Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tổ chức duyệt binh vào ngày 3/9 nhằm phô trương sức mạnh quân sự và ảnh hưởng địa chính trị, mời nhiều lãnh đạo “chống phương Tây” tham dự. Sự kiện này được coi là bước đi tiếp theo của ĐCSTQ trong việc bóp méo lịch sử Chiến tranh kháng Nhật, nhằm duy trì tính hợp cho sự cầm quyền của mình.

r shutterstock 2673437195
Các đội bay bay qua Đại lộ Trường An trong lễ duyệt binh tại Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 3/9/2025. (Nguồn: why2husky/Shutterstock)

ĐCSTQ tuyên bố, lễ duyệt binh là một phần của các hoạt động kỷ niệm 80 năm chiến thắng trong Chiến tranh Nhân dân Trung Quốc chống Nhật Bản. Tuy nhiên, theo lịch sử, lực lượng chính chống lại quân Nhật trên lục địa Trung Quốc là chính phủ Quốc Dân Đảng (Trung Hoa Dân Quốc), chứ không phải ĐCSTQ.

Ông Isaac Stone Fish, cựu phóng viên thường trú Trung Quốc của tạp chí Time, hiện là CEO của công ty tư vấn Strategy Risks, đã đăng bài trên mạng xã hội X chỉ ra: “ĐCSTQ không phải là lực lượng đánh bại Nhật Bản trong Thế chiến II. Đó là Quốc Dân Đảng Trung Quốc – với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Mỹ – đã đánh bại Nhật Bản. Lễ duyệt binh ngày 3/9 ở Bắc Kinh giả vờ rằng Chính phủ ĐCSTQ đã thắng Thế chiến II. Sự thật không phải vậy, và lịch sử rõ ràng.”

Tại hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) kết thúc tuần trước, lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình một lần nữa tuyên truyền quan điểm lịch sử Thế chiến II của mình, cố gắng giảm nhẹ đóng góp của Mỹ, đồng thời định hình ĐCSTQ và Đảng Cộng sản Liên Xô như các lực lượng cốt lõi trong cuộc kháng chiến.

Ông Claus Soong, chuyên viên phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc Mercator (MERICS) – một viện nghiên cứu châu Âu, trong cuộc phỏng vấn với Đài Châu Âu Tự do (RFE/RL), cho biết chính phủ Trung Quốc và Nga hiện nay tự định vị mình là lực lượng chống phát xít, “đây là sự bóp méo lớn về lịch sử thế giới”.

Nhiều lãnh đạo chống phương Tây tham dự, lãnh đạo phương Tây vắng mặt hoàn toàn

ĐCSTQ mời các lãnh đạo chống phương Tây tham dự lễ duyệt binh nhằm phô trương sự ủng hộ từ họ và thể hiện thái độ đối đầu với Mỹ. Theo báo cáo của Đài NBC (Mỹ), ĐCSTQ hy vọng qua lễ duyệt binh để khoe khoang sức mạnh ngày càng tăng, đồng thời nhấn mạnh sự ủng hộ từ một số quốc gia bị trừng phạt nặng nề nhất trên toàn cầu, có thể “chống lại phương Tây”.

Theo các báo cáo truyền thông, lãnh đạo Nga, Myanmar, Iran và Triều Tiên tham dự sự kiện này, và lãnh đạo chính quyền quân sự Myanmar hiếm khi ra nước ngoài, Min Aung Hlaing, cũng tham gia.

Các lãnh đạo phương Tây, bao gồm Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, thậm chí Ấn Độ, đều chọn không tham dự.

Theo báo The Guardian, trong số các thành viên EU, chỉ có Thủ tướng Slovakia Robert Fico và Tổng thống Serbia Aleksandar Vučić tham dự với tư cách lãnh đạo các quốc gia phương Tây.

Phó Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Lý Quân Hoa (Li Junhua) đại diện Liên Hợp Quốc tham dự.

Lễ duyệt binh ĐCSTQ là màn phô diễn sức mạnh vũ lực, ý đồ khiêu khích Mỹ

Báo cáo của NBC chỉ ra rằng, trong bối cảnh đàm phán rủi ro cao với chính quyền Tổng thống Trump của Mỹ về thương mại, thuế quan và xung đột tiềm ẩn ở Đài Loan, lễ duyệt binh được Bắc Kinh chuẩn bị kỹ lưỡng được coi là nỗ lực phô trương sức mạnh quân sự và ngoại giao.

Đài Châu Âu Tự do cho biết, ĐCSTQ hy vọng thông qua việc trưng bày thiết bị quân sự mới nhất để ngụ ý rằng sức mạnh quân sự của họ có thể đối trọng với Mỹ, tranh giành vị thế lãnh đạo toàn cầu.

