Có quá vội vàng khi xóa bỏ hoàn toàn xăng khoáng từ ngày 1/1/2026?
Đề xuất từ ngày 1/1/2026 chỉ bán xăng E10 nêu trong Dự thảo Thông tư quy định lộ trình áp dụng nhiên liệu sinh học của Bộ Công thương đang thu hút sự quan tâm của dư luận. Nhiều ý kiến cho rằng quyết định này quá vội vàng cho cả doanh nghiệp và người dân.
Theo dự thảo Thông tư quy định lộ trình áp dụng nhiên liệu sinh học đối với nhiên liệu truyền thống tại Việt Nam do Bộ Công thương công bố ngày 15/8, kể từ ngày 1/1/2026, toàn bộ xăng được pha chế, phối trộn và kinh doanh cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc sẽ là xăng sinh học E10.
Dự thảo trên ngay lập tức thu hút sự quan tâm của người dân, doanh nghiệp và các chuyên gia. Sự chưa sẵn sàng về hệ thống phân phối cũng như nhận thức của người tiêu dùng về xăng sinh học khiến dư luận không khỏi hoang mang về thời hạn chót của lộ trình này.
Nên duy trì song song cả xăng A95 và E10 để người dân lựa chọn, doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị
Ông Tấn Văn Phụng, Chủ tịch Hiệp hội Dầu khí Đồng Nai, cho biết nếu quy định bắt buộc chỉ bán xăng E10 được áp xuống thì doanh nghiệp sẽ phải tuân thủ. Tuy nhiên, chi phí để cải tạo lại toàn bộ hệ thống bồn bể là con số không hề nhỏ, thời hạn cũng khá bất ngờ.
“Đến nay, mọi thông tin về việc thí điểm xăng sinh học E10 chúng tôi chỉ được biết qua báo chí, hoàn toàn chưa có bất kỳ một văn bản hướng dẫn cụ thể nào.’, ông Phụng chia sẻ.
Bên cạnh đó, các chuyên gia kỹ thuật cũng đã cảnh báo rằng ethanol trong xăng sinh học rất nhạy cảm với các thiết bị đo lường, đầu bơm điện tử, có nguy cơ gây mất ổn định và hư hỏng. “Để tránh những rủi ro này, các doanh nghiệp sẽ phải tốn thêm một khoản chi phí rất lớn”, ông Phụng phân tích.
Về phía thị trường, ông Phụng cho rằng thói quen tiêu dùng đã định hình sâu sắc với xăng A95. Nếu cơ quan quản lý đưa ra hai lựa chọn là E10 và A95, chắc chắn người dân sẽ chỉ chọn loại có chỉ số octane cao hơn, và câu chuyện thất bại của E5 sẽ lặp lại.
Hơn nữa, các dòng xe đời mới hiện nay đã đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 3, Euro 4, vốn đã thân thiện hơn với môi trường. Việc quyết liệt khai tử hoàn toàn xăng khoáng A95 vào lúc này có phải là quá vội vàng?
Ông Phụng đề xuất nên duy trì song song cả xăng khoáng A95 và E10 để thị trường và người tiêu dùng tự quyết định. Nếu vẫn áp đặt, người dân buộc phải chấp nhận. Nhưng nếu phương tiện của họ – vốn là tài sản lớn – xảy ra hư hỏng động cơ, ai sẽ chịu trách nhiệm?
Từ thất bại của xăng E5, thay mặt Hiệp hội Dầu khí Đồng Nai, ông Phụng kiến nghị cơ quan quản lý Nhà nước phải xây dựng một lộ trình dài hơi, có nghiên cứu và phân tích thấu đáo.
Các nước tiên tiến cũng dùng xăng sinh học nhưng không mang tính ép buộc, vì vậy Việt Nam cần triển khai một cách bài bản để người tiêu dùng chấp nhận một cách tự nguyện.
