Ông Trump doạ áp thuế 5% lên Mexico vì chuyển thiếu nước theo Hiệp ước 3 sông 1944

Tổng thống Trump cáo buộc Mexico không chuyển đủ lượng nước theo Hiệp ước năm 1944 và tuyên bố đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng. Ông yêu cầu Mexico phải cung cấp ngay 200.000 acre-feet nước ≈ 246 triệu mét khối nước trước cuối năm 2025, nếu không Mỹ sẽ áp mức thuế bổ sung 5% lên hàng hóa Mexico. Mexico phản bác rằng họ đang trải qua hạn hán nghiêm trọng, khiến việc giao nước đúng hạn không khả thi, làm dấy lên tranh cãi lớn về việc liệu Mexico có thực sự vi phạm hiệp ước hay không.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố rằng Mexico đang “nợ” Mỹ một lượng nước theo Hiệp ước về việc sử dụng nguồn nước của sông Colorado, sông Tijuana và sông Rio Grande (Treaty relating to the utilization of waters of the Colorado and Tijuana Rivers and of the Rio Grande) (Hiệp ước năm 1944) — được thiết lập để chia sẻ nguồn nước giữa hai nước.

Cụ thể, ông Trump yêu cầu Mexico phải “xả” ngay 200.000 acre-feet (tương đương khoảng 246 triệu mét khối) nước trước ngày 31/12/2025 và sẽ phải cung cấp phần còn lại sau đó.

Nếu Mexico không thực hiện, Mỹ sẽ áp thuế bổ sung 5% lên hàng hóa nhập khẩu từ Mexico.

Lý do được đưa ra: thiếu nước ảnh hưởng nghiêm trọng tới nông dân Mỹ, đặc biệt ở các tiểu bang như Texas — nơi phụ thuộc nhiều vào nguồn nước từ các dòng sông biên giới để tưới tiêu cho cây trồng, chăn nuôi.

Mexico và các nhà chức trách nước này cho biết họ đang trải qua đợt hạn hán nặng, khiến nguồn nước sông giảm mạnh — điều mà họ dùng làm lý do khó giao đủ lượng nước như cam kết.

Bối cảnh: Hiệp ước & tình hình thực tế

Hiệp ước về việc sử dụng nguồn nước của sông Colorado, sông Tijuana và sông Rio Grande hay Hiệp ước 1944 quy định cách phân chia nguồn nước từ các sông như Rio Grande, Colorado, Tijuana giữa Mỹ và Mexico.

Theo hiệp ước: Mỹ phải cho Mexico nước từ sông Colorado; đổi lại Mexico phải chuyển một phần nước từ sông Rio Grande sang Mỹ, với lượng nước định mức hằng năm/quy định chu kỳ 5 năm.

Tuy nhiên, từ những năm 1990 đến nay, Mexico thường xuyên chậm giao nước cho Mỹ. Có lần họ tuyên bố “suy thoái nước, hạn hán nghiêm trọng”, khiến việc giao nước cho Mỹ theo đúng cam kết bị ảnh hưởng.

Theo hiệp ước, trong trường hợp hạn hán đặc biệt, có thể xem xét lại nghĩa vụ nước — nghĩa là Mexico có thể “ghi nợ” và bù nước, hoặc đàm phán lại thông qua “minute system” (hệ thống điều chỉnh nhanh) để ứng phó với thay đổi dòng chảy, hạn hán, nhưng việc lạm dụng tình trạng “khẩn cấp vì hạn hán” nhiều lần khiến hệ thống bị thử thách.

Thiên Vân, theo Reuters, The Guardian, Politico, Fox News

Xem thêm

Nhiều đại học của Mỹ bị cuốn vào việc hợp tác với phòng thí nghiệm do ĐCSTQ giám sát

Một báo cáo nghiên cứu mới cho thấy nhiều trường đại học hàng đầu của Mỹ, bao gồm Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Đại học Stanford, Đại học Harvard và Đại học Princeton, trong vài…