Bí mật nào phía sau hàng loạt quan chức Trung Quốc tự sát?

Trong những năm gần đây, hiện tượng quan chức đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tự tử ngày càng nhiều, chỉ năm 2018 có hơn 10 quan chức tự tử thiệt mạng, khi giải thích nguyên nhân cơ quan chức năng thường tuyên bố do “trầm cảm”, nhưng lý do này luôn khiến dư luận xã hội tỏ ra nghi ngờ.

Embed from Getty Images

Gần đây quan trường ĐCSTQ lại tái hiện trào lưu tự sát, khoảng một tháng qua xảy ra hai trường hợp tự sát được cơ quan chức năng nhận định do “trầm cảm nặng”, bao gồm Phó giám đốc Công an Nội Mông Cổ Lý Chí Bân (Li Zhibin), Chủ nhiệm Văn phòng Liên lạc Trung ương tại Macao Trịnh Hiểu Tùng (Zheng Xiaosong). Lý Chí Bân và Trịnh Hiểu Tùng một người nhảy lầu một người treo cổ. Chủ nhiệm Văn phòng liên lạc tại Macao Trịnh Hiểu Tùng bị phát hiện rơi xuống từ trên cao, ngay ngày hôm sau Văn phòng Sự vụ Hồng Kông – Macao ra tuyên bố Trịnh Hiểu Tùng vì bị trầm cảm nặng đã nhảy lầu.

Ngoài ra gần đây, vụ nhảy lầu thiệt mạng của bà Hồ Hân (Hu Xin) 66 tuổi, nguyên Tổng Biên tập tạp chí “Chiến tuyến Tin tức” (News Zhanxian), một chuyên san của Nhật báo Nhân dân Trung Quốc, cũng đang gây chú ý. Truyền thông nhà nước Trung Quốc cũng cho biết bà Hồ Hân nhảy lầu vì bị “trầm cảm nặng”. Tuy nhiên, trang tin tại Mỹ Duowei News (có bối cảnh phe cánh Bắc Kinh) dẫn nhận định cho biết: “Bà ấy không phải vì cuộc sống túng thiếu, ở tuổi này cũng khó có khả năng tự tử vì tình. Vì thế có thể do vụ việc bê bối nào đó bị bại lộ, hoặc để giữ bí mật nào đó”.

Một trí thức tại Trung Quốc có thân quen giới truyền thông cho biết: “Trong cái gọi là phóng viên hay biên tập viên truyền thông nhà nước Trung Quốc, đa số đều liên quan đến một phe nhóm lợi ích, trong quá trình đấu đá tranh giành quyền lực quyền lợi này không mấy ai có thể giữ được tư cách đường hoàng”.

Theo thống kê chưa đầy đủ, từ đầu năm 2018 đến nay đã có hơn 10 quan chức tự tử thiệt mạng, nhưng đa số trường hợp chưa thấy giới chức Trung Quốc công bố chi tiết về nguyên nhân. Tháng Năm năm nay đã xảy ra vài vụ: hai vụ cơ quan chức năng đã công bố “do trầm cảm” là vụ Ân Kim Bảo (Yan Jinbao) Chủ tịch Ngân hàng Thương mại nông thôn Thiên Tân “cắt cổ tay tự sát” trong văn phòng làm việc, và Phó Bí thư Bắc Kinh Vương Hiểu Minh (Wang Xiaoming) nhảy lầu thiệt mạng. Ngoài ra còn vài trường hợp khác “nhảy lầu tự tử” nhưng không thấy cơ quan chức năng thông báo rõ nguyên nhân: Trịnh Kim Xa (Zheng Jinche) Giám đốc Công an thành phố Thượng Nhiêu (Shangrao) tỉnh Giang Tây, Thành Vạn Đông (Chéng Wandong) Phó Ban Tổ chức Huyện ủy Kiến Hồ tỉnh Giang Tô, và Hồ Hổ Lâm (Hu Hulin) Phó Ban tuyên truyền thành phố Ninh Ba (Ningbo) tỉnh Chiết Giang.

