Các TNS giới thiệu dự luật yêu cầu báo cáo minh bạch nguồn tài trợ nước ngoài

Ngày 3/8, hai thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio (tiểu bang Florida) và Kevin Cramer (tiểu bang Bắc Dakota) đã giới thiệu dự luật mới, nhắm mục tiêu vào quà tặng và các khoản quyên góp cho các trường cao đẳng và đại học Hoa Kỳ từ các đối thủ nước ngoài như Trung Quốc, nhằm giảm bớt tác động của “các hoạt động gây ảnh hưởng từ nước ngoài”.

Embed from Getty Images

Dự luật có tên Hiểu biết sâu hơn về các giao dịch nước ngoài (Greater Insight into Foreign Transactions – GIFTs) nằm trong Đạo luật Giáo dục Đại học, nhằm đảm bảo sự minh bạch hơn trong các khoản đóng góp và quà tặng cho giáo dục đại học, đồng thời khiến các trường cao đẳng và đại học của Hoa Kỳ có trách nhiệm hơn trong việc báo cáo các giao dịch như vậy.

“Những kẻ thù địch nước ngoài, bao gồm cả Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), thường xuyên tìm cách xâm nhập vào các cơ sở giáo dục đại học của chúng ta hòng đánh cắp nghiên cứu và khai thác tài sản trí tuệ của chúng ta,” ông Rubio nhấn mạnh trong một tuyên bố.

Dự luật của Rubio và Cramer mở rộng các yêu cầu về việc tiết lộ quà tặng và các khoản quyên góp theo Mục 117 của Đạo luật Giáo dục Đại học đối với tất cả các giảng viên, nhân viên chuyên nghiệp và cả nhân viên tham gia vào nghiên cứu và phát triển. Toàn bộ tài trợ của liên bang cho các trường cao đẳng và đại học, theo dự luật, sẽ phải tuân thủ các yêu cầu công bố thông tin mở rộng này.

Năm ngoái, Bộ Giáo dục đã công bố kết quả của cuộc thăm dò về việc tuân thủ luật về báo cáo [các khoản tài trợ]. Kết quả cho thấy, nhiều trường đại học và cao đẳng “tích cực”, thậm chí là mong muốn và vẫn luôn nhận quà tặng một cách “có hệ thống”mà  không tuân thủ luật báo cáo và minh bạch.

Từ lâu, các trường đại học đã nhận thấy, một lượng đáng kể tiền nước ngoài đến từ các đối thủ thù địch với Hoa Kỳ đang tìm cách “phát huy quyền lực mềm, đánh cắp các nghiên cứu độc quyền và nhạy cảm, cũng như đẩy mạnh tuyên truyền,” báo cáo nêu rõ.

Năm 2020, Ngoại trưởng Mike Pompeo cảnh báo, các trường đại học Hoa Kỳ đang dần “mắc bẫy tiền mặt của Đảng Cộng sản Trung Quốc”, trong khi Bắc Kinh nỗ lực để “rút ruột” các nghiên cứu tiên tiến của Hoa Kỳ mang về cho Trung Quốc.

Ông nói: “Chúng ta không thể cho phép chế độ chuyên chế này đánh cắp chất xám của chúng ta nhằm xây dựng sức mạnh quân sự, tẩy não người dân của chúng ta hoặc mua chuộc các thể chế của chúng ta hòng giúp họ che đậy những hoạt động này.”

Dự luật của hai Thượng nghị sĩ Rubio và Cramer cũng hệ thống hóa “các nguồn đối thủ nước ngoài được chỉ định” và lập danh sách “các chính phủ đối thủ nước ngoài được chỉ định”, bao gồm Trung Quốc, Nga, Triều Tiên, Iran, Cuba, Syria và Venezuela.

Ông Rubio khẳng định: “Hoàn toàn không có lý do gì cho việc các tác nhân xấu có thể điều hành các hoạt động gây ảnh hưởng nước của ngoài nhằm phá hoại nước Mỹ. Chúng ta cần cần đảm bảo sự minh bạch hơn nữa cho các khoản đóng góp từ các đối thủ nước ngoài, và yêu cầu các tổ chức của chúng ta cũng như Bộ Giáo dục có trách nhiệm hơn trong việc báo cáo các giao dịch này một cách kịp thời.”

Ông Cramer tuyên bố: “Nếu một trường đại học nhận tiền hoặc quà tặng của nước ngoài, thì sinh viên, những nhà tài trợ và những người dân phải đóng thuế của chúng ta xứng đáng được biết. Dự luật của chúng tôi sẽ cải thiện việc giám sát tài trợ nước ngoài trong giáo dục đại học bằng cách quy trách nhiệm cho các trường đại học để đảm bảo báo cáo của họ đầy đủ, chính xác và minh bạch.”

Hai ông Rubio và Cramer cho biết thêm trong một tờ thông tin kèm theo dự thảo luật, Bộ Giáo dục đã có hành động nhằm thực thi Mục 117 dưới thời chính quyền Trump, và kêu gọi chính quyền Biden có hành động tích cực hơn trong lĩnh vực này.

Hồi tháng 6, các thượng nghị sĩ Cộng hòa Tom Cotton (tiểu bang Arkansas), Bill Hagerty (tiểu bang Tennessee), Marsha Blackburn (tiểu bang Tennessee) và Tim Scott (tiểu bang South Carolina) cũng giới thiệu Đạo luật về giải trình tài trợ nước ngoài (The Foreign Funding Accountability Act). Dự luật này muốn thông qua việc sửa đổi các yêu cầu tiết lộ về quà tặng và hợp đồng nước ngoài theo Đạo luật Giáo dục Đại học năm 1965 để tránh ảnh hưởng xấu của nước ngoài trong các trường cao đẳng và đại học Hoa Kỳ.

Dự luật này sẽ yêu cầu các trường đại học và cao đẳng của Mỹ tiết lộ tên đầy đủ của các tổ chức tài trợ nước ngoài và nêu lý do tại sao lại có các giao dịch quà tặng từ nước ngoài này.

Dự luật cũng sẽ đóng các lỗ hổng cho phép các tác nhân nước ngoài đăng ký tặng quà cũng như miễn việc kiểm kê các quà tặng bằng hiện vật. Nếu được ký thành luật, ngưỡng báo cáo tối thiểu cho các quà tặng từ nước ngoài sẽ giảm từ mức 250.000 đô la xuống 25.000 đô la.

Các tổ chức vi phạm các yêu cầu của dự luật cũng sẽ bị áp dụng cơ cấu hình phạt dân sự. Vi phạm lần đầu có thể khiến tổ chức đó phải trả tới 250.000 đô la và nếu vi phạm lần thứ hai, có thể bị phạt dân sự 750.000 đô la. Từ ba lần vi phạm trở lên, dự luật quy định có thể tăng mức phạt lên đến 1.000.000 đô la.

Minh Ngọc (T/h)

Xem thêm: