Không dung nạp Tyramine – Nguy cơ tiềm ẩn gây đau nửa đầu và tăng huyết áp

Tyramine là một hợp chất tự nhiên có trong nhiều loại thực phẩm quen thuộc như phô mai, xúc xích, dưa muối, rượu vang hay bia tươi. Ở người bình thường, tyramine được phân giải dễ dàng trong cơ thể. Tuy nhiên, với một số người có cơ địa nhạy cảm hoặc thiếu hụt enzym chuyển hóa, chất này có thể gây ra các vấn đề đáng chú ý như tăng huyết áp, tim đập nhanh, lo âu hoặc đau nửa đầu tái phát. Việc nhận biết và kiểm soát lượng tyramine nạp vào là điều cần thiết, đặc biệt với những ai thường xuyên gặp phải các triệu chứng trên mà chưa rõ nguyên nhân.

Tyramine là gì?

Tyramine là một hợp chất tự nhiên thuộc nhóm amine sinh học, được tạo ra khi axit amin tyrosine bị phân hủy bởi enzyme hoặc vi khuẩn trong quá trình lên men, ủ lâu hoặc bảo quản thực phẩm không đúng cách. Đây là chất có hoạt tính sinh học cao, có thể kích thích hệ thần kinh giao cảm và làm tăng huyết áp.

Tyramine thường có trong các loại thực phẩm quen thuộc – đặc biệt là các món lên men, ủ chín, giàu đạm, hoặc để lâu ngày. Dưới đây là một số thực phẩm phổ biến chứa nhiều tyramine:

Không dung nạp Tyramine và những nguy cơ

Không dung nạp tyramine xảy ra khi cơ thể không thể phân giải tyramine đúng cách do thiếu hụt enzyme monoamine oxidase-A (MAO-A). Khi enzyme này hoạt động kém, tyramine sẽ tích tụ và gây ra các triệu chứng như:

• Tăng huyết áp
• Đánh trống ngực
• Buồn nôn
• Đau nửa đầu
• Lo âu

Những triệu chứng này thường xuất hiện trong vòng 1–12 giờ sau khi ăn thực phẩm giàu tyramine. Nồng độ tyramine nạp vào càng cao, phản ứng càng nghiêm trọng. Ví dụ:

Sự thiếu hụt MAO-A có thể do bẩm sinh hoặc do sử dụng một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc ức chế MAO (dùng trong điều trị trầm cảm). Người mắc chứng đau nửa đầu mạn tính thường có mức độ nhạy cảm tyramine cao. Căng thẳng mãn tính cũng làm tăng nồng độ norepinephrine, khiến các phản ứng với tyramine càng nặng hơn.

Theo dõi triệu chứng để phát hiện kịp thời

Để xác định xem tyramine có phải là nguyên nhân gây khó chịu hay không, cách đơn giản và hiệu quả nhất là ghi nhật ký thực phẩm và triệu chứng hàng ngày:

• Ghi lại tất cả món ăn, thức uống, thời gian và số lượng
• Ghi nhận cảm giác, tâm trạng và các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, tim đập nhanh, vã mồ hôi, lo lắng – kể cả khi chúng xuất hiện nhiều giờ sau khi ăn
• Ghi chú mức độ căng thẳng, giấc ngủ, hoặc bất kỳ yếu tố nào ảnh hưởng tới sức khỏe
• Sau 1–2 tuần, xem lại nhật ký để phát hiện những nguy cơ. Ví dụ, nếu bạn đau đầu sau khi ăn thịt gà để qua đêm, thì nên tránh món đó vào lần sau.

Cách kiểm soát tình trạng không dung nạp Tyramine

Quản lý tình trạng này có thể khó khăn lúc đầu, nhưng nếu chia nhỏ thành từng bước, việc kiểm soát sẽ dễ dàng hơn. Hãy dùng nhật ký theo dõi để hình thành thói quen ăn uống lành mạnh:

Xem thêm

Bột ngọt có thực sự nguy hại như chúng ta vẫn nghĩ?

Bột ngọt (MSG) – một trong những gia vị phổ biến trong nhiều nền ẩm thực – từ lâu đã là tâm điểm của những tranh cãi xoay quanh tác động sức khỏe. Dù được…