Căng thẳng có tính lây lan và ảnh hưởng đến sức khỏe của người khác

Lý Ngọc
•
Thứ Ba, 09/09/2025

Căng thẳng là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống và có thể “lây lan” từ người này sang người khác – đặc biệt là giữa các cặp đôi hoặc thành viên sống chung. Theo nhà tâm lý trị liệu ông Phil Lane, viết trên Psychology Today, không chỉ người trực tiếp trải qua căng thẳng bị ảnh hưởng, mà cả người thân cận cũng có thể cảm nhận được sự căng thẳng đó. Đây là hiện tượng được gọi là “căng thẳng gián tiếp”.

shutterstock 603284075 scaled — (Ảnh minh họa: Shutterstock)

Một nghiên cứu của Đại học Purdue (2021) đã đưa ra khái niệm “mô hình căng thẳng sinh học hành vi kép”, trong đó một người (gọi là “diễn viên”) trải qua căng thẳng và có phản ứng hành vi tiêu cực (như tức giận, trầm cảm, thu mình), và người kia (gọi là “đối tác”) bị ảnh hưởng theo. Ví dụ, nếu ông John gặp căng thẳng vì công việc và phản ứng tiêu cực, vợ ông – bà Joan – cũng có thể bị tác động về cảm xúc và hành vi.

Về mặt sinh lý, nghiên cứu cho thấy khi xung đột xảy ra, mức hormone cortisol – hormone căng thẳng – của cả hai người đều tăng lên, dẫn đến các phản ứng như tim đập nhanh, lo âu, hoặc phản ứng giống hoảng loạn. Điều này có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, tim mạch và làm tăng tình trạng viêm trong cơ thể, như nghiên cứu năm 2018 đã khẳng định.

Theo ông Ryan, trong cuộc sống luôn tồn tại các yếu tố gây căng thẳng như công việc, gia đình, tài chính… Vì vậy, việc hiểu và áp dụng mô hình căng thẳng kép giúp ta nhận thức rõ hơn về trách nhiệm kiểm soát căng thẳng của chính mình – không chỉ vì sức khỏe bản thân mà còn vì sức khỏe người thân.

Ông Tim Bono, nhà tâm lý học tại Đại học Washington ở St. Louis, cho rằng con người là sinh vật xã hội nên dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc và hành vi của người khác – đặc biệt là khi căng thẳng lan truyền.

Cuối cùng, theo lời khuyên của giáo sư Elizabeth Shirtcliff (Đại học Oregon), khi rơi vào trạng thái bị ảnh hưởng bởi căng thẳng gián tiếp, hãy tìm đến người đáng tin cậy như nhà trị liệu hoặc bạn bè thân thiết để chia sẻ và cân bằng tâm lý.

Quản lý căng thẳng không chỉ là chăm sóc bản thân – mà còn là một hành động yêu thương đối với gia đình và người thân.

Từ khóa sống đẹp quản lý cảm xúc