Nội chiến Syria: Nga cảnh báo Mỹ

Chính phủ Nga vừa phát đi một cảnh báo bằng tiếng Anh tới liên quân do Mỹ lãnh đạo đang chiến đấu tại Syria rằng họ sẽ truy lùng và coi những máy bay của liên quân là mục tiêu, sau khi Mỹ bắn hạ một máy bay chiến đấu của chính phủ Syria – đồng minh của Nga trong cuộc nội chiến.

Mỹ nói rằng chiếc chiến cơ của Syria đã ném bom xuống lực lượng dân quân được Mỹ hậu thuẫn để chiến đấu chống Nhà nước Hồi giáo IS, do đó không quân Mỹ đã hành động tự vệ.

>> Nội chiến Syria: Máy bay Mỹ bắn hạ máy bay chính phủ Syria

Nga, đồng minh lớn nhất của chế độ Assad tại Syria, đã tham gia cuộc nội chiến tại quốc gia Trung Đông này từ năm 2015 dưới danh nghĩa chống khủng bố IS, nhưng cũng giúp củng cố thế lực của gia đình Assad trước lực lượng nổi dậy.

Mỹ và đồng minh tham gia cuộc chiến chống IS trước Nga hơn 1 năm, chủ yếu dùng không kích và viện trợ vũ khí cũng như huấn luyện cho lực lượng dân quân chống chính phủ Bashar al-Assad. Tuy nhiên lực lượng dân quân manh mún và có nhiều mâu thuẫn riêng với nhau làm cuộc nội chiến ở đất nước này trở nên vô cùng phức tạp, không thể kết thúc trong 6 năm qua bất chấp nhiều nỗ lực dàn xếp đàm phán từ Liên Hiệp Quốc.

Nay căng thẳng Mỹ – Nga lại dâng cao sau khi Mỹ bắn hạ máy bay chính phủ Syria.

Trong tuyên bố cảnh báo, Bộ Quốc phòng Nga nói:

“Bất cứ chiếc máy bay nào, kể cả máy bay thông thường và máy bay không người lái thuộc về lực lượng liên quân mà hoạt động ở khu vực phía tây sông Euphrates, sẽ bị lực lượng chống phi cơ của Nga theo dõi từ bầu trời và dưới mặt đất, và sẽ bị coi là mục tiêu“.

Tuy nhiên, thông báo không nói rõ là Nga có bắn hạ các máy bay này hay không.

Trong một thông báo đáp lại, phát ngôn viên Nhà Trắng Sean Spicer nói việc giữ liên lạc Nga – Mỹ là rất quan trọng, đồng thời giải thích rằng Mỹ có quyền tự vệ khi hoạt động ở Syria.

Reuters dẫn lời một quan chức quân sự Hoa Kỳ tiết lộ rằng Mỹ đang dịch chuyển đường bay các máy bay của mình trên bầu trời Syria để đảm bảo an toàn cho phi công người Mỹ.

Sự việc xảy ra sau khi một máy bay của chính phủ Syria ném bom xuống Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), một tổ chức dân quân chống IS được Mỹ tài trợ đang giành được nhiều thắng lợi trong chiến dịch đánh bật IS ra khỏi Raqqa, thủ phủ của Nhà nước Hồi giáo ở Syria từ năm 2014.

Ngừng kênh liên lạc Mỹ – Nga

Ngoài việc cảnh báo các máy bay của Mỹ và liên quân, Nga còn thông báo sẽ chấm dứt kênh liên lạc khẩn cấp Mỹ – Nga và huỷ bỏ cơ chế hợp tác với liên quân Mỹ – Âu vốn được lập ra để tránh các sự cố trên không và ứng phó với các tình huống căng thẳng giữa các chiến cơ của 2 lực lượng.

Moscow cũng phủ nhận việc Mỹ đã liên lạc qua kênh liên lạc khẩn cấp trước khi bắn hạ chiếc máy bay của Syria.

Tuy nhiên theo BBC, chủ tịch hội đồng Tham Mưu trưởng liên quân Hoa Kỳ Joe Dunford cho hay, liên quân đã tìm cách tái lập kênh “giải xung đột” với Nga từ vài giờ trước.

Đây không phải là lần đầu tiên Nga cắt đứt liên lạc quân sự với Hoa Kỳ trên mặt trận Syria. Hồi tháng 4, Nga cũng làm như vậy sau khi Mỹ bắn 59 quả tên lửa Tomahawk vào căn cứ không quân Shayrat của chính phủ Syria, một hành động trừng phạt việc Tổng thống Assad dùng vũ khí hoá học tấn công lực lượng nổi dậy ở thị trấn Idlib.

Tháng 6/2017, Mỹ và Nga đồng ý mở lại kênh liên lạc.

Mỹ bắn hạ máy bay Syria trong tình huống nào?

Theo thông báo của liên quân Mỹ – Âu, hôm Chủ nhật 18/6, khi dân quân SDF được máy bay Mỹ hậu thuẫn đang hoạt động ở khu vực Tabqa miền nam tỉnh Raqqa thì bị lực lượng thân chính phủ Syria tấn công và đẩy lùi họ khỏi thị trấn Ja’Din. Máy bay Mỹ thực hiện động tác thị uy, tức là bay vòng trên quân chính phủ và liên lạc với Nga để yêu cầu giảm căng thẳng và ngừng tấn công ngay lập tức.

Tuy nhiên, theo mô tả của liên quân, chiếc Su-22 của chính phủ Syria xuất hiện và ném bom xuống vị trí của dân quân SDF, “theo quy tắc xử lý trong xung đột và vì lý do tự vệ chung của lực lượng liên quân, chiếc máy bay đó đã ngay lập tức bị bắn hạ“.

Bộ chỉ huy trung ương quân đội Mỹ cũng cho biết trước khi quyết định nổ súng, mọi nỗ lực liên lạc với chiếc Su-22 bằng radio không thành công.

Tuy nhiên Nga và đồng minh Syria không đồng ý với cách giải thích của Hoa Kỳ. Moscow cho biết chiếc Su-22 khi đó đang làm nhiệm vụ chống IS ở vị trí cách Raqqa 40km về phía tây nam thì bất ngờ bị bắn hạ, viên phi công phải nhảy dù khẩn cấp và rơi xuống lãnh thổ mà IS đang chiếm đóng, “số phận của anh ta hiện không rõ thế nào”.

Quân đội của Tổng thống Bashar al-Assad cảnh báo “vụ tấn công trắng trợn” của Mỹ sẽ có hậu quả nguy hiểm.

Trọng Đức

Xem thêm: