Hôm thứ Sáu (24/10), Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông sẽ tận dụng cơ hội trong cuộc gặp sắp tới với lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình để thúc đẩy việc trả tự do cho ông Lê Trí Anh (Jimmy Lai), ông trùm truyền thông Hồng Kông. Trước đó, nhiều nghị sĩ Quốc hội Mỹ đã kêu gọi ông Trump giúp đỡ trong việc phóng thích ông Lê Trí Anh.

shutterstock 1836389899 1
Ngày 15/10/2020, ông Jimmy Lai đến Tòa án sơ thẩm Tây Cửu Long, Hồng Kông (Ảnh: Shutterstock / Yung Chi Wai Derek)

Hôm thứ Sáu, khi rời Washington để bắt đầu chuyến công du châu Á, ông Trump nói: “Tôi rất tôn trọng (Thượng nghị sĩ) Rick Scott, và nhiều nghị sĩ khác cũng đã yêu cầu tôi làm điều này. Vấn đề này cũng nằm trong danh sách của tôi”.

Cùng ngày, Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ ra thông cáo báo chí cho biết, Chủ tịch Ủy ban – Thượng nghị sĩ Cộng hòa Jim Risch (bang Idaho), Thượng nghị sĩ Rick Scott (bang Florida) cùng hơn 30 nghị sĩ lưỡng đảng đã gửi thư cho Tổng thống Trump trước cuộc gặp dự kiến giữa ông và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, yêu cầu ông tận dụng cơ hội này để bảo đảm nhà lãnh đạo dân chủ Lê Trí Anh được trả tự do. Ông Lê Trí Anh bị chính quyền ĐCSTQ giam giữ một cách bất công, và tình trạng sức khỏe của ông đang xấu đi.

“Thời gian không chờ đợi ai – ông ấy phải được trả tự do ngay lập tức,” các nghị sĩ viết, “Xét về mặt nhân đạo, việc thả ông Lê Trí Anh cấp bách hơn bao giờ hết, vì vậy cần phải được giải quyết ở cấp cao nhất.”

Lê Trí Anh là người sáng lập Tập đoàn truyền thông Next Digital của Hồng Kông, mang quốc tịch Anh, năm nay 76 tuổi. Ông đã bị giam giữ nhiều năm kể từ sau phong trào biểu tình dân chủ năm 2019. Ông bị cáo buộc vi phạm “Luật An ninh Quốc gia Hồng Kông” do Bắc Kinh áp đặt, với tội danh “âm mưu kích động” các nước, trong đó có Mỹ, trừng phạt Trung Quốc và Hồng Kông. Ông Lê đã phủ nhận các cáo buộc này.

Ngày 14/8, trong cuộc phỏng vấn với chương trình “The Brian Kilmeade Show” của đài Fox News, ông Trump cho biết: “Tên của ông ấy (chỉ Lê Trí Anh) đã nằm trong phạm vi những vấn đề mà chúng tôi đang thảo luận”.

Ông Trump nói thêm: “Tôi đã nêu vấn đề này rồi, và tôi sẽ làm hết sức mình để cứu ông ấy. Tôi sẽ cố gắng hết khả năng”.

“Lê Trí Anh và Chủ tịch Tập Cận Bình là kẻ thù lớn của nhau, nhưng đó là chuyện đã xảy ra từ rất lâu rồi,” ông Trump nói hôm thứ Sáu.

Vụ án Lê Trí Anh là một trong những chủ đề nằm trong chương trình nghị sự rộng hơn của cuộc hội đàm Trump – Tập.

Ngày 19/10, ông Trump cho biết trong cuộc gặp với ông Tập, các vấn đề về đất hiếm, fentanyl và đậu tương sẽ là trọng tâm của quan hệ thương mại Mỹ – Trung.

Hôm thứ Hai, ông Trump nói rằng cuộc gặp Trump – Tập cũng sẽ thảo luận về tham vọng của Trung Quốc đối với Đài Loan. Tuy nhiên, ông tránh trả lời câu hỏi liệu Bắc Kinh có thể đưa ra nhượng bộ thương mại để đổi lấy quyền kiểm soát lớn hơn đối với Đài Loan hay không.

“Tôi nghĩ đó sẽ là một trong những vấn đề được bàn tới, nhưng hiện tại tôi không định nói thêm về việc này,” ông Trump nói với các phóng viên khi gặp Thủ tướng Australia Anthony Albanese.

Ông Trump cho biết, thỏa thuận hợp tác quốc phòng giữa Mỹ và Australia có thể đóng vai trò răn đe, ngăn chặn Trung Quốc sử dụng vũ lực với Đài Loan, đồng thời hạ thấp khả năng xảy ra xung đột quân sự tại eo biển Đài Loan.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Wally Adeyemo và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong đã bắt đầu các cuộc đàm phán tại Malaysia vào sáng thứ Bảy (giờ địa phương). Ông Trump khởi hành đến Malaysia vào tối thứ Sáu. Nhà Trắng cho biết hôm thứ Năm rằng cuộc gặp Trump – Tập sẽ diễn ra vào thứ Năm tuần tới tại Hàn Quốc.