Cần bảo đảm quyền lợi của doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu
Khẳng định sẽ tuân thủ quy định của nhà nước, bà Trần Thụy Thùy Trâm, Giám đốc Công ty TNHH Đoan Việt cho rằng trước khi khai tử hoàn toàn xăng khoáng A95, Nhà nước cần phải giải được hai bài toán cốt lõi:
Thứ nhất, phải có một chính sách chiết khấu hợp lý, đủ để doanh nghiệp tư nhân đảm bảo lợi nhuận. Nếu không, doanh nghiệp không thể tồn tại để tuân thủ chính sách.
Thứ hai, phải có cơ chế đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bởi niềm tin của khách hàng là yếu tố sống còn.
“Điều các doanh nghiệp mong muốn nhất là một môi trường kinh doanh ổn định, với những chính sách hợp lý và sự hỗ trợ thực chất từ cơ quan chức năng để chúng tôi có thể toàn tâm toàn ý phục vụ người tiêu dùng.” – bà Trâm cho biết.
Xăng E10 bán đại trà, xăng cao cấp nên tồn tại
Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội xăng dầu Việt Nam cho rằng, nhiều quốc gia vẫn bán song song xăng khoáng và xăng sinh học, điều quan trọng là các nước áp dụng các tiêu chuẩn khí thải nhất quán chứ không phải quy định loại xăng gì.
“Chúng ta cần phải hiểu đúng rằng xăng E10 không phải là một sản phẩm mới lạ, mà chính là xăng A95 được pha thêm 10% ethanol. Sự khác biệt cốt lõi là từ thời điểm áp dụng lộ trình, mặt hàng xăng phổ biến trên thị trường sẽ là xăng sinh học E10 chứ không phải xăng khoáng nguyên chất như hiện nay”, ông Bảo giải thích.
Cần lộ trình 1 năm để người dân kiểm chứng nhiên liệu mới và thay đổi phương tiện (nếu cần thiết)
Chuyên gia kinh tế, TS Huỳnh Thanh Điền, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành cho rằng lộ trình áp dụng thành công cho xăng E10 cần phải xây dựng trên ba trụ cột chính:
Một là cần truyền thông khoa học, công bố rõ ràng các dòng xe tương thích và đưa ra bằng chứng khoa học để chứng minh xăng E10 an toàn cho phương tiện.
Hai là giá xăng E10 được định giá phù hợp, thấp hơn xăng khoảng từ 2.000 đến 5.000 đồng/lít để hấp dẫn người dân thử nghiệm và tự nguyện chuyển đổi. Cần một giai đoạn chuyển đổi phù hợp, ví như một năm để người dân có thời gian kiểm chứng và thay đổi hành vi.
Đồng thời, nhà nước cần có cơ chế thu hồi xe cũ để giải quyết vấn đề ô nhiễm, ví dụ như chính sách hỗ trợ ban đầu để người dân chuyền đổi phương tiện.
Cuối cùng, Bộ Công thương cần có kế hoạch đảm bảo nguồn cung ethanol trong nước, khi nguồn cung gián đoán, nhà nước có thể bán lại xăng khoáng để đảm bảo an ninh năng lượng.
Ngày 15/8, Bộ Công thương đã hoàn thành Dự thảo Thông tư quy định lộ trình mới và gửi tới các cơ quan, đơn vị liên quan để lấy ý kiến. Theo dự thảo, từ ngày 01/01/2026 cả nước sẽ chuyển sang sử dụng xăng sinh học E10 và xăng nền (ví dụ như RON 92, RON 95 hoặc các loại xăng nền phù hợp với quy định của Việt Nam). Từ 01/01/2031 chuyển sang sử dụng E15 hoặc cao hơn căn cứ vào kết quả của giai đoạn triển khai thực hiện xăng E10, tình hình kinh tế – xã hội và sự phát triển của công nghệ thiết bị, động cơ sử dụng xăng tại thời điểm đó. Trong thời gian chưa quy định bắt buộc thì khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất, pha chế, phối trộn, kinh doanh và sử dụng diesel sinh học. Từ ngày 1/8 vừa qua, một số doanh nghiệp đầu mối xăng dầu đã bán xăng E10 thí điểm ở TP HCM, Hà Nội và Hải Phòng. |
Nguyên Hương (t/h)
Xem thêm
Từ khóa xăng E10
