Vì sao đôi khi bạn vẫn thấy cô đơn ngay cả khi ở bên người thân?
- Trần Tuấn Thôn
- •
Con người đôi khi sẽ cảm thấy cô đơn, ngay cả khi đang ở bên người thân hay bạn bè. Nếu bạn sau khi ở cùng người khác một thời gian rồi trở về nhà mà lại cảm thấy buồn bã, vậy thì có thể bạn đã trải qua “cô đơn tương phản” (contrast loneliness). Về nguyên nhân gây ra vấn đề này và cách ứng phó, một số chuyên gia đã đưa ra quan điểm của họ.
Theo báo The Huffington Post, nhà trị liệu hôn nhân và gia đình tại Los Angeles (Mỹ), Lindsey Rae Ackerman, cho biết: “Cô đơn tương phản” còn được gọi là “cô đơn sau xã giao” (post-social loneliness), và hiện tượng này không hiếm gặp.
Bà Helene D’Jay – Giám đốc điều hành bộ phận dịch vụ thanh thiếu niên kiêm cố vấn chuyên môn của Trung tâm chăm sóc sức khỏe Newport – nói rằng: Việc cho rằng chỉ cần xung quanh có người thì sẽ không cảm thấy cô đơn là một quan niệm hoàn toàn sai lầm. Khi bạn đi chơi với người khác và cả sau khi đi chơi, bạn đều có thể cảm thấy cô đơn.
Hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến “cô đơn tương phản” và cách ứng phó sẽ giúp bạn tìm ra kiểu tương tác xã hội có ý nghĩa nhất đối với bản thân, từ đó giảm bớt khả năng xuất hiện cảm giác này.
Nguyên nhân của “cô đơn tương phản” là gì?
Nhà khoa học xã hội Kasley Killam – người từng được đào tạo tại Đại học Harvard – cho biết, con người không nên kỳ vọng rằng mỗi lần tương tác với bạn bè đều sẽ tuyệt vời.
Dù vậy, một số người lại dễ cảm thấy cô đơn sau khi tương tác với bạn bè hơn những người khác. Killam nói rằng, người hướng nội có thể dễ trải nghiệm cảm giác “cô đơn tương phản” hơn, bởi họ dễ bị mệt mỏi, và sau khi bị kích thích quá nhiều hoặc khi tiếp xúc với người mà họ không cảm thấy thân thiết, họ cần thời gian ở một mình để phục hồi năng lượng xã hội.
Nhà tâm lý học lâm sàng Paul Losoff nói: “Những người có tâm trạng trầm cảm, lo âu hoặc đang vật lộn với nội tâm có thể cảm thấy cô đơn vì các cuộc đối thoại tiêu cực trong đầu, điều này có thể cản trở họ sống trọn vẹn trong hiện tại”.
Ông cho biết thêm, nếu bạn cảm thấy không thể là chính mình, điều đó cũng có thể dẫn đến “cô đơn tương phản”.
Ông nói: “Có thể ai đó cảm thấy bản thân không thể thể hiện con người thật của mình, hoặc họ cảm thấy bị hiểu lầm, bị phớt lờ, không được công nhận hay không được trân trọng. Tất cả những yếu tố đó đều có thể khiến con người cảm thấy cô đơn và lạc lõng ngay cả khi họ thực sự đang dành thời gian ở bên người khác”.
Giáo sư Julianne Holt-Lunstad – chuyên ngành tâm lý học và thần kinh học tại Đại học Brigham Young – cho biết, trải qua thời kỳ khó khăn, chẳng hạn như mới mất người thân, cũng có thể khiến người ta dễ cảm thấy cô đơn hơn. “Sự u sầu có thể khiến người ta thấy cô đơn, ngay cả khi đang ở cùng người khác.”
Giáo sư Holt-Lunstad nói rằng, một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của “cô đơn tương phản” là kỳ vọng xã hội không được đáp ứng, hoặc có sự chênh lệch giữa kỳ vọng và mối quan hệ thực tế. Ví dụ, bạn kỳ vọng sẽ có được nhiều điều hơn khi gặp gỡ bạn bè – chẳng hạn như một cuộc trò chuyện sâu sắc hơn – nhưng thực tế lại không như vậy. Nếu như thế, thì cảm thấy thất vọng sau đó là điều bình thường.
