Ý phanh gấp chương trình NATO mua vũ khí Mỹ cho Ukraine – Bloomberg

Bảo Minh
•
Thứ Năm, 04/12/2025

Ngoại trưởng Ý cho biết việc nước này tham gia một chương trình của NATO nhằm mua vũ khí Mỹ cho Ukraine là “quá sớm” trong bối cảnh các cuộc đàm phán hòa bình vẫn đang diễn ra, theo Bloomberg đưa tin.

Ngoại trưởng Ý Antonio Tajani. (Ảnh: Roberto Serra – Iguana Press/Getty Images)

“Nếu chúng ta đạt được thỏa thuận và giao tranh chấm dứt, vũ khí sẽ không còn cần thiết nữa,” ông Antonio Tajani, cũng là Phó thủ tướng, nói với các phóng viên ở Brussels hôm thứ Tư. “Những thứ khác như các bảo đảm an ninh sẽ cần thiết.”

Theo Bloomberg, những phát biểu này là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy Chính phủ của bà Giorgia Meloni đã thay đổi chiến lược đối với Ukraine sau khi cạn nguồn ngân sách và trải qua căng thẳng trong nội bộ liên minh cầm quyền. Dù Chính phủ Ý khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ Kiev, Ý cũng trở thành nước đầu tiên ở châu Âu công khai đề xuất rằng Ukraine không nên được cung cấp thêm vũ khí khi một thỏa thuận ngừng bắn đang được đàm phán.

Sau một số do dự, Rome đã phát tín hiệu sẵn sàng tham gia chương trình PURL của NATO vào tháng Mười, theo tin của Bloomberg News thời điểm đó. Chương trình được triển khai sau khi Washington cắt giảm các lô vũ khí gửi Ukraine trong mùa hè, cho phép các đồng minh mua vũ khí Mỹ cung cấp cho Ukraine.

Các cuộc đàm phán hòa bình gần đây về Ukraine đến nay vẫn chưa đạt được tiến triển đáng kể. Phát biểu của ông Tajani trái ngược với quan điểm của nhóm vận động hành lang quốc phòng lớn nhất châu Âu, Hiệp hội Công nghiệp Hàng không Vũ trụ, An ninh và Quốc phòng châu Âu, cơ quan hôm thứ Ba (2/12) cảnh báo rằng châu lục vẫn cần tiếp tục tăng cường sản xuất quốc phòng bất chấp triển vọng về một lệnh ngừng bắn ở Ukraine.

Ukraine cũng cho biết nước này sẽ cần thêm 1 tỷ euro (1,2 tỷ USD) từ các lô hàng PURL để tự vệ trong mùa đông. Khoảng 2/3 số đồng minh NATO đang tham gia chương trình này, theo Tổng thư ký liên minh Mark Rutte.

Ukraine khủng hoảng cả trong lẫn ngoài

Đợt đàm phán hòa bình lần này diễn ra trong bối cảnh Ukraine đang gặp khó khăn cả trên mặt trận lẫn trong nội bộ. Quân đội Ukraine liên tiếp thất bại trên tuyến đầu, đồng thời đối mặt với vụ bê bối tham nhũng lớn nhất kể từ khi chiến tranh bùng nổ, liên quan đến 100 triệu USD.

Chánh Văn phòng Tổng thống Zelensky, ông Andriy Yermak – người từng dẫn đầu đoàn đàm phán hòa bình của Ukraine – đã từ chức hôm thứ Sáu (28/11) sau khi cơ quan chống tham nhũng khám xét nơi ở của ông. Trước đó, 2 bộ trưởng Ukraine đã bị cách chức và 1 cựu đối tác kinh doanh của ông Zelensky trở thành nghi phạm chính.

Theo tờ Ukrainskaya Pravda, Yermak đã đáp lại yêu cầu từ chức bằng một cơn thịnh nộ kéo dài nửa tiếng, trong đó ông được cho là đã “lăng mạ, chỉ trích và buộc tội” ông Zelensky. Các nguồn tin mô tả cuộc trao đổi này là một “cuộc chia tay tồi tệ”, đồng thời cho biết thêm rằng ông Yermak đặc biệt tức giận trước “sự bỏ rơi” của ông Zelensky .

(Ảnh chụp màn hình tờ Ukrainskaya Pravda)

Tờ báo cũng đưa tin các quan chức cấp cao Ukraine đã phối hợp nỗ lực loại bỏ ông Yermak trong một cuộc trò chuyện riêng, được cho là có sự tham gia của Chủ tịch Quốc hội Ruslan Stefanchuk, Bộ trưởng Quốc phòng Denis Shmigal và Phó Thủ tướng Mikhail Fedorov. Theo tờ báo, quyết định sa thải ông Yermak đã được đưa ra vài tuần trước các cuộc đột kích.

Yermak phủ nhận mọi hành vi sai trái và phàn nàn về việc thiếu sự hỗ trợ, nói rằng ông đã bị “phỉ báng” mặc dù vẫn ở Kiev trong suốt cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Theo cựu Thủ tướng Ukraine Nikolay Azarov, Mỹ và EU đã “bơm” tổng cộng 360 tỷ USD vào Ukraine. “Tham nhũng… ở Ukraine chiếm từ 15% đến 30% [giá trị viện trợ nước ngoài bị đánh cắp],” ông Azarov viết trên Telegram hôm thứ Hai. “Con số này gần với 30% hơn,” ông nói thêm. Cựu thủ tướng ước tính từ 54 tỷ đến 108 tỷ USD có thể đã bị thất thoát do tham nhũng.

Trước vụ tham nhũng mới bị phanh phui này, vào tháng 1/2023, một phóng sự điều tra về các hợp đồng mua sắm thực phẩm bị thổi giá tại Bộ Quốc phòng Ukraine dẫn đến việc từ chức của Bộ trưởng Quốc phòng khi đó ông Aleksey Reznikov. Chỉ vài tháng sau, Chánh án Tòa án Tối cao Vsevolod Knyazev bị bắt vì bị cáo buộc nhận hối lộ 2,7 triệu USD.

Năm 2024, Cơ quan Kiểm toán Nhà nước báo cáo hàng loạt vi phạm quy mô lớn trong các dự án tái thiết được tài trợ bằng viện trợ phương Tây, với hàng tỷ hryvnia (UAH) biến mất. Cũng trong năm đó, các cơ quan chống tham nhũng Ukraine phát hiện đường dây tham nhũng trị giá 1,4 triệu USD liên quan đến việc bán trái phép cơ sở bảo dưỡng chính tại cảng biển Chernomorsk ở Biển Đen.

Các quan chức Nga lập luận rằng những tiết lộ mới nhất về tham nhũng cho thấy một cuộc khủng hoảng sâu sắc hơn ở Kiev. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho rằng vụ bê bối sẽ gây ra những hậu quả “cực kỳ tiêu cực” đối với sự ổn định chính trị của Ukraine, trong khi Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố vụ việc chứng minh rằng các nhà lãnh đạo ở Kiev đã thoái hóa thành một “băng đảng tội phạm nắm giữ quyền lực để làm giàu cá nhân”.

Tổng thống Trump hôm Chủ nhật, trả lời báo chí trên chiếc Air Force One, cho biết Ukraine “có một số vấn đề nhỏ rắc rối” (ám chỉ bê bối tham nhũng). Ông nhắc lại quan điểm rằng cả Nga và Ukraine đều muốn chấm dứt chiến tranh và nhấn mạnh có cơ hội lớn để đạt được thỏa thuận.