Blog: Ai đủ ảnh hưởng làm trung gian hòa giải Nga và Ukraine?

Hà Giai Tuệ
•
Thứ Tư, 09/03/2022

Nga và Ukraine đã xảy ra chiến tranh trong gần 2 tuần, kéo theo vô số thường dân Ukraine thiệt mạng, trong khi đó đàm phán vẫn không có nhiều hiệu quả. Ông Đào Kiệt, một cây bút và nhà bình luận nổi tiếng người Hồng Kông, vẫn luôn chú ý đến tình hình ở Nga và Ukraine, cho rằng đàm phán là lối thoát duy nhất và “ngoài ông Trump ra thì không nghĩ ra được người thứ 2”.

48144141372 86bbfa91de b — Tổng thống Putin (trái) và Tổng thống Trump tại Hội nghị G20 Nhật Bản hôm 28/6/2019. (Nguồn: Shealah Craighead/ Nhà Trắng)

Ông Đài Kiệt (Chip Tsao) liên tiếp có các viết bài trên mạng xã hội trong nhiều ngày để bình luận và phân tích về tình hình Nga và Ukraine. Ngày 7/3, ông viết rằng hiện nay Thủ tướng Đức đã tuyên bố dứt khoát rằng Ukraine không thể gia nhập NATO; sau khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gặp ông Putin, đã truyền đạt lại ý chí quyết tâm chiến đấu của ông Putin. Sau giai đoạn lãng mạn và cảm tính của chiến tranh, thế giới chứng kiến vô số cái chết của thường dân Ukraine mỗi ngày. “Châu Âu đột ngột quay trở lại kiểu chiến tranh đẫm máu truyền thống là cuộc vây hãm Leningrad của quân Đức trong Thế chiến thứ Hai, liệu thế giới văn minh có thể chịu đựng được trong thời gian dài?”

Ông cho rằng chỉ có 3 kết quả của cuộc chiến ở Ukraine hiện nay:

Thứ nhất, nếu chiến tranh tiếp tục, ông Putin sẽ không thể hạ đài và ông sẽ có cơ hội sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt một cách hạn chế ở Ukraine, bao gồm cả bom hạt nhân cỡ nhỏ. Khi đó, chiến tranh sẽ leo thang ở phương Tây, và bất cứ ai trở thành tổng thống Mỹ đều phải quyết đoán kịp thời và đầu tiên là thực hiện chiến dịch trảm thủ để trừ tận gốc Putin.

Thứ hai, đàm phán một thỏa hiệp ngừng bắn và đảm bảo với Putin rằng Ukraine sẽ không bao giờ gia nhập NATO. Chiến lược của Putin là: Tổng thống Ukraine phải từ chức, thực hiện cái gọi là phi hạt nhân hóa, và hứa sẽ không gia nhập NATO. Putin cũng muốn tìm một lối thoái, nên điều kiện thứ 3 là trọng điểm, các điều khác có thể tạm hoãn, “tranh thủ ưu tiên ngừng bắn, bảo vệ tính mạng của người dân”.

Thứ ba, Phương Tây tiếp tục không công khai can thiệp, nhưng vẫn tiếp tục cung cấp vũ khí và để Ukraine khổ chiến với quân đội của Putin trên tiền tuyến. Kyiv cuối cùng sẽ thất thủ, ngay cả khi Zelensky trở thành “Jimmy Lai phiên bản châu Âu“, người anh hùng tử vì đạo, thì Ukraine cũng như Hồng Kông, chắc chắn sẽ trở thành vật hy sinh. Sau khi Putin chiếm đóng Ukraine với một cái giá quá đắt, thì cũng sẽ không có hòa bình.

Ông Đào Kiệt cho rằng tình huống thứ ba không thể và không nên xảy ra, nếu tình huống số một không được phương Tây xem xét thì tình huống số hai là lối thoát duy nhất. Thỏa thuận đình chiến cũng là một điểm mà Đức, Pháp và EU rất muốn thúc đẩy. Và cuộc đàm phán phải được một người có tầm ảnh hưởng lớn hơn đứng giữa hòa giải. “Người này ngoài Trump ra, thì không nghĩ đến người thứ hai”, ông Kiệt nói.

Ngày 5/3, truyền thông Mỹ Business Insider đưa tin, khi cựu Tổng thống Mỹ Trump gọi điện cho vận động viên golf John Daly vào ngày 3/3, đã tiết lộ lý do ông Putin và ông Tập Cận Bình không dám xâm lược Ukraine và Đài Loan khi ông Trump còn cầm quyền. Ông Trump nói mọi người nói ông Putin có vũ khí hạt nhân, nhưng ông ấy nói với ông Putin, “Nếu bạn dám làm điều đó, chúng tôi sẽ tấn công Moscow. Tôi đã nói, chúng tôi sẽ tấn công Moscow.” Trump tiếp tục: “Ông ấy (Putin) có chút tin tôi, có 5%, 10% tin vào điều đó, nhưng vậy là đủ. Khi tôi còn tại nhiệm ông ấy đã không làm như thế (tấn công Ukraine) … Trong suốt 4 năm đó, ông ấy biết ông không thể làm thế.”

Ông Đào Kiệt nói rằng đã có tiền lệ các cựu tổng thống Mỹ làm trung gian hòa giải, chẳng hạn như ông Clinton và ông Carter đều đứng ra làm trung gian để gặp ông Kim Jong-il ở Triều Tiên hay Saddam Hussein ở Baghdad để thương lượng thả tù nhân Mỹ. Bây giờ, ông Trump “với cái duyên đàm phán mặc cả có thể thực hiện được một thế giới không có chiến tranh trong nhiệm kỳ của mình, Trump bay tới Moscow để gặp ông Putin, với điều kiện Ukraine không gia nhập NATO, với sự xúc tác của 2 người, hy vọng ngừng bắn đã tăng lên rất nhiều.”

Ông Đào Kiệt suy diễn tiếp: Sau khi ngừng bắn, Tổng thư ký LHQ sẽ mạnh mẽ đưa ra quyết định và NATO sẽ ký một hiệp định hòa bình và không xâm lược với Ukraine và Nga, trong đó quy định rằng ranh giới của NATO hiện tại là không thay đổi, và Nga sẽ ngay lập tức rút khỏi Ukraine, thừa nhận sự độc lập của miền đông Ukraine. Nga sẽ cung cấp các khoản bồi thường chiến tranh. Các điều khoản nới lỏng trừng phạt đối với Nga và các chi tiết của hiệp ước hòa bình có thể được thảo luận từ từ, “nhưng đầu tiên là hiệp định đình chiến, không tiếp tục hy sinh tính mạng của người dân Ukraine là điều cấp bách”.

Ông Đào Kiệt nói thẳng rằng đề nghị để ông Trump làm trung gian là rất sắc bén. Nếu ông Trump sẵn sàng thử, ông Kiệt tin rằng cơ hội thành công vượt quá 70%. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng chính quyền Đảng Dân chủ của ông Biden sẽ không bao giờ để ông Trump làm nhân vật lịch sử như vậy, “bởi vì nếu Trump thành công, tổng thống tiếp theo sẽ là sự trở lại đầy thắng lợi của Trump, chưa kể đến các cuộc bầu cử giữa kỳ sắp tới”. Ông nói, chính trị dân chủ của Mỹ đã có tư lợi đảng phái trong đó. Washington đầy rẫy những người cánh tả và những chính trị gia đạo đức giả, có quá nhiều người ghét Trump một cách mù quáng, đây chính là đang đặt tư lợi lên trên hòa bình.