Nhật Bản sẽ nâng ngưỡng nhập quốc tịch cho người nước ngoài: Phải cư trú từ 10 năm trở lên

Bình Minh
•
Thứ Bảy, 06/12/2025

Chính phủ Nhật Bản đang thúc đẩy siết chặt toàn diện chế độ nhập quốc tịch và chế độ cư trú dành cho người nước ngoài, trong đó biện pháp cốt lõi là nâng yêu cầu thời gian cư trú để được nhập quốc tịch Nhật Bản từ mức “từ 5 năm trở lên” hiện hành lên thành “từ 10 năm trở lên”.

Bức ảnh chụp bà Sanae Takaichi khi còn giữ chức Bộ trưởng An ninh Kinh tế Nhật Bản, trong một cuộc phỏng vấn với tờ Epoch Times năm 2021. (Nguồn ảnh: Qingyun / Epoch Times)

Theo đưa tin của tờ Mainichi Shimbun vào ngày 4/12, nhiều nguồn tin am hiểu nội tình chính phủ đã xác nhận việc này, và cho biết nội dung liên quan sẽ được đưa vào “Phương châm Cơ bản về Chính sách Đối với Người Nước Ngoài” dự kiến được thông qua vào tháng 1/2026.

Trong cuộc họp của Đảng Dân chủ Tự do (đảng cầm quyền) ngày 4/12, nội các Thủ tướng Takaichi Sanae cho biết, mặc dù Luật Quốc tịch hiện hành quy định người nộp đơn phải cư trú liên tục tại Nhật từ 5 năm trở lên, nhưng thực tế quá trình thẩm định có mức độ điều chỉnh khá lớn.

Vì vậy, chính phủ có xu hướng không sửa đổi điều luật, mà thông qua “hướng dẫn vận dụng” điều chỉnh yêu cầu thực tế lên thành 10 năm.

Theo Luật Quốc tịch, hồ sơ xin nhập tịch phải đáp ứng nhiều điều kiện, bao gồm “liên tục cư trú từ 5 năm trở lên”, “hạnh kiểm tốt” và “có tài sản hoặc kỹ năng đủ để duy trì cuộc sống ổn định”. Ngoài ra, người xin nhập tịch phải có năng lực tiếng Nhật ở mức không cản trở sinh hoạt hằng ngày, trong khi điều kiện xin vĩnh trú (thường trú nhân) không có yêu cầu cụ thể về ngôn ngữ.

Sự “đảo ngược tiêu chuẩn” giữa vĩnh trú và nhập tịch là nguyên nhân chính của cải cách

Hiện nay, nguyên tắc để được cấp phép vĩnh trú là phải cư trú tại Nhật từ 10 năm trở lên, trong khi xin nhập quốc tịch chỉ cần 5 năm. Nội bộ chính phủ và đảng cầm quyền từ lâu cho rằng điều này là “ngược tiêu chuẩn”, không tương xứng với sự khác biệt về địa vị pháp lý của hai loại thân phận, nên cần được điều chỉnh.

Theo thống kê của Bộ Tư pháp Nhật Bản, năm 2024 có tổng cộng 12.248 hồ sơ xin nhập tịch, trong đó 8.863 hồ sơ được chấp thuận. So với năm 2023 có 9.836 hồ sơ xin và 8.800 hồ sơ được duyệt, lượng hồ sơ xin tăng đáng kể, nhưng tỷ lệ phê duyệt giảm từ khoảng 89,5% xuống còn 72,4%, cho thấy sự giảm mạnh rõ rệt.

Phí xin vĩnh trú và phí thủ tục cư trú sẽ tăng mạnh

Song song với cải cách điều kiện nhập tịch, chính phủ Nhật Bản cũng đang xúc tiến điều chỉnh mạnh mức phí thủ tục cư trú của người nước ngoài. Quan chức bộ phận liên quan nhấn mạnh rằng chi phí tại Nhật hiện thấp hơn nhiều so với các nước phương Tây, và đợt điều chỉnh này nhằm “đưa về mức tiêu chuẩn quốc tế”.

Trong cuộc họp của tiểu ban chuyên trách thuộc đảng cầm quyền vào cuối tháng trước, chính phủ đã đề xuất nâng phí xin vĩnh trú từ mức hiện tại 10.000 yên (khoảng 65 USD) lên “tối đa 300.000 yên (khoảng 1.940 USD)”.

Ngoài ra, phí thay đổi hoặc gia hạn tư cách lưu trú của người nước ngoài cũng có thể được nâng từ mức hiện tại 6.000 yên (khoảng 39 USD) lên “tối đa 100.000 yên (khoảng 647 USD)”. Chính phủ giải thích rằng khi số lượng người nước ngoài cư trú tăng nhanh, gánh nặng hành chính và chi phí duy trì hệ thống liên tục leo thang, nên cần điều chỉnh mức phí theo tiêu chuẩn quốc tế.

Thống kê mới nhất của Cơ quan Quản lý Xuất nhập cảnh và Cư trú Nhật Bản cho thấy, tính đến cuối tháng 6/2025, tổng số người nước ngoài đang cư trú tại Nhật đạt 3.956.619 người, tăng khoảng 5% so với cùng kỳ năm trước, và đạt mức cao kỷ lục kể từ khi có số liệu thống kê.

Theo hãng tin Kyodo, Nhật Bản muốn thắt chặt việc sàng lọc người nước ngoài nộp đơn xin nhập quốc tịch Nhật Bản trong bối cảnh nước này đang xem xét lại các chính sách đối với người nước ngoài.

Chính phủ của Thủ tướng Takaichi Sanae có thể áp dụng biện pháp cứng rắn hơn đối với bất kỳ trường hợp nào trước đây không nộp thuế hoặc không đóng bảo hiểm xã hội. Thông tin chi tiết sẽ được hoàn thiện trước khi chính phủ ban hành gói chính sách toàn diện liên quan đến cư dân và khách du lịch nước ngoài vào tháng 1/2026.

Trước đó, tại cuộc họp của các bộ trưởng vào đầu tháng Mười Một, Thủ tướng Takaichi đã chỉ đạo Bộ trưởng Tư pháp Hiraguchi Hiroshi xem xét việc thắt chặt các quy định về việc nhập quốc tịch Nhật Bản.

Chỉ thị này được đưa ra sau khi một nhóm nghiên cứu (thuộc Bộ Tư pháp) về các chính sách liên quan đến người nước ngoài đã lưu ý trong một báo cáo hồi tháng Tám rằng, các tiêu chí cho phép nhận quốc tịch Nhật Bản “thoáng hơn” so với các yêu cầu để được cấp visa vĩnh trú.