Bà Helene D’Jay nói: “Nếu ai đó khao khát có được cảm giác mãn nguyện thông qua kết nối cảm xúc sâu sắc hơn, thì những tương tác hời hợt trong các dịp xã giao có thể khiến họ cảm thấy cô đơn sau đó”.
Làm thế nào để đối phó với “cô đơn tương phản”?
Bà Ackerman cho biết, nếu bạn đang trải qua nỗi dằn vặt của “cô đơn tương phản”, thì việc thực hành lòng từ bi với bản thân (self-compassion) có thể giúp ích. Bạn có thể tự nhắc nhở mình rằng bản thân không có vấn đề gì cả, chỉ là hoàn cảnh giao tiếp xã hội không đạt được kỳ vọng của bạn mà thôi.
Nhà tâm lý học Losoff chỉ ra rằng, khi bạn đang suy ngẫm lại, hãy thử nghĩ xem “làm lại từ đầu” sẽ như thế nào, điều đó sẽ rất hữu ích. Bạn có muốn được ở riêng với một người nào đó thay vì ở giữa một nhóm đông người không? Bạn có muốn thay đổi không gian hoặc hoạt động không? Những điều này đều có thể trở thành thông tin tham khảo hữu ích khi bạn lên kế hoạch cho những buổi gặp gỡ trong tương lai.
Nhà xã hội học Killam nói rằng, việc suy nghĩ về những lần tương tác xã hội khiến bạn cảm thấy hài lòng cũng rất hữu ích. Mặc dù một số trải nghiệm xã giao khiến bạn cảm thấy nhàm chán, nhưng điều đó không có nghĩa là bạn phải hoàn toàn tránh xa chúng.
Giáo sư Holt-Lunstad nói: “Bất kỳ trải nghiệm xã giao nào không đáp ứng được kỳ vọng của bạn đều có thể gây ra cảm giác cô đơn. Điều này không có nghĩa là bạn nên tránh né các tương tác như vậy, mà là bạn cần hiểu vì sao chúng khiến bạn cảm thấy cô đơn. Tương tác xã hội rất phức tạp. Những trải nghiệm tiêu cực có thể là do hoàn cảnh, tính cách hay hành vi của người khác, hoặc tính cách, hành vi và cách nhìn nhận của chính bạn – hoặc là do sự kết hợp của tất cả những yếu tố đó.”
Bà Ackerman nói rằng, việc tái cấu trúc lại cách bạn nhìn nhận trải nghiệm cũng có thể giúp ích. Bạn có thể tập trung vào những phần tích cực trong trải nghiệm đó. Nhiều chuyên gia sức khỏe tâm thần đều nhấn mạnh tầm quan trọng của lòng biết ơn – và điều đó có lý do, vì lòng biết ơn thực sự có tác dụng.
Holt-Lunstad cho biết: “Nếu bạn đã có khoảng thời gian vui vẻ bên người khác và cảm thấy hai bên thân thiết, nhưng sau đó lại cảm thấy cô đơn vì buổi gặp mặt đã kết thúc, thì bạn có thể thực hiện một vài bước nhỏ để duy trì mối quan hệ đó.”
Bà lấy ví dụ: bạn có thể chia sẻ ảnh chụp buổi tụ họp, giữ liên lạc với đối phương và lên kế hoạch cho lần gặp tiếp theo. Những hành động này đều giúp duy trì mối quan hệ giữa hai người.
Nếu cảm giác cô đơn cứ tiếp tục quấy rầy bạn, cả các chuyên gia như Losoff và D’Jay đều khuyên rằng, việc trị liệu có thể giúp ích. Một nhà trị liệu có thể giúp bạn tìm ra nguyên nhân sâu xa của sự cô đơn, đồng thời tìm được những phương pháp cụ thể phù hợp để bạn vượt qua cảm giác đó.
Lâm Mộc theo Epoch Times
Xem thêm
Từ khóa cô đơn
