Hôm thứ Sáu (5/12), Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đến Ấn Độ, bắt đầu chuyến thăm lần đầu tiên sau 4 năm, và tổ chức hội nghị thượng đỉnh với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại New Delhi, nhằm thắt chặt hợp tác kinh tế và thương mại song phương trong bối cảnh các lệnh trừng phạt phương Tây vẫn đang gây áp lực. Chuyến thăm diễn ra đúng lúc Ấn Độ và Mỹ đang tiến hành các cuộc đàm phán thương mại tích cực, với mục tiêu giảm bớt thuế trừng phạt mà Mỹ áp đặt do Ấn Độ mua dầu Nga.

New Delhi trải thảm đỏ đón nhà lãnh đạo Nga, và ông Modi đã ôm chào ông Putin ngay trên sân đỗ sân bay. Sau đó, hai lãnh đạo cùng đi một xe đến dinh thự của Thủ tướng Ấn Độ để dự bữa tối riêng tư.

Đoàn đại biểu Nga đi cùng có số lượng lớn, bao gồm Bộ trưởng Quốc phòng Andrei Belousov. Belousov đã thảo luận với Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh vào ngày thứ Năm, bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Ấn Độ nâng cao năng lực tự chủ sản xuất quốc phòng.

Trong nhiều năm, Moscow luôn là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Ấn Độ. Sau khi chiến tranh Nga-Ukraine bùng nổ, châu Âu giảm mạnh phụ thuộc năng lượng Nga, Ấn Độ tận dụng cơ hội tăng nhập khẩu dầu Nga với giá chiết khấu, khiến cơ cấu thương mại song phương lâu dài nghiêng về phía Nga.

Ông Putin và ông Modi ra tuyên bố chung hôm thứ Sáu, theo đó Nga đồng ý “sản xuất chung tại Ấn Độ các bộ phận, linh kiện, tổng hợp và các sản phẩm khác để bảo trì vũ khí và thiết bị quốc phòng nguồn gốc Nga”.

Tuyên bố cho biết Nga sẽ chuyển giao công nghệ quốc phòng cần thiết cho Ấn Độ và thành lập “các liên doanh để đáp ứng nhu cầu Quân đội Ấn Độ cũng như xuất khẩu sang các nước thứ ba thân thiện”.

Điều này được xem là diễn biến không mong muốn đối với những người lo ngại việc vũ khí Nga lan rộng trên toàn thế giới, cũng như đối với các nhà lãnh đạo Mỹ và châu Âu muốn cắt giảm sự phụ thuộc của Ấn Độ vào Nga về phần cứng quân sự.

Hôm thứ Sáu, ông Modi cảm ơn ông Putin vì “cam kết kiên định đối với Ấn Độ”, đặc biệt trong lĩnh vực an ninh năng lượng, mà ông gọi là “trụ cột mạnh mẽ và quan trọng” của quan hệ song phương.

Modi cho biết ông sẽ cảm ơn Nga về cung cấp dầu và hỗ trợ quân sự bằng việc thiết lập visa miễn phí 30 ngày cho các đoàn khách du lịch Nga.

“Thế giới đã chứng kiến nhiều thăng trầm trong tám thập kỷ qua,” ông Modi nói. “Tuy nhiên, tình bạn giữa Ấn Độ và Nga vẫn như ngôi sao Bắc Đẩu. Mối quan hệ này được xây dựng trên sự tôn trọng và tin tưởng lẫn nhau.”

Nga đã bày tỏ mong muốn nhập khẩu thêm hàng hóa Ấn Độ, đồng thời nâng kim ngạch thương mại song phương lên 100 tỷ USD vào năm 2030. Hai nước cũng dự kiến thảo luận về hợp tác lao động, năng lượng hạt nhân dân dụng và các lĩnh vực khác. Dự kiến, hai bên sẽ công bố một loạt thỏa thuận nhằm củng cố tính liên tục của hợp tác song phương sau khi kết thúc các cuộc gặp chính thức.

Michael Kugelman, nhà nghiên cứu cấp cao tại Atlantic Council, viết trên Foreign Policy tuần này rằng Ấn Độ đang đối mặt với “tình thế tiến thoái lưỡng nan”: Tăng cường hợp tác với Nga có thể ảnh hưởng quan hệ Mỹ-Ấn, và ngược lại.

Trước đó một ngày, ông Putin vừa đàm phán với đặc phái viên cấp cao của Tổng thống Mỹ Donald Trump về kế hoạch hòa bình Ukraine, nhưng không đạt được đột phá.

Khi bắt đầu cuộc gặp với ông Putin, ông Modi nhấn mạnh: “Ấn Độ không trung lập — Ấn Độ có lập trường riêng, đó là ủng hộ hòa bình. Chúng tôi ủng hộ mọi nỗ lực thúc đẩy hòa bình và sát cánh với tất cả sáng kiến vì hòa bình”.

Đoàn Mỹ thúc đẩy đàm phán thương mại sang Ấn Độ

Cùng thời điểm, Mỹ đang đẩy nhanh đàm phán thương mại với Ấn Độ. Bloomberg dẫn nguồn từ quan chức Mỹ xác nhận, đoàn đàm phán do Phó Đại diện Thương mại Mỹ Rick Switzer dẫn đầu sẽ đến Ấn Độ vào tuần tới, tiếp nối các vòng đàm phán trước đó về thuế quan.

Ấn Độ khẩn trương muốn đạt thỏa thuận thương mại sơ bộ với chính quyền Trump để giảm thuế trừng phạt lên tới 50% đối với hàng hóa Ấn Độ, áp dụng do Ấn Độ mua nhiều dầu Nga, gồm 25% thuế ban đầu và 25% thuế trừng phạt bổ sung.

Đại diện đàm phán hàng đầu của Ấn Độ với Mỹ, Rajesh Agrawal, gần đây cho biết, Ấn Độ “tương đối lạc quan”, hy vọng kết thúc thỏa thuận khung trong năm nay nhằm giảm tác động của thuế cao đối với xuất khẩu.

Hiện tại, Mỹ và Ấn Độ đang tiến hành song song hai tuyến đàm phán:

  1. Thỏa thuận khung nhằm giải quyết ưu tiên vấn đề thuế quan, hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu và xây dựng cơ sở hợp tác bền vững.
  2. Thỏa thuận thương mại song phương toàn diện (BTA), phạm vi rộng hơn, hướng tới dài hạn, dự kiến mất thời gian dài hơn để hoàn tất.

Tính đến nay, hai bên đã tổ chức 6 vòng đàm phán, Ấn Độ cho biết tiến trình “đã gần đạt kết quả khả quan”.

Mục tiêu thương mại và thực trạng xuất khẩu

Hiện kim ngạch thương mại song phương Mỹ-Ấn đạt 191 tỷ USD. Ấn Độ muốn thông qua thỏa thuận mới nâng quy mô lên 500 tỷ USD vào năm 2030. Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Ấn Độ, chiếm khoảng 18% tổng xuất khẩu hàng hóa Ấn Độ.

Tuy nhiên, thuế quan cao đang gây áp lực lên xuất khẩu Ấn Độ. Xuất khẩu sang Mỹ đã giảm 2 tháng liên tiếp, tháng Mười giảm 8,58%, trong đó các ngành dệt may, da giày, trang sức và các ngành sử dụng nhiều lao động bị ảnh hưởng nặng nhất.