‘Quyền lực cố hữu’ của các ‘gã khổng lồ’ công nghệ gây hại cho người dân Úc – Báo cáo

Thanh Vân
•
Thứ Hai, 30/06/2025

Người tiêu dùng và doanh nghiệp đang đối mặt với “nguy cơ bị tổn hại đáng kể” từ các nền tảng kỹ thuật số, bao gồm cả các nền tảng có trụ sở tại Úc, theo kết luận của Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Úc (ACCC).

mang xa hoi — (Ảnh minh họa: Shutterstock)

ACCC cho biết người tiêu dùng và doanh nghiệp cần được bảo vệ tốt hơn trước các nền tảng kỹ thuật số đang nắm giữ “vị thế quyền lực kinh tế cố hữu, cho phép họ thực hiện các hành vi mang tính khai thác và loại trừ”.

Báo cáo Dịch vụ Nền tảng Kỹ thuật số dài 408 trang là kết quả của một nghiên cứu kéo dài 5 năm về các mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, cửa hàng ứng dụng và công cụ tìm kiếm. Báo cáo kết luận rằng người dân Úc đang đối mặt với “nguy cơ bị tổn hại đáng kể” bởi hành vi của các nhà điều hành nền tảng, kể cả những công ty có trụ sở tại Úc.

Các hành vi này bao gồm: hình thức thương mại không công bằng, ứng dụng gây hại, cũng như việc tạo ra, mua bán và lan truyền đánh giá giả mạo.

Một cuộc khảo sát người tiêu dùng trong khuôn khổ nghiên cứu cho thấy 72% người tham gia đã gặp phải ít nhất một hành vi có thể được xem là không công bằng, như các khoản phí ẩn, nhấp nhầm vào quảng cáo, hoặc đăng ký dịch vụ ngoài ý muốn.

Trong nhiều trường hợp, người dùng không được cung cấp thông tin rõ ràng về cách khiếu nại hoặc tranh chấp các khoản phí, dẫn đến việc họ từ bỏ quyền phản hồi.

Báo cáo nêu rõ: “Các hành vi gây hại này đặc biệt phổ biến ở những dịch vụ mà ACCC xác định là do một số ít nền tảng kỹ thuật số lớn nắm giữ quyền lực thị trường đáng kể”.

ACCC cho rằng tăng cường cạnh tranh sẽ là biện pháp tốt nhất để đảm bảo tính công bằng; nhưng khuyến nghị chính phủ tiếp tục siết chặt quy định đối với hoạt động của các nền tảng kỹ thuật số tại Úc.

“Dù các dịch vụ này mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng gây ra những tổn hại mà luật cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng hiện tại chưa thể xử lý hiệu quả,” Chủ tịch ACCC bà Gina Cass-Gottlieb nói.

“Đây là lý do vì sao chúng tôi tiếp tục khuyến nghị cần có các quy định nhắm mục tiêu cụ thể đối với các nền tảng kỹ thuật số, nhằm tăng cường cạnh tranh, thúc đẩy đổi mới và bảo vệ người tiêu dùng trong thị trường kỹ thuật số.”

Các khuyến nghị hiện tại bao gồm:

Cấm các hành vi thương mại không công bằng;
Thiết lập bộ quy tắc ứng xử có hiệu lực pháp lý dành cho các nền tảng kỹ thuật số được chỉ định (bao gồm các điều khoản bảo vệ cạnh tranh);
Áp dụng các quy trình bắt buộc nhằm hỗ trợ người tiêu dùng, như loại bỏ ứng dụng và nội dung lừa đảo, xác minh nhà quảng cáo, và thành lập một cơ quan trung gian kỹ thuật số độc lập để xử lý khiếu nại.

Cuộc khảo sát người tiêu dùng cho thấy hơn 80% người dân Úc ủng hộ việc thành lập một cơ quan độc lập để giải quyết tranh chấp giữa người dùng và các nền tảng kỹ thuật số.

Sự ủng hộ cao nhất tập trung vào các sàn thương mại điện tử như Amazon, Temu và eBay, tiếp theo là các mạng xã hội như Facebook, Instagram và X, cũng như các nền tảng nhắn tin trực tuyến.

ACCC cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải đi trước các vấn đề mới phát sinh từ các công nghệ hiện đại như điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo (AI); những lĩnh vực hiện đang bị thống trị bởi một số ít tập đoàn lớn như Amazon, Microsoft và Google.

“Các hành vi gây tổn hại tới cạnh tranh trong lĩnh vực AI tạo sinh có thể kìm hãm đổi mới, làm giảm chất lượng sản phẩm và dịch vụ, và khiến người dân cũng như doanh nghiệp Úc phải trả giá cao hơn khi sử dụng công nghệ này,” bà Cass-Gottlieb cho biết.

“Điều tối quan trọng là chế độ cạnh tranh kỹ thuật số được đề xuất phải cho phép ACCC tiếp tục giám sát những thay đổi đối với các dịch vụ đã được nghiên cứu trước đó, cũng như những công nghệ mới xuất hiện theo thời gian.”

Tuy nhiên, bất kỳ đề xuất nào nhằm siết chặt các công ty công nghệ Mỹ đều có khả năng gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ chính các công ty này, nhiều trong số đó đã từng phàn nàn với chính quyền Mỹ về các đạo luật truyền thông kỹ thuật số hiện hành của Úc.

Từ khóa mạng xã hội Úc