Hồi vào tháng Tám vừa qua cũng xảy ra vụ tự tử của Lý Lạc Bành (Li Lepeng) Phó Giám đốc Công an thành phố Phổ Nhĩ tỉnh Vân Nam, là quan chức duy nhất trong năm nay được xác nhận tự tử vì sợ hầu tòa chịu tội.  Trường hợp tương tự gần nhất được biết liên quan việc tự tử để chạy tội thuộc về cái chết của cựu Trưởng ban Công tác Chính trị Quân ủy Trung ương Trương Dương, quan to này tự tử ngày 23/11 năm ngoái tại nhà riêng.

Trước các vụ quan chức tự tử thiệt mạng, nhà chức trách ĐCSTQ khi điều tra thường không đào sâu ngọn ngành, đa số sau đó công bố nguyên nhân “do trầm cảm”.

Tờ Thông tin Bắc Kinh (Bjnews) của nhà nước Trung Quốc cho biết, từ 2009 – 2017 tổng cộng 243 quan chức ĐCSTQ tự tử, trong đó khoảng một nửa được xác định là do “trầm cảm”. Thông tin cho biết, các quan chức tự tử chủ yếu ở trong khoảng 45 – 55 tuổi, nguyên nhân chủ yếu bị áp lực do công việc, như mối quan hệ mâu thuẫn cấp trên cấp dưới, cạnh tranh giữa các đồng nghiệp, cũng như con đường quan lộ không thuận lợi…  

Có những nghi ngờ cho rằng việc tự sát có liên quan đến chiến dịch chống tham nhũng. Nhà Tâm lý học nhận thức tại Đại học Pennsylvania, Tiến sĩ Dương Ninh Viễn (Yang Ningyuan) cho rằng, quan chức Trung Quốc hiện nay nhiều người tự tử được cho là vì trầm cảm, nhưng thực tế có thể nhiều người bị chết vì mưu sát; thậm chí có kẻ biết bản thân sắp vào vòng lao lý, nhưng để bảo vệ gia đình và tài sản đã buộc phải chọn cách tự tử. Do Trung Quốc không có báo chí tự do nên nguyên nhân thực sự sau những vụ tự sát này cũng dễ dàng bị che giấu.

Nhật báo Đông Phương (Orientaldaily) tại Hồng Kông công bố một bài bình luận cho rằng, trong bầu không khí xã hội mà mọi người chạy theo tiền bạc, chuyện quan chức tự sát cũng liên quan đến sinh thái quan trường. Quan trường Trung Quốc Đại lục từ lâu đã chìm trong đấu tranh quyền lực, để thăng chức không chỉ dựa vào nỗ lực mà được, quan trọng hơn là phải trả giá bằng chi tiền, bằng hy sinh nhân cách. Chức tước được đổi bằng tiền bạc và hy sinh nhân cách, tất cả guồng máy bị cuốn vào vòng xoáy tranh đấu quyền lực và lợi ích.

Đối với hiện tượng quan chức Trung Quốc tự tử tràn lan, nhà bình luận Hoành Hà tại Hồng Kông cho biết, trong những vụ việc này chắc chắn rất nhiều vụ nằm trong khả năng bị đối thủ chính trị sát hại, nhưng bị che giấu thành “tự sát”. Ông phân tích, nếu là tự sát, một lý do chính là vì áp lực chính trị, chẳng hạn như đang bị điều tra; một lý do khác có thể là đã nhận tội thay cho kẻ khác. Nếu vì lý do nhận tội thay, có khả năng vì bị đối thủ dùng thủ đoạn bỉ ổi nào đó đe dọa an toàn người thân gia đình hoặc tương lai của con cái, khiến quan chức lựa chọn cách tự sát. Một lý do khác cũng khá lớn là khả năng bị kẻ đồng phạm diệt khẩu.

Huệ Anh

Xem thêm: