Chính phủ Anh tiết lộ bằng chứng mới, phơi bày “chiến dịch gián điệp quy mô lớn” của ĐCSTQ
- Vương Quân Nghi
- •
Ngày 15/10, Chính phủ Anh công khai ba bản chứng nhận (lời khai) của các nhân chứng then chốt, cho thấy từ năm 2023, cấp cao trong chính phủ Anh đã cảnh báo rằng nhà cầm quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang tiến hành “hoạt động gián điệp quy mô lớn” đối với Anh, khiến vụ án gián điệp ĐCSTQ trước đó từng bị rút lại vì tranh cãi về bằng chứng nay lại dậy sóng.
Vụ án này liên quan đến hai công dân Anh — cựu nghiên cứu viên quốc hội Christopher Cash và giáo viên Christopher Berry — họ bị cáo buộc đã thu thập thông tin tình báo cho ĐCSTQ trong giai đoạn 2021–2023, nhưng tháng trước bị Viện Công tố Hoàng gia (CPS) bất ngờ rút lại cáo buộc, gây tranh cãi trong chính giới.
Christopher Berry (32 tuổi) và Christopher Cash (29 tuổi) bị cáo buộc cung cấp thông tin nhạy cảm cho Trung Cộng theo Đạo luật Bí mật Chính thức (Official Secrets Act). Cả hai bị bắt giữ vào tháng 3/2023, bị cáo buộc “thu thập, lưu giữ, ghi nhận, xuất bản hoặc truyền đạt” các tài liệu có lợi cho nước ngoài. Christopher Cash là một nghiên cứu viên quốc hội, được cho là đã làm việc cho nhóm nghiên cứu Trung Quốc (China Research Group), truy cập vào dữ liệu liên quan các nghị sĩ Đảng Bảo thủ.
Theo tài liệu do Văn phòng Thủ tướng công bố hôm 15/10, Phó Cố vấn An ninh quốc gia Matthew Collins đã nộp ba bản lời chứng bằng văn bản cho công tố viên lần lượt vào tháng 12/2023, tháng 2/2025 và tháng 8/2025. Bản đầu tiên được thực hiện dưới chính phủ Đảng Bảo thủ, hai bản sau do chính phủ chính phủ do Công đảng lãnh đạo nộp.
Lời chứng thứ nhất: ĐCSTQ tiến hành “hoạt động gián điệp quy mô lớn”
Trong tài liệu năm 2023, ông Collins chỉ ra rằng cơ quan tình báo ĐCSTQ “có năng lực kỹ thuật cao, đang tiến hành hoạt động gián điệp quy mô lớn đối với Anh và các đồng minh”, với mục tiêu “thúc đẩy lợi ích quốc gia Trung Quốc (ĐCSTQ), gây phương hại tới an ninh và lợi ích của Anh”.
Trong tài liệu, ông trình bày chi tiết về bối cảnh liên quan của hai bị cáo. Ông nói, theo tài liệu từ cảnh sát chống khủng bố, “phía Trung Quốc đã thành công trong việc tuyển dụng Berry làm điệp viên, và chỉ đạo anh ta lợi dụng mối quan hệ với Cash để thâm nhập Nhóm nghiên cứu Trung Quốc tại Quốc hội (China Research Group, CRG)”.
Bản chứng nhận này đã đặt nền tảng cho cáo buộc của công tố viên đối với hai người vào tháng 4/2024, đồng thời lần đầu tiên chính thức xác định hoạt động tình báo của ĐCSTQ là “mối đe dọa trực tiếp tới lợi ích của Anh”.
Lời chứng thứ hai: Chính quyền chuyên chế của ĐCSTQ là thách thức
Lời chứng thứ hai tháng 2/2025 viết rằng “Trung Quốc (ĐCSTQ) là một nhà nước chuyên chế, có những giá trị hoàn toàn khác biệt với Anh, gây thách thức cho Anh và các đồng minh”.
Bản chứng nhận này cũng nhấn mạnh rằng chính phủ “cam kết phát triển quan hệ kinh tế tích cực”, chủ trương duy trì hợp tác thương mại — đầu tư với Trung Quốc nhưng vẫn phải bảo vệ an ninh và các giá trị của Anh nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Lời chứng thứ ba: ĐCSTQ đe dọa thể chế dân chủ của Anh
Bản chứng nhận thứ ba được nộp vào tháng 8/2025 — chỉ một tháng trước khi vụ án bị hủy bỏ. Ông Collins lần nữa nhấn mạnh “các hoạt động tình báo của ĐCSTQ đe dọa sự thịnh vượng, sức đề kháng và tính toàn vẹn của thể chế dân chủ của Anh”. Ông cũng ghi rõ, chính phủ Anh tin rằng Bắc Kinh đứng sau các vụ tấn công mạng nhằm vào Ủy ban bầu cử Anh trong giai đoạn 2021–2023.
Văn bản này có ngôn từ mạnh mẽ hơn các bản trước nhưng vẫn giữ quan điểm rằng “Anh nên duy trì quan hệ kinh tế mang tính xây dựng với phía Trung Quốc” và khẳng định rằng “chính phủ tin tưởng cần tiếp tục hợp tác thương mại – đầu tư với các đối tác quốc tế để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đồng thời không ảnh hưởng tới an ninh và giá trị quốc gia”.
Tranh cãi quanh quyết định rút hồ sơ vụ án
Viện Công tố Hoàng gia thông báo vụ án bị hủy ngày 15/9 với lý do “thiếu văn bản chính thức của Chính phủ xác nhận Trung Quốc (ĐCSTQ) là mối đe dọa an ninh quốc gia vào thời điểm xảy ra sự kiện”, dẫn tới không đáp ứng được tiêu chuẩn chứng cứ.
