Ông Trump gây sức ép lên Iran khi thời hạn hạt nhân đang đến gần

Lý Ngọc
•
Thứ Bảy, 23/08/2025

Trong khi Iran đang chạy đua với thời hạn chót sắp tới của châu Âu để đạt được một thỏa thuận hạt nhân khác, chính quyền Trump đang gia tăng áp lực bằng cách trừng phạt các công ty và tàu thuyền Iran có liên quan đến hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của nước này, thắt chặt vòng vây kinh tế quanh Tehran.

Động thái hôm thứ Năm diễn ra chỉ một ngày trước khi Bộ trưởng Ngoại giao Iran dự kiến sẽ nói chuyện với Pháp, Đức và Anh, ba cường quốc châu Âu cảnh báo rằng họ có thể kích hoạt lệnh trừng phạt “phục hồi” của Liên Hợp Quốc nếu Tehran không tuân thủ trước thời hạn quan trọng vào tháng 8.

Các lệnh trừng phạt mới của Hoa Kỳ nhắm vào nguồn thu chính của Iran, hạn chế khả năng tài trợ cho các chương trình vũ khí, hỗ trợ các lực lượng ủy nhiệm khu vực và mở rộng ảnh hưởng trên khắp Trung Đông. Mối đe dọa từ châu Âu gây thêm áp lực ngoại giao, buộc Iran phải giải quyết các lo ngại về hạt nhân và khôi phục hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) trước ngày 31 tháng 8, nếu không sẽ phải đối mặt với các lệnh trừng phạt mới của Liên Hợp Quốc.

Các biện pháp kinh tế và ngoại giao kết hợp nêu bật những lợi ích toàn cầu của các hoạt động hạt nhân của Iran và những rủi ro đối với sự ổn định của khu vực.

Các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ nhắm vào cái mà các quan chức mô tả là một mạng lưới buôn lậu dầu toàn cầu giúp Tehran lách luật. Trọng tâm là Antonios Margaritis, công dân Hy Lạp, bị cáo buộc quản lý các công ty vận tải biển và tàu thuyền vận chuyển hàng triệu thùng dầu thô Iran bị trừng phạt.

Mười ba công ty khác có trụ sở tại Hồng Kông, Trung Quốc, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Quần đảo Marshall cũng bị đưa vào danh sách đen vì bị cáo buộc tạo điều kiện cho các chuyến hàng này, thường thông qua việc chuyển hàng từ tàu sang tàu nhằm che giấu nguồn gốc của dầu.

Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent cho biết động thái này “làm suy yếu khả năng tài trợ cho các chương trình vũ khí tiên tiến, hỗ trợ các nhóm khủng bố và đe dọa sự an toàn của quân đội chúng tôi và các đồng minh”.

Cùng lúc đó, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi dự kiến sẽ có cuộc điện đàm với các đối tác Pháp, Đức và Anh vào thứ Sáu, cùng với người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU, nhằm nỗ lực tránh cơ chế “phục hồi” áp đặt lại các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Tehran vì nước này không tuân thủ thỏa thuận hạt nhân năm 2015, được gọi là Kế hoạch hành động toàn diện chung, sẽ kết thúc vào tháng 10.

Ba cường quốc châu Âu đã cảnh báo trong một bức thư hồi đầu tháng này rằng trừ khi Iran tìm ra “giải pháp thỏa đáng” để giải quyết vấn đề tuân thủ hạt nhân, họ sẽ tiếp tục tiến trình này.

Bế tắc hạt nhân ngày càng sâu sắc hơn trong bối cảnh Iran ngừng hợp tác với IAEA, khiến các thanh tra viên của cơ quan giám sát này không thể theo dõi mức làm giàu hiện được cho là đạt tới 60% độ tinh khiết – chỉ thấp hơn một chút so với cấp độ vũ khí.

JCPOA đặt mục tiêu giới hạn mức độ làm giàu uranium ở mức 3,67%, đủ cho mục đích năng lượng hạt nhân. Tuy nhiên, Iran khẳng định chương trình của họ chỉ mang tính chất dân sự, cho rằng họ là quốc gia phi hạt nhân duy nhất làm giàu uranium ở mức đó.

Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent: “Hành động hôm nay chống lại Margaritis và mạng lưới của ông ta làm suy yếu khả năng tài trợ cho các chương trình vũ khí tiên tiến, hỗ trợ các nhóm khủng bố và đe dọa đến sự an toàn của quân đội chúng tôi và các đồng minh của chúng tôi”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baqaei: “Dựa trên sự phối hợp đã đạt được, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Seyyed Abbas Araghchi và các bộ trưởng ngoại giao của Pháp, Anh, Đức và Trưởng ban Chính sách Đối ngoại EU Kaja Kallas sẽ có cuộc điện đàm vào thứ sáu để thảo luận về các vấn đề liên quan đến việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt chống Iran”.