Trung Quốc “mua” thêm một đồng minh của Đài Loan

Ngày 1/5/2018, Cộng Hòa Dominica chính thức đặt lại quan hệ ngoại giao với Trung Quốc, đồng thời cắt quan hệ với Đài Loan. Với việc Trung Quốc dùng ảnh hưởng của mình “mua” thêm một đồng minh của Đài Loan, chỉ còn 19 quốc gia trên thế giới công nhận chính phủ Trung Hoa Dân Quốc.  

Đài Loan tố cáo chính sách “ngoại giao nhân dân tệ” của Bắc Kinh đồng thời bày tỏ sự tiếc nuối đối với đất nước vùng Ca-ri-bê.

Văn bản thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Trung Quốc, cũng có nghĩa là đồng thời cắt đứt quan hệ với Đài Loan, được ký kết tại Bắc Kinh. Bộ Trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị ca ngợi thỏa thuận này “sẽ mang lại nhiều cơ hội lớn lao cho sự phát triển của Cộng hòa Dominica”.

Về phía Đài Loan, Ngoại trưởng Ngô Chiêu Tiếp bày tỏ sự “tiếc nuối sâu sắc” về quyết định của Cộng Hòa Dominica, đồng minh của Đài Bắc suốt 77 năm qua.

Ông Ngô nói: “Tổng thống Danilo Medina đã làm ngơ trước mối quan hệ đối tác lâu dài, mong muốn của người dân Cộng Hòa Dominica và nhiều năm nhận viện trợ phát triển của Đài Loan, để chấp nhận những lời hứa hão huyền về đầu tư và viện trợ của Bắc Kinh.”

Ông Ngô Chiêu Tiếp nói thêm: “Đài Loan cực lực lên án quyết định của Trung Quốc, vận dụng chính sách ngoại giao nhân dân tệ để lôi kéo các đối tác ngoại giao của Đài Loan.Trung Quốc đưa ra những món tiền khổng lồ mà Đài Loan không thể chạy đua theo.” Tuy nhiên theo ông Ngô, một khi quan hệ đã được thiết lập, Bắc Kinh sẽ chẳng còn quan tâm đến lời hứa.

Đài Loan thiết lập quan hệ chính thức với Dominica lần đầu tiên vào tháng 4/1941. Nước này quyết định cắt quan hệ với Đài Loan để ngả theo Trung Quốc sau khi vừa nhận viện trợ 50 xe quân sự Humvees từ Bộ Quốc phòng Đài Loan và một chuyến thăm của các tàu hải quân Đài Loan.

Các chuyên gia nhận định rằng thời điểm Trung Quốc quyết định ký quan hệ với Dominica không phải là ngẫu nhiên mà được thiết kế để rơi gần vào ngày 20/5, ngày kỷ niệm 2 năm nhậm chức của bà Thái Anh Văn và kỳ họp Đại Hội Đồng Y Tế Thế Giới (21-26 tháng 5), sự kiện mà Đài Loan muốn tham dự nhưng ít khả năng do áp lực từ Trung Quốc.

Cố vấn luật pháp của tổng thống Cộng Hòa Dominica, Flavio Dario Espinal biện minh: “Chúng tôi biết ơn sâu sắc về sự hợp tác trong nhiều năm qua với Đài Loan. Tuy nhiên lịch sử và thực tế kinh tế xã hội nay buộc chúng tôi phải chuyển hướng.”

Vậy là sau Costa Rica năm 2007, Gambia năm 2013 Sao Tomé năm 2016 và Panama năm 2017, với sự ra đi của Cộng Hòa Dominica, nay chỉ còn 19 quốc gia có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Bắc, chủ yếu là các nước nhỏ ở khu vực Thái Bình Dương và châu Mỹ La-tinh.

Cơ quan phụ trách các vấn đề Hoa Lục của Đài Loan kêu gọi Bắc Kinh “chấm dứt các hành động khiêu khích và gây áp lực nặng nề về chính trị lẫn kinh tế lên Đài Loan.”

Liệu sắp tới sẽ đến lượt Vatican quay sang đi lại với Bắc Kinh? Giả thiết này bị ngoại trưởng Ngô Chiêu Tiếp bác bỏ, ông khẳng định quan hệ giữa Đài Loan và Tòa Thánh không bị đe dọa.

Mặc dù theo dân số và diện tích, Vatican là đồng minh nhỏ nhất trong số 19 đồng minh còn lại của Đài Loan, nhưng Vatican có ý nghĩa biểu tượng đặc biệt đối với thế giới Công giáo.

Đài Loan và Vatican duy trì các kênh liên lạc mở, trong khi các quốc gia khác cũng thể hiện mối quan tâm sát sao trong các động thái liên quan, ông Ngô được báo Đài Loan dẫn lời nói.

Bộ trưởng Ngô mô tả mối quan hệ giữa Đài Loan và 19 đối tác chính thức còn lại là ổn định, với việc các Ngoại trưởng của Haiti, Hispaniola – nước láng giềng của Cộng Hòa Dominica, sẽ thăm Đài Bắc.

Các nhà nghiên cứu cho rằng sẽ có một hiệu ứng lở tuyết, tức là các quốc gia đồng minh đồng loạt cắt quan hệ với Đài Loan để về với Bắc Kinh, nhưng sẽ là một sự xói mòn từ từ. Tháng 6 năm ngoái, Panama đã từ bỏ hơn một thế kỷ quan hệ chính thức với hòn đảo này và Trung Hoa Dân Quốc để ngả về phía Bắc Kinh.

Nhà nghiên cứu Michael Cole, trường đại học Nottingham nhận định: “Đài Loan cần tập trung vào các mối quan hệ vững chắc, đa dạng, mang tính xây dựng với các đối tác không chính thức. Cộng Hòa Dominica đã tham gia vào một danh sách dài gồm các nước nhỏ ăn bám, lợi dụng sự hào phóng của Đài Loan, dễ dàng vứt bỏ các nguyên tắc để bỏ túi những lợi ích từ Trung Quốc. Đài Loan không đủ phương tiện để tham gia trò chơi này.”

Đức Trí (T/h)

Xem thêm: