Trước thông tin vi-rút Marburg đang có nguy cơ lây lan trên thế giới, Sở Y tế TP.HCM nhận định nguy cơ bệnh Marburg xâm nhập vào TP. HCM “không cao, nhưng vẫn có thể xảy ra”.

so y te tp hcm nguy co benh marburg xam nhap khong cao nhung van co the
Hình ảnh một bác sĩ đang cầm một mẫu máu trong ống nghiệm hư cấu bị nhiễm vi-rút Marburg. (Ảnh minh họa: Shutterstock)

Cuối ngày 13/10, Sở Y tế TP.HCM phát thông tin cập nhật và cảnh báo về bệnh do vi-rút Marburg (MVD) gây ra. Trước đây, bệnh này được gọi là sốt xuất huyết Marburg, là căn bệnh ban đầu lây truyền sang người do tiếp xúc kéo dài khi làm việc trong các hang động – nơi sinh sống của các đàn dơi ăn quả (Rousettus aegyptiacus).

Sau khi đã thâm nhập vào quần thể người, vi-rút Marburg có thể lây lan từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp (qua da bị tổn thương hoặc niêm mạc) với máu, dịch tiết, nội tạng. Nó có thể lây lan qua các chất dịch cơ thể khác của người bị nhiễm bệnh, cũng như với các bề mặt và vật liệu (giường, quần áo) bị nhiễm các chất dịch này.

Nhân viên y tế là nhóm thường bị nhiễm bệnh trong lúc chăm sóc, điều trị cho bệnh nhân nếu các biện pháp phòng ngừa kiểm soát nhiễm khuẩn không được tuân thủ nghiêm túc.

Các đợt bùng phát MVD đã xảy ra ở châu Phi cận Sahara. Tuy nhiên, vi-rút đã lây lan ra khắp thế giới thông qua khách du lịch bị nhiễm bệnh hoặc nhân viên bị lây nhiễm trong phòng thí nghiệm.

Ngày 27/9 vừa qua, Bộ Y tế Rwanda ra thông báo dịch do vi rút Marburg lần đầu tiên được phát hiện tại nước này. Theo thông tin cập nhật mới nhất, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho hay tính đến ngày 10/10, đã ghi nhận tổng cộng 58 trường hợp mắc bệnh do vi-rút Marburg (MVD), trong đó 13 trường hợp tử vong.

Tỷ lệ tử vong theo ca bệnh là 22% đã được báo cáo tại Rwanda.

Kể từ khi công bố bùng phát vào ngày 27/9 và tính đến 10/10, 15 trường hợp được xác nhận đã hồi phục, 30 trường hợp còn lại đang được chăm sóc tại trung tâm điều trị Marburg.

WHO đã đánh giá nguy cơ của đợt bùng phát bệnh là “rất cao ở cấp quốc gia, cao ở cấp khu vực Châu Phi và thấp ở cấp độ toàn cầu”. Mặc dù vậy, WHO khuyến cáo không nên áp dụng bất kỳ hạn chế đi lại và thương mại nào với Rwanda trong bối cảnh dịch bệnh do vi-rút Marburg đang diễn ra.

Các đợt bùng phát MVD trước đây đã được báo cáo từ các quốc gia lân cận Rwanda, bao gồm Cộng hòa Dân chủ Congo, Uganda và Cộng hòa Thống nhất Tanzania. Các đợt bùng phát gần đây nhất được báo cáo ở Guinea Xích Đạo và Cộng hòa Thống nhất Tanzania trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 6/2023. Khu vực bị ảnh hưởng ở Cộng hòa Thống nhất Tanzania là khu vực Kagera, giáp với Rwanda. Các quốc gia khác trước đây đã báo cáo các đợt bùng phát MVD ở khu vực Châu Phi bao gồm Angola, Ghana, Guinea, Kenya và Nam Phi.

Bệnh Marburg có thể xâm nhập vào TP.HCM

“Nguy cơ bệnh Marburg xâm nhập vào TP.HCM là không cao, nhưng vẫn có thể xảy ra” – Sở Y tế TP.HCM nhận định.

Theo Sở Y tế TP, về đường hàng không, nguy cơ xâm nhập vào thành phố khá thấp khi không có đường bay thẳng và khách nhập cảnh đã được sàng lọc trước khi xuất cảnh.

Khả năng thâm nhập qua đường hàng hải là rất thấp, Rwanda chỉ có 1 cảng hàng hải tại Kigali, theo dữ liệu về tàu nhập cảnh từ tháng 1/2023 đến 30/09/2024 thì không có tàu thuyền nào trực tiếp từ cảng hàng hải này.

Ngoài ra, thời gian vận chuyển từ Châu Phi về đến TP.HCM qua đường biển thường kéo dài từ 25-40 ngày, dài hơn thời gian ủ bệnh dài nhất của Marburg (là 21 ngày).

Tuy WHO đã đánh giá nguy cơ của đợt bùng phát này là thấp ở cấp độ toàn cầu, một số quốc gia như Hàn Quốc, Trung Quốc, Hoa Kỳ đã tăng cường biện pháp y tế tại cửa khẩu nhằm kiểm soát dịch bệnh xâm nhập.

Tại Việt Nam, ngày 11/10, Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) đã ra văn bản chỉ đạo các triển khai các biện pháp kiểm soát bệnh tại cửa khẩu. Theo đó, Sở Y tế TP.HCM chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP thực hiện theo chỉ đạo của bộ, đặc biệt giám sát các hành khách từ các đường bay có liên quan đến Rwanda, sẵn sàng các biện pháp can thiệp nếu phát hiện ca bệnh xâm nhập.

Sở Y tế TP.HCM khuyến cáo người dân nên hạn chế việc đi du lịch không cần thiết ở các quốc gia đang có bùng phát dịch. Đối với người đã từng đi qua các quốc gia đang có dịch, nếu phát hiện bản thân có những triệu chứng nghi ngờ bệnh cần đi khám bệnh ngay tại các cơ sở y tế và cung cấp cho nhân viên y tế đầy đủ thông tin về lịch sử di chuyển đến vùng có dịch bệnh để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, cũng như để hạn chế lây nhiễm.

Bệnh nhân mắc Marburg tử vong do mất máu nghiêm trọng và sốc

Bệnh do vi-rút Marburg (MVD) gây ra bắt đầu đột ngột, với sốt cao, nhức đầu dữ dội và khó chịu. Đa số người bệnh gặp tình trạng đau nhức cơ bắp.

Tiêu chảy nhiều nước nghiêm trọng, đau bụng và chuột rút, buồn nôn và nôn có thể bắt đầu vào ngày thứ ba của bệnh. Phát ban không ngứa đã được báo cáo ở những bệnh nhân từ 2 đến 7 ngày sau khi xuất hiện các triệu chứng.

Từ ngày thứ 5 của bệnh, bệnh nhân có biểu hiện xuất huyết, bao gồm có máu tươi trong chất nôn và phân, chảy máu từ mũi, nướu và âm đạo, chảy máu tại các vị trí chích tĩnh mạch.

Tử vong thường xảy ra trong khoảng từ 8 đến 9 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng, thường do mất máu nghiêm trọng và sốc.

Tỷ lệ tử vong trung bình của trường hợp MVD là khoảng 50%. Tỷ lệ tử vong dao động từ 24-88% trong các đợt bùng phát trước đây.

Hiện tại bệnh chưa có vắc-xin hoặc thuốc điều trị kháng vi-rút nào được phê duyệt, nhiều loại vắc-xin và liệu pháp thuốc đang được nghiên cứu phát triển.

Theo Sở Y tế TP.HCM

Nguyễn Sơn