Ông Drew Thompson, nghiên cứu viên cao cấp tại Học viện Quan hệ Quốc tế Rajaratnam của Singapore, thẳng thắn nói rằng đây chính là “màn phô diễn sức mạnh” mà ĐCSTQ đã lên kế hoạch.

Tướng Không quân Mỹ đã nghỉ hưu Blaine Holt gần đây viết trên Newsmax rằng ĐCSTQ đã đi đến bước đường cùng, trong khi lãnh đạo Tập Cận Bình đang trên con đường trở thành lãnh đạo cuối cùng.

Vị cựu Phó Đại diện Quân sự của Mỹ tại Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) chỉ ra rằng, để trốn tránh sự truy cứu trách nhiệm từ người dân, ĐCSTQ có thể tiến hành hành động quân sự nhằm chuyển hướng sự chú ý, đồng thời vu khống rằng Mỹ mới là “vấn đề thực sự”.

Tổng thống Mỹ Trump vào thứ Ba (2/9) đã trả lời phỏng vấn qua điện thoại với nhà bình luận chính trị, cựu quan chức chính quyền Tổng thống George W. Bush – ông Scott Jennings, khi được hỏi về vấn đề các quốc gia bao gồm Trung Quốc và Nga hình thành trục chống Mỹ, ông cho biết “hoàn toàn không lo lắng”.

“Chúng ta có sức mạnh quân sự mạnh nhất thế giới cho đến nay,” ông Trump nói. “Họ tuyệt đối không dám dùng quân sự chống lại chúng ta. Tin tôi đi.”

Bóp méo lịch sử kháng Nhật, đánh lừa dư luận trong nước

Lễ duyệt binh là một phần trong hành động bóp méo lịch sử kháng Nhật, đánh lừa dư luận trong nước của ĐCSTQ. Tờ Washington Post đưa tin, Bắc Kinh đang cố gắng thông qua làm mờ nhạt sự hỗ trợ của Mỹ, nhấn mạnh vai trò của Nga để tái định hình lịch sử chiến tranh.

Báo cáo cho biết, nhân dịp kỷ niệm Thế chiến II sắp đến, các học giả thân ĐCSTQ, truyền thông và viện nghiên cứu đã làm mờ nhạt tầm quan trọng của sự hỗ trợ Mỹ đối với Trung Quốc trong Thế chiến II, và miêu tả Mỹ là một “đại quốc ích kỷ ở cả quá khứ và hiện tại”.

Ông Claus Soong chỉ ra rằng, lễ duyệt binh cũng như nỗ lực thay đổi cách kể chuyện chiến tranh của chính quyền Tập Cận Bình chủ yếu nhắm đến khán giả trong nước Trung Quốc và các quốc gia “phương Nam toàn cầu” (Global South).

“ĐCSTQ đang cố gắng xây dựng một mối liên kết chung,” ông nói. “Trong bài phát biểu của ông Tập Cận Bình chúng ta thấy cách Bắc Kinh sẽ bóp méo lịch sử như thế nào.”

Lộ rõ tham vọng thống trị châu Á – Thái Bình Dương và kiểm soát Đài Loan của ĐCSTQ

Ông Scott Kennedy, cố vấn cao cấp của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, nói với Đài Châu Âu Tự do: “Mục tiêu quân sự của Bắc Kinh chủ yếu ở cấp độ khu vực, trong đó quan trọng nhất là thống trị châu Á – Thái Bình Dương và kiểm soát Đài Loan.”

Trong Thế chiến II, các trận chiến chính chống lại quân Nhật trên lãnh thổ Trung Quốc được hoàn thành bởi quân đội Chính phủ Quốc Dân Đảng (tức Trung Hoa Dân Quốc), chứ không phải ĐCSTQ. Sau khi kháng chiến kết thúc, quân đội Quốc Dân Đảng thất bại trong cuộc chiến với quân đội ĐCSTQ và rút về Đài Loan.

Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan đến nay vẫn sử dụng tên chính thức) đã chủ trì các cuộc đàm phán sau chiến tranh và ký thỏa thuận hòa bình với Nhật Bản với tư cách một trong các nước Đồng minh. Năm 1945, sau khi Đài Loan chấm dứt hàng thập kỷ bị Nhật Bản thống trị, hòn đảo này được trao cho Trung Quốc do Trung Hoa Dân Quốc kiểm soát lúc đó.

Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa do ĐCSTQ lãnh đạo chỉ được thành lập vào năm 1949 và đến nay vẫn chưa từng cai trị Đài Loan.