giảm 16% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, từ ngày 1/9/2025, Philippines đã quyết định tạm dừng nhập khẩu các loại gạo xay xát thường và gạo xay xát kỹ trong vòng 60 ngày, không bao gồm các giống gạo đặc sản. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến doanh thu của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo mà còn tạo ra áp lực lớn lên giá cả và nguồn cung trong nước.

Giá gạo xuất khẩu bình quân trong 8 tháng năm 2025 của Việt Nam ước đạt 504,9 USD/tấn, giảm 19,3% so với cùng kỳ năm 2024. Sự giảm giá này không chỉ do nhu cầu từ thị trường quốc tế giảm mà còn do sự cạnh tranh gay gắt từ các nước xuất khẩu gạo khác như Ấn Độ, Thái Lan và Pakistan.

Nguyên Hương (t/h)