Giao thương chính thức Trung–Triều giảm 50%, nhưng gia tăng ‘buôn lậu’?

Tờ Hoa Nam Buổi Sáng (Hồng Kông), dẫn theo thống kê của hãng tin Reuters, hôm thứ Hai (24/12) cho biết Trung Quốc đã giảm thương mại song phương với Bắc Hàn hơn 50% trong năm qua. Tuy nhiên, Nikkei Asian Review và Đài Á Châu Tự do cho rằng thương mại Trung-Triều vẫn gia tăng theo đường tiểu ngạch, né tránh chế tài quốc tế.

Embed from Getty Images

Cây cầu Hữu nghị nối tỉnh Sinuiju (Bắc Hàn) với thành phố Đan Đông, tỉnh Liêu Ninh (Trung Quốc).

Hoa Nam Buổi Sáng lưu ý rằng Trung Quốc được cho là chiếm 90% thương mại quốc tế của Bắc Hàn vì hai nước vừa có chung đường biên giới vừa cùng ý thức hệ chính trị. Tuy nhiên, tờ báo này ghi nhận Trung Quốc trong hai năm qua đã tuân thủ chế tài quốc tế áp lên Bình Nhưỡng để kiềm chế nước này phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa. Số liệu thống kê của Reuters mà Hoa Nam Buổi Sáng dẫn ra cho thấy rằng Trung Quốc ít nhất đã tuân thủ chế tài quốc tế trên mặt giấy tờ chính thức.

Hoa Nam Buổi Sáng cũng lưu ý rằng số liệu từ hải quan Trung Quốc chỉ ghi nhận các giao dịch thương mại hợp pháp với Bắc Hàn. Theo số liệu này, xuất khẩu từ Trung Quốc sang Bắc Hàn trong thời gian từ tháng Một tới tháng Mười Một năm 2018 giảm 33% và Bắc Hàn xuất hàng hóa sang Trung Quốc cùng thời gian này giảm 90%.

Những số liệu nêu trên chỉ ra rằng hoặc là Trung Quốc đã thực sự bắt đầu cắt giảm mối quan hệ kinh tế với Bắc Hàn hoặc là các thương nhân Trung Quốc đã trở nên lão luyện hơn trong việc che mắt các viên chức nhà nước.

Các báo cáo gần đây của một số hãng truyền thông như Nikkei Asian Review và Đài Á Châu Tự do (RFA) cho thấy rằng thương mại bất hợp pháp giữa Trung Quốc và Bắc Hàn vẫn duy trì, và có thể còn gia tăng khi thương mại chính thức giữa hai nước giảm xuống.

Đầu tháng này, Nikkei Asian Review loan tin rằng trong tháng Mười Một có sự gia tăng đáng kể số lượng xe tải chở hàng từ Bắc Hàn sang Trung Quốc cho dù khối lượng giao thương chính thức được báo cáo giảm. Báo cáo của hãng tin Nhật Bản này dẫn theo phát biểu của một số quản lý doanh nghiệp tại thành phố Đan Đông, tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc, chỉ ngăn cách với Bắc Hàn qua sông Áp Lục.

Nikkei Asian Review, dẫn lời một quản lý công ty giấu tên, cho biết: “Những ngày này, cây cầu [nối Bắc Hàn với thành phố Đan Đông] đã bị tắc nghẽn, một điều mà chúng tôi ít được chứng kiến sau nghị quyết trừng phạt năm 2017”. Người quản lý này nhấn mạnh hải sản là mặt hàng chính xuất sang Trung Quốc từ Bắc Hàn và đây cũng là hàng hóa nằm trong lệnh chế tài mà cộng đồng quốc tế cấm Bắc Hàn xuất khẩu.

Theo Nikkei Asian Review, người dân địa phương tại Đan Đông nói rằng hải sản Bắc Hàn, dù được gắn nhãn từ các nơi khác của Trung Quốc, rõ ràng là các chủng loài có nguồn gốc từ Bắc Hàn và không mấy ai tin những loại hải sản này đến từ nơi nào xa xôi khác trong lãnh thổ Trung Quốc vì khoảng cách địa lý giữa Đan Đông và Bắc Hàn là quá gần, có thể nhìn thấy qua sông Áp Lục.

“Một phụ nữ trung niên tại chợ hải sản Donggang khẳng định rằng các con ngao đen Bắc Hàn là rất dễ phân biệt với loại ngao màu vàng của Trung Quốc”, Nikkei Asian Review dẫn tin và lưu ý thêm rằng phóng viên của hãng tin này đã tận mắt chứng kiến các nhà hàng hải sản Trung Quốc chủ yếu phục vụ ngao đen.

Nikkei Asian Review cũng cáo buộc rằng Trung Quốc đang chuyển vật liệu xây dựng sang Bắc Hàn. Người quản lý giấu tên nêu trên cho biết rằng những chiếc xe tải chở vật liệu xây dựng thường xuyên tràn ngập biên giới, phù hợp với việc phát triển ngày càng tăng của các dự án xây dựng tại Bắc Hàn mà có thể nhìn thấy từ Trung Quốc.

Tuần trước, RFA đã đăng bài viết với các cáo buộc tương tự Nikkei Asian Review, cho rằng xuất khẩu bất hợp pháp từ Bắc Hàn sang Trung Quốc đã mở rộng sang các hàng hóa khác, không chỉ riêng hải sản.

Theo RFA, các hàng hóa “buôn lậu thường xuyên” qua biên giới là sắt và các loại quặng khác, dầu, quần áo và thậm chí cả các tác phẩm nghệ thuật Bắc Hàn.

“Tác phẩm nghệ thuật Bắc Hàn cũng được bán công khai tại Trung Quốc, với các bức tranh có giá từ 3.500 Nhân dân tệ (507 USD) tới 10.000 Nhân dân tệ (1.451 USD)”, theo RFA.

RFA dẫn lời các dân cư địa phương tại Đan Đông, Trung Quốc cho biết: “Mọi thứ [hải sản] chúng tôi có ở đây là từ Bắc Hàn. Chúng tôi không có hải sản Trung Quốc”.

Xuân Thành

Xem thêm: