Chi tiêu quốc phòng NATO đạt 1,6 nghìn tỉ USD khi mục tiêu 5% GDP đang tới gần
- Thiên Vân
- •
NATO đã bước vào một kỷ nguyên mới với mức chi tiêu quốc phòng lớn chưa từng có tiền lệ, cùng với thay đổi cơ cấu để có thể chi tiêu 5% GDP cho quốc phòng vào năm 2035. Những động lực chính thúc đẩy gồm có sự gây hấn của Nga, vai trò dẫn dắt của Hoa Kỳ, và áp lực nội bộ nhằm tái định nghĩa thế nào là hạ tầng liên quan đến quốc phòng.
Chi tiêu quốc phòng của NATO đang bước vào một giai đoạn mới với mức gia tăng chưa từng có tiền lệ. Trong năm 2025, ngân sách quốc phòng của toàn khối sẽ tăng hơn 15% trong năm 2025, đạt mức kỷ lục 1,6 nghìn tỉ USD. Đây là mức gia tăng thường niên lớn thứ 2 trong hơn mười năm qua.
Theo bản phúc trình mới nhất, có:
- 31 trong số 32 quốc gia thành viên sẽ đạt mức tối thiểu 2% GDP dành cho quốc phòng trong năm 2025 (Iceland bị loại trừ vì không có quân đội).
- Vào tháng Sáu năm 2025, các quốc gia thành viên đồng thuận nâng mức tối thiểu lên 5% GDP vào năm 2035 (phù hợp với ưu tiên của Tổng thống Donald Trump).
- 3,5% GDP sẽ dành cho những chi tiêu truyền thống như binh sĩ và khí giới
- 1,5% GDP sẽ dành cho các dự án hạ tầng liên quan.
Tuy nhiên, NATO chưa xác định cụ thể những công trình công cộng nào được xem là hạ tầng quân sự hợp lệ, khiến một số nhà phân tích lo ngại rằng tiêu chuẩn này có thể bị lợi dụng để thổi phồng ngân sách quốc phòng. Thí dụ tiêu biểu là dự án xây cầu nối liền miền Nam Ý với đảo Sicilia, vốn được biện minh để tăng cường khả năng cơ động quân sự, nhưng chủ yếu phục vụ nhu cầu dân sự.
Hoa Kỳ vẫn giữ vai trò là quốc gia chi tiêu quốc phòng lớn nhất, chiếm hơn phân nửa tổng ngân sách của NATO vào năm 2025. Thế nhưng, nếu tính theo đầu người, Hoa Kỳ chỉ đứng hạng 6, sau Ba Lan, Lithuania, Latvia, Estonia và Na Uy. Hiện nay, còn 24 quốc gia thành viên vẫn chi tiêu dưới mức 3% GDP, đồng nghĩa họ phải tăng mạnh ngân sách để đạt mục tiêu 5% vào năm 2035.
Bối cảnh hiện tại cho thấy một sự chuyển hướng lớn so với năm 2014, khi chi tiêu của NATO thậm chí giảm đi 1%, trước khi cuộc khủng hoảng Ukraine buộc liên minh phải thay đổi ưu tiên. Sau sự kiện Nga can thiệp vào Ukraine năm 2014, chi tiêu quốc phòng bắt đầu tăng dần, và đặc biệt bùng nổ sau cuộc chiến tranh toàn diện của Nga vào năm 2022. Trong ba năm gần đây, chi tiêu quốc phòng của NATO đã liên tục tăng mạnh: 9,3% vào năm 2023, 18,6% vào năm 2024, và 15,9% vào năm 2025. Tuy mức tăng của năm 2025 có thấp hơn đôi chút so với năm trước, nhưng vẫn thuộc hàng lớn nhất trong lịch sử gần đây của NATO.
Thiên Vân
Xem thêm
Từ khóa NATO