Cựu tổng chưởng lý Dominic Grieve (Đảng Bảo thủ) trả lời BBC rằng điều này “khó hiểu”, và nhấn mạnh rằng mặc dù các tài liệu không dùng trực tiếp cụm từ “mối đe dọa an ninh quốc gia”, “nhưng nội dung tổng thể đã chứng minh rõ ràng Trung Quốc (ĐCSTQ) là mối đe dọa”.
Lãnh đạo Đảng Bảo thủ đối lập Kemi Badenoch chất vấn ở Quốc hội, cáo buộc Thủ tướng Keir Starmer “che giấu sự thật”, chỉ trích chính phủ “cố ý làm nhẹ đi mối đe dọa của Trung Quốc (ĐCSTQ) để giữ quan hệ thương mại”. Bà dẫn lại bản “Đánh giá tổng hợp an ninh” của chính phủ Bảo thủ năm 2021 và phát ngôn của Giám đốc MI5 Ken McCallum rằng ĐCSTQ đã được xác định là “mối đe dọa quốc gia lớn nhất đối với an ninh kinh tế Anh”.
Ông Starmer trả lời rằng vụ án được truy tố dưới thời chính phủ Bảo thủ, và căn cứ hủy vụ án không liên quan tới chính phủ hiện tại; việc công khai các bản lời khai là nhằm “đảm bảo minh bạch và đầy đủ thông tin”.
Người phát ngôn Viện Công tố Hoàng gia gửi email cho báo Epoch Times sáng 15/10 nêu rõ: “(Các bản lời chứng của ông Collins) là một phần của thủ tục tố tụng hình sự. Thủ tục này hiện đã kết thúc, tư liệu liên quan không thuộc thẩm quyền của viện, việc công khai phụ thuộc vào chính phủ chứ không phải Viện Công tố Hoàng gia”.
Báo động lặp lại với báo cáo xâm nhập mạng suốt 10 năm
Trong khi đó, Bloomberg dẫn nguồn từ cựu quan chức an ninh cấp cao Anh và người có liên quan tiết lộ, các nhóm hacker cấp quốc gia của Trung Cộng đã xâm nhập hệ thống mạng máy tính bí mật của Chính phủ Anh suốt hơn một thập kỷ, thu thập lượng lớn dữ liệu nội bộ dạng “nhạy cảm – chính thức” (official-sensitive) và “tuyệt mật” (secret), bao gồm dự thảo chính sách, điện tín ngoại giao và thông tin liên lạc của cán bộ.
Nguồn tin mô tả: Việc xâm nhập mạng của ĐCSTQ vào hệ thống của Chính phủ Anh “liên tục và không ngừng nghỉ”. Một điểm yếu nghiêm trọng là trung tâm lưu trữ dữ liệu quan trọng của chính phủ ở London từng bị bán cho một doanh nghiệp có liên quan đến ĐCSTQ khi Đảng Bảo thủ còn nắm quyền, gây ra những lo ngại lớn về an ninh.
Phát ngôn viên Chính phủ Anh khẳng định các hệ thống quan trọng nhất vẫn an toàn. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia an ninh cho rằng các cuộc tấn công mạng này cho thấy Bắc Kinh thực sự là mối đe dọa an ninh quốc gia nghiêm trọng đối với Anh.
Các cơ quan an ninh như MI5 tuần này cũng gửi cảnh báo tới Quốc hội rằng ĐCSTQ và Nga đang tăng cường hoạt động gián điệp. Trung tâm an ninh mạng quốc gia Anh ghi nhận số vụ tấn công mạng nghiêm trọng tăng 50% trong một năm qua, trong đó ĐCSTQ được xem là “nguồn đe dọa chính”.
Thời kỳ nhạy cảm trong quan hệ Anh – Trung
Đây là vụ việc tư pháp lớn nhất kể từ khi Anh công khai cáo buộc ĐCSTQ thâm nhập vào giới chính trị. Năm 2023, vụ “nghiên cứu viên quốc hội làm gián điệp” đã khiến Quốc hội tranh luận dữ dội về chính sách đối với Trung Quốc. Chính phủ do Công đảng lãnh đạo hiện tại vẫn liên tục lên án hoạt động gián điệp của Bắc Kinh nhưng đồng thời nhấn mạnh “đối thoại và hợp tác”, tránh làm xấu đi toàn diện quan hệ Anh – Trung.
Một quan chức nội các tiết lộ, lãnh đạo cấp cao Bộ Ngoại giao Olly Robbins đang thăm Bắc Kinh để thúc đẩy kế hoạch cải tạo đại sứ quán Anh tại Trung Quốc, trong khi ĐCSTQ đang xin phép xây dựng trụ sở đại sứ quán lớn tại London, cũng gây tranh cãi trong chính giới Anh.
Những tiết lộ lần này xuất hiện khi Washington và chính trường Anh đều đặc biệt chú ý đến quan hệ Anh – Trung, an ninh mạng và hoạt động tình báo. Chính phủ Starmer trước đây nhiều lần gặp phản đối trong nội bộ đảng và Quốc hội khi muốn tăng cường tiếp xúc ngoại giao với ĐCSTQ; việc phanh phui vụ gián điệp và khủng hoảng an ninh mạng càng khiến áp lực ngoại giao – an ninh gia tăng mạnh mẽ.
Xem thêm
Từ khóa Gián điệp ĐCSTQ gián điệp Trung Quốc mối quan hệ Anh - Trung Quốc
