ĐBQH đề nghị đóng cửa thủy điện không khắc phục được khi xả lũ gây hậu quả xấu

Minh Long
•
Thứ Ba, 09/12/2025

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đề nghị rà soát toàn bộ thủy điện nhỏ và vừa, nếu không khắc phục được nguyên nhân xả lũ gây hại thì đóng cửa, gây thiệt hại phải đền bù xứng đáng và xử lý hình sự nếu tổn hại tính mạng người dân.

ĐBQH Nguyễn Anh Trí – TP. Hà Nội. (Ảnh: quochoi.vn)

Chiều 8/12, trong phiên thảo luận tại hội trường Quốc hội về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) đã đưa ra ý kiến.

Ông Nguyễn Anh Trí nhận xét phạm vi điều chỉnh của dự thảo đề cập nhiều nội dung như quy hoạch, đầu tư xây dựng dự án điện lực, phát triển điện gió ngoài khơi, mua bán điện, dầu khí… nhưng chưa đề cập đến thủy điện, đặc biệt là thủy điện nhỏ và vừa.

Đại biểu nhấn mạnh phát triển điện rất cần nhưng phải đảm bảo an toàn, không gây hại cho môi trường, an ninh – quốc phòng và đặc biệt không ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản của người dân.

Theo ông Nguyễn Anh Trí, có gần 20 thủy điện nhỏ từng xả lũ gây thiệt hại cho hạ lưu. Ông liệt kê một số nhà máy như Sông Lô 8A (Tuyên Quang – Hà Giang cũ), Thác Giềng 1 (Bắc Kạn cũ), Nậm Pông, Nậm Xây (Lai Châu), Suối Sập 1 và 2 (Sơn La), Bản Vẽ, Hủa Na, Châu Thắng và nhiều thủy điện nhỏ ở Nghệ An, A Lưới (Thừa Thiên – Huế cũ), Rào Trăng (Thừa Thiên – Huế cũ), Đăk Mi 4 và Đăk Mi 2 (Quảng Nam – Kon Tum cũ), Plei Kần/Sê San nhánh nhỏ (Gia Lai – Kon Tum cũ).

Nguyên nhân được ông chỉ ra gồm: Chọn địa điểm không phù hợp (vùng đồi núi dốc, nhiều suối) dẫn đến khi xả lũ dễ gây lũ quét, sạt lở, ngập nhanh;

Hồ chứa nhỏ, không có dung tích dự trữ đủ lớn để điều tiết lũ, mưa lớn khiến hồ nhanh đầy, buộc phải xả lũ gây “lũ ống, lũ quét”;

Quy trình vận hành và thông báo xả lũ đôi khi thực hiện bất ngờ, không kịp thời, người dân hạ du không có thời gian di dời, phòng tránh.

Ông Nguyễn Anh Trí đề xuất hồ thủy điện phải có dung tích đủ lớn (căn cứ lượng mưa an toàn từ 200 năm trở lên), mùa mưa chỉ tích trữ tối đa 50% dung tích, sử dụng cửa xả đáy hợp lý, nắm chắc dự báo thời tiết và chỉ xả lũ khi nước hạ lưu chưa gây lụt.

Đại biểu đoàn Hà Nội cho biết theo Quyết định 1682/2025/QĐ-TTg phê duyệt bổ sung, cập nhật kế hoạch quy hoạch phát triển điện quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, có khoảng 200 thủy điện nhỏ và vừa đã được phê duyệt.

Do đó, ông đề nghị rà soát lại toàn bộ các thủy điện nhỏ và vừa hiện có để khắc phục nguyên nhân xả lũ gây hậu quả xấu. Thủy điện nào không khắc phục được thì đóng cửa hoạt động. Nếu xả lũ gây thiệt hại cho dân phải đền bù xứng đáng, nếu gây tổn hại đến tính mạng người dân thì phải xử lý hình sự.

Đại biểu cũng đề nghị xem xét lại tất cả dự án thủy điện nhỏ và vừa đã được phê duyệt, không cho phép làm thủy điện nhỏ ở vùng đồi núi dốc, nhiều suối, không có quy trình vận hành tiên tiến và an toàn.

Ông nhấn mạnh cần hạn chế làm thủy điện nhỏ ở Việt Nam, thay vào đó ưu tiên phát triển điện gió, điện mặt trời – các nguồn năng lượng tái tạo mà Việt Nam có nhiều lợi thế.

“Đã làm thủy điện là phải an toàn, không an toàn thì dứt khoát không nên làm”, ông Trí nêu quan điểm.

Giải trình về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết đã tiếp thu ý kiến đại biểu và sẽ mở rộng đối tượng điều chỉnh trong dự thảo. Với thủy điện nhỏ, hiện có nhiều quy định pháp luật liên quan khá đầy đủ và đây không phải công trình quá cấp bách. Bộ sẽ rà soát và đưa vào nội dung sửa đổi Luật Điện lực dự kiến trình Quốc hội năm 2026.