Gần đây, Hạ viện Hoa Kỳ đã thông qua một dự luật cấm Bộ Quốc phòng Mỹ trình bày các bản đồ đưa Đài Loan vào lãnh thổ Trung Quốc. Nghị sĩ đề xuất nhấn mạnh rằng dự luật này phản ánh một thực tế đơn giản: “Trung Quốc là Trung Quốc, Đài Loan là Đài Loan”.

r shutterstock 1326752498
(Ảnh: Shutterstock)

Sau khi từng yêu cầu Bộ Ngoại giao, Hạ viện lại tiếp tục thông qua dự luật yêu cầu các cơ quan hành pháp sử dụng “bản đồ trung thực”.

Theo đưa tin của CNA Đài Loan, ngày 18/7, Hạ viện liên bang thông qua dự luật phân bổ ngân sách Bộ Quốc phòng cho năm tài khóa 2026 với tổng trị giá hơn 8.300 tỷ USD. Trong đó, bản sửa đổi liên quan đến Đài Loan do dân biểu Đảng Cộng hòa Tom Tiffany đề xuất đã được thông qua bằng hình thức bỏ phiếu miệng không ai phản đối.

Bản sửa đổi này quy định tất cả các khoản tiền được phân bổ hoặc cung cấp theo bất kỳ hình thức nào theo đạo luật này không được dùng để sản xuất, mua hoặc trình bày bất kỳ bản đồ nào mô tả Đài Loan, Kim Môn, Mã Tổ, Bành Hồ, Ngô Khâu, Lục Đảo hoặc Lan Dự như một phần lãnh thổ của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Trước khi bỏ phiếu, ông Tiffany kêu gọi các nghị sĩ khác ủng hộ, đồng thời nhắc lại rằng Hạ viện đã thông qua một sửa đổi tương tự trong dự luật phân bổ ngân sách Bộ Ngoại giao của Quốc hội khóa trước, rằng bản sửa đổi này chỉ là mở rộng chính sách đó sang Bộ Quốc phòng.

Ông Tiffany nhấn mạnh rằng bản sửa đổi này không gây tranh cãi. Bởi vì chúng ta đều rất rõ ràng rằng Đài Loan hiện tại không phải, và chưa bao giờ thuộc về Trung Quốc cộng sản. Người dân Đài Loan bầu ra lãnh đạo của mình, có quân đội riêng và thực hiện chính sách đối ngoại riêng, còn ký kết các hiệp định thương mại với các quốc gia khác.

Ông nói thêm bất kể từ góc độ nào, Đài Loan cũng là một quốc gia có chủ quyền, dân chủ và độc lập. Mọi quan điểm trái ngược đều sai lầm. Từ những năm 1970, cái gọi là chính sách Một Trung Quốc của Mỹ chỉ thừa nhận yêu sách chủ quyền vô căn cứ của Bắc Kinh đối với Đài Loan. Đây là chính sách lỗi thời và không trung thực, Hoa Kỳ nên từ bỏ nó.

“Chính sách Một Trung Quốc” của Hoa Kỳ chỉ thừa nhận (acknowledge) tuyên bố của Bắc Kinh rằng Đài Loan là một phần của Trung Quốc, nhưng không công nhận (recognize) điều đó.

Ông Tiffany nói rằng bản sửa đổi này sẽ không chấm dứt chính sách “Một Trung Quốc” gây hiểu lầm, nhưng ít nhất nó yêu cầu các bản đồ được sử dụng phản ánh một thực tế đơn giản: “Trung Quốc là Trung Quốc, Đài Loan là Đài Loan.”

Năm 2018, trong “Báo cáo đánh giá triển khai hạt nhân” Bộ Quốc phòng Mỹ đã nhầm lẫn đưa Đài Loan thành một phần lãnh thổ Trung Quốc, sau đó phải gỡ báo cáo khỏi trang web và đăng lại bản sửa. Khi đó, người phát ngôn Lầu Năm Góc nói với Japan Times rằng đây là lỗi phát hành.

Đây không phải lần đầu tiên ông Tiffany, một người ủng hộ Đài Loan, trong vài năm qua đã nhiều lần đề xuất các sửa đổi tương tự. Dự luật chi tiêu tài khóa 2022 cũng đã bao gồm nội dung này, được lưỡng viện Quốc hội thông qua suôn sẻ và Tổng thống Joe Biden khi đó đã ký thành luật.

Tuy nhiên, nội dung khi đó được chỉnh sửa thành “cấm các cơ quan hành pháp Mỹ chi tiền sản xuất, mua hoặc trình bày bất kỳ bản đồ nào đánh dấu sai lãnh thổ Đài Loan”. Lần này mở rộng sang Bộ Quốc phòng, càng có ý nghĩa chính sách và biểu tượng.

Ngoài ra, sau khi chính quyền Trump giải tỏa khoản viện trợ cho Đài Loan bị đóng băng trước đó là 870 triệu USD vào tháng Hai, Mỹ tiếp tục bày tỏ lập trường ủng hộ viện trợ Đài Loan.

Trong tuyên bố chính sách của bộ phận hành pháp được Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng, đơn vị lớn nhất thuộc Văn phòng Hành pháp của Tổng thống, công bố vào ngày 15/7 về dự luật phân bổ ngân sách của Bộ Quốc phòng cho năm tài chính 2026, đã đề cập đến “Sáng kiến Viện trợ An ninh Đài Loan” (Taiwan Security Assistance Initiative).

Bản tuyên bố cho biết, chính quyền cảm ơn Ủy ban phân bổ ngân sách Hạ viện đã đưa 500 triệu USD cho sáng kiến này. Nguồn kinh phí này rất quan trọng giúp Bộ Quốc phòng tăng cường năng lực tự vệ của Đài Loan. Chính quyền cũng mạnh mẽ kêu gọi cân nhắc đầy đủ đề xuất phân bổ 1 tỷ USD cho sáng kiến này trong dự luật ngân sách năm 2026.

Bản tuyên bố nói vì năng lực tự vệ đáng tin cậy của Đài Loan đóng vai trò quan trọng trong việc răn đe tại khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương, cũng như bảo đảm an toàn cho nhân viên Mỹ trong tình huống khẩn cấp.

Tuy nhiên, dự luật tài khóa 2026 mà Hạ viện thông qua ngày 18/7 quy định khoản viện trợ quân sự 500 triệu USD sẽ dùng để cung cấp trang thiết bị quốc phòng mới, dịch vụ và huấn luyện quân sự cho Đài Loan, nhằm giúp Đài Loan nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu và răn đe, ngăn chặn Đảng cộng sản Trung Quốc xâm lược.

Theo tờ United Daily News, liên quan đến việc Hạ viện Hoa Kỳ phân bổ 500 triệu USD viện trợ quân sự cho Đài Loan, nghị sĩ Đảng Dân Tiến Triệu Di Tường cho biết, đây là dự luật được các nghị sĩ Hạ viện thông qua với sự ủng hộ áp đảo của cả hai đảng, đồng thời cũng là sự đồng thuận cơ bản của người dân và Chính phủ Mỹ về an ninh eo biển Đài Loan.

Cộng đồng quốc tế cũng đồng thuận về sự ổn định của eo biển Đài Loan, và nhìn chung tin rằng năng lực phòng thủ của Đài Loan cần được tăng cường, cũng như đầu tư an ninh cho eo biển Đài Loan và khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Ông Triệu Di Tường nói thêm, chính quyền Đài Loan cảm ơn “những người bạn tốt” của Mỹ vì sự khích lệ, nhưng an ninh quốc phòng cuối cùng vẫn phải dựa vào chính mình. Đài Loan sẽ tiếp tục hợp tác với các đối tác quốc tế, tăng ngân sách quốc phòng và năng lực tác chiến, trở thành lực lượng ổn định cho hòa bình eo biển Đài Loan.

Dự luật phân bổ ngân sách quốc phòng này chưa phải là cuối cùng, vì phiên bản của Hạ viện cần được điều chỉnh với Thượng viện. Sau khi cả hai viện thông qua cùng một văn bản, dự luật mới được chuyển cho Tổng thống ký thành luật. Hiện Ủy ban phân bổ ngân sách Thượng viện chưa công bố phiên bản của mình.

Ủy ban đặc biệt của Hạ viện về cạnh tranh chiến lược Mỹ – Trung cho biết nội dung về “Sáng kiến Viện trợ An ninh Đài Loan” từng tham khảo lời khai bằng văn bản của cựu Giám đốc tác chiến Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ Mark Montgomery tại Quốc hội hồi tháng Năm năm nay.

Khi đó ông Montgomery kêu gọi Quốc hội tối đa hóa viện trợ quân sự cho Đài Loan, đồng thời đề xuất thiết lập “Sáng kiến Hợp tác An ninh Đài Loan” trong Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng tài khóa 2025, cấp 300 triệu USD cho năm đầu tiên.

Nhìn về tương lai, ông cho rằng Quốc hội nên phân bổ 1 tỷ USD cho sáng kiến này trong năm tài khóa 2026 và các năm tiếp theo.