TQ: Sự thật gây sốc đằng sau việc xây dựng ẩu một con đập ở Phúc Kiến

Thái Tư Vân
•
Thứ Tư, 03/12/2025

Gần đây, công trình hồ chứa dưới đang xây dựng của Nhà máy thủy điện tích năng Vĩnh An (TP. Tam Minh, tỉnh Phúc Kiến) bị tố cáo có tình trạng rút ruột, gian dối nghiêm trọng trong quá trình thi công đập. Cư dân mạng không khỏi chỉ trích rằng một dự án trọng điểm trị giá 7,5 tỷ nhân dân tệ lại ngang nhiên làm ‘công trình đậu phụ’, khiến ‘kế hoạch trăm năm’ biến thành ‘ổ gà’ do nhà thầu tùy tiện làm ẩu.

Đập thủy điện tích năng Vĩnh An ở thành phố Tam Minh, tỉnh Phúc Kiến bị cáo buộc xây dựng kém chất lượng. (Nguồn ảnh: Internet)

Theo thông tin công khai, dự án Nhà máy thủy điện tích năng Vĩnh An có tổng mức đầu tư 7,5 tỷ NDT, là dự án tích năng quy mô một triệu Kw đầu tiên trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của tỉnh Phúc Kiến được phê duyệt. Sau khi đi vào vận hành, dự án có sản lượng điện bình quân năm 1,26 tỷ kWh, tiết kiệm được 660.000 tấn than tiêu chuẩn, giảm phát thải 1,65 triệu tấn CO₂, mang lại lợi ích giảm carbon 153 triệu NDT và tạo ra lợi nhuận – thuế khoảng 180 triệu NDT.

Theo báo cáo gần đây của tờ Economic Information Daily, hồ chứa dưới của dự án đang bị tố cáo có vấn đề nghiêm trọng về chất lượng. Công trình này do các đơn vị thuộc Tập đoàn Trung Quốc Điện Kiến (PowerChina) như Cục Thủy điện số 3 và Cục Thủy điện số 16 thi công.

Báo cáo cho biết, hàng trăm cọc neo thép dùng gia cố sườn đập có khuyết điểm nghiêm trọng, chiều dài thi công thực tế bị rút ngắn rất lớn, một số cọc thậm chí chưa bằng 1/3 tiêu chuẩn thiết kế. Nghiêm trọng hơn, đa số cọc neo không được bơm vữa xi măng – cát theo quy chuẩn, mà nhà thầu chỉ trám sơ ở miệng lỗ để đối phó kiểm tra.

Theo chuyên gia thủy lợi, độ an toàn của đập phụ thuộc vào độ ổn định của sườn đập, và cọc neo thép là kỹ thuật gia cố tiêu chuẩn trong các công trình dạng này.

Theo thiết kế, mỗi cọc neo của hồ chứa dưới phải được hàn từ ba thanh thép đạt chuẩn, kết hợp với ống thép và ống PVC dẫn vữa, tạo thành một cấu trúc hoàn chỉnh.

Tuy nhiên, công nhân cho biết, trừ vài chục cọc thi công giai đoạn đầu được hàn đúng tiêu chuẩn, thì về sau rất nhiều cọc chỉ dùng “hàn điểm” để nối ba thanh thép, không tạo được cấu trúc tổng thể như thiết kế. Một công nhân nói: “Hàn thép đúng quy trình quá phiền, một ngày chỉ làm được một hai cọc, nên họ làm đơn giản hóa cho nhanh”.

Một công nhân giấu tên khác tiết lộ: “Có khi để chạy tiến độ, khoảng cách giữa các thép rộng hơn thiết kế, lượng xi măng trong bê tông cũng không đủ. Chúng tôi từng góp ý nhưng không ai nghe”.

Nguồn tin tại hiện trường cho biết các cọc neo bị rút ngắn nghiêm trọng. Ví dụ ở sườn phải, trong “Biên bản hiện trường” ngày 16/8 có ghi rõ: chiều dài thiết kế của cọc đã điều chỉnh từ 9m lên 12m.

Nhưng thi công thực tế lại hoàn toàn không đúng: nhiều cọc chỉ dài 3–5m, thậm chí chưa tới 2m. Trong ba thanh thép thì chỉ một hoặc hai thanh đạt chuẩn, còn lại thì ngắn hơn nhiều, dài ngắn lộn xộn.

Theo thiết kế, hai bên sườn của đập cần khoan lắp hơn 1.000 cọc neo, hiện đã hoàn thành hơn 600 cọc. Nhưng theo lời nhiều công nhân, chỉ khoảng 30% đạt tiêu chuẩn, số còn lại đều là hàng kém chất lượng.

Phóng viên phát hiện rằng đơn vị giám sát dự án – Công ty Tư vấn Kỹ thuật Hoa Đông Chiết Giang – là công ty con 100% của Viện Khảo sát – Thiết kế Hoa Đông thuộc Tập đoàn Điện Kiến Trung Quốc. Mà đơn vị thiết kế và thi công đều thuộc hệ thống Điện Kiến. Điều này khiến giới chuyên môn nghi ngờ về tính độc lập và khách quan của đội ngũ giám sát.

Video mà phóng viên thu được cho thấy nhiều giám sát viên thuộc Công ty Hoa Đông từng được nhà thầu mời ăn uống, hát karaoke với người phục vụ nữ đi kèm. Người trong cuộc cho biết các hành vi vi phạm quy định như vậy không phải lần đầu.

Theo dữ liệu Tianyancha (App tra thông tin doanh nghiệp ở Trung Quốc), gần đây nhiều dự án đấu thầu của Hoa Đông thiết kế và Hoa Đông tư vấn đều có liên quan đến doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Điện Kiến. Ở nhiều hạng mục tại nhà máy tích năng Hoa An (tỉnh Phúc Kiến), hai công ty này cũng lần lượt là đơn vị thiết kế và giám sát, còn nhà thầu thi công vẫn là doanh nghiệp thuộc Điện Kiến.

Luật Xây dựng quy định rõ: Đơn vị giám sát không được có quan hệ trực thuộc hoặc lợi ích với nhà thầu và đơn vị cung ứng vật liệu.

Theo Jimu News, ngày 28/11, nhân viên Sở Thủy lợi TP. Vĩnh An cho biết thành phố đã lập tổ điều tra chuyên trách, cử người xuống hiện trường kiểm tra.

Ngày 29/11, tài khoản WeChat của Tập đoàn Điện Kiến Trung Quốc thông báo đã thành lập tổ điều tra, phối hợp các bên liên quan tiến hành kiểm tra toàn diện.

Theo trang web của công ty, Công ty Cổ phần Xây dựng Điện lực Trung Quốc tiền thân là Công ty Cổ phần Xây dựng Thủy lợi – Thủy điện Trung Quốc, thành lập năm 2009, niêm yết trên sàn Thượng Hải từ năm 2011.

Cư dân mạng chỉ trích gay gắt: “Đây là dự án 7,5 tỷ, liên quan đến quyền sử dụng điện và an toàn tính mạng của 334.000 dân Vĩnh An. Vậy mà dám làm công trình đậu phụ trắng trợn như thế, ‘kế hoạch trăm năm’ thành cái ‘chuồng gà’ của nhà thầu”.

“Luật Hình sự từ lâu có tội danh gây tai nạn nghiêm trọng do công trình kém chất lượng, nhưng nhiều năm nay chẳng thấy mấy ai vì công trình rút ruột mà phải ngồi tù. Bắt ít, phạt nhẹ chẳng khác nào dung túng, để nhà thầu cứ đánh liều, cùng lắm bị lộ thì đổi tên công ty rồi làm tiếp”.

“Rút ruột công trình kiểu này, nếu một ngày nào đó đập vỡ, hạ lưu sẽ có bao nhiêu người chết?”

“Công ty xây dựng chẳng có chút lương tâm nào cả. Sao họ có thể làm một công trình lớn như thế này? Nếu có sự cố xảy ra, người ta sẽ chết hết!”