Bộ trưởng Bộ NN&PTNT: Chưa trực diện trả lời về trách nhiệm, vai trò quản lý của Nhà nước

Mở đầu phiên chất vấn tại Quốc hội ngày 13/6, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường trả lời các chất vấn tập trung vào các vấn đề cơ cấu ngành nông nghiệp, vai trò quản lý nhà nước trong tiêu thụ nông sản, xây dựng thương hiệu nông sản Việt, sự liên kết trong các khâu sản xuất, chế biến, sự phối hợp giữa Bộ Nông nghiệp và Bộ Công thương,…

Nhiều thiếu sót trong chất lượng quy hoạch

Là vấn đề gây ảnh hưởng lớn trong xã hội, đặc biệt gây thiệt hại lớn đối với ngành chăn nuôi, cuộc khủng hoảng thịt lợn trong thời gian qua nhận được nhiều quan tâm của các đại biểu.

Tại phiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Văn Sơn (Hà Tĩnh) đặt câu hỏi: “Căn cứ vào đâu Bộ NN&PTNT quy hoạch ngành chăn nuôi với tổng đàn lợn năm 2015 là 32 triệu con. Nhưng năm 2015 mới đạt 27 triệu, 2016 mới đạt 29 triệu con, thấp hơn nhiều so với quy hoạch mà thị trường đã dư thừa, giá cả xuống, thua lỗ nặng?”

Trả lời đại biểu Nguyễn Văn Sơn, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết về việc quy hoạch đàn lợn, dẫn đến thừa thịt lợn có hai nguyên nhân chính là do tăng trưởng quá nhanh và tổ chức ngành hàng chưa tốt.

Về tốc độ tăng trưởng quá nhanh, Bộ trưởng cho hay, riêng sản lượng thịt của Việt Nam đã tăng từ 3,4 triệu tấn lên 5,6 triệu tấn, sữa tăng 15 lần từ 511 nghìn tấn (trong 10 năm) đến nay tăng lên 800 nghìn tấn.

Khối lượng các sản phẩm tăng trong thời gian ngắn. Riêng về lợn, còn tăng nhanh hơn nữa. Bộ trưởng cho biết cách đây 10 năm, đàn lợn của Việt Nam thấp nhất trong ASEAN; đàn lợn nái cách đây 10 năm có 2 triệu con, bây giờ đã lên đến 4,2 triệu con.  

Ngoài việc sản lượng tăng đột biến thì “rổ thực phẩm” của người Việt có sự thay đổi. Trước đây, 70-75% thịt lợn là thực phẩm chủ yếu trong bữa ăn nhưng nay có nhiều sản phẩm khác để người dân lựa chọn như sữa, trứng dẫn tới cung lớn hơn cầu.

Cũng theo Bộ trưởng, cùng với tiến bộ khoa học, 3 năm gần đây không xảy ra dịch bệnh; sức tăng trưởng của thực phẩm Việt Nam tăng quá nhu cầu trong một thời điểm.

Về việc tổ chức ngành hàng chưa tốt, Bộ trưởng cho biết trước đây cả nước có 7 triệu hộ chăn nuôi thì nay còn tới 3 triệu hộ, dù số lượng lớn nhưng vẫn phải duy trì để nông dân tham gia. Theo Bộ trưởng, số hộ này cần co lại để tổ chức được tốt hơn.

Về thực hiện các khâu trong chuỗi liên kết, Bộ trưởng cho biết đến lúc này khâu liên kết ngành nông nghiệp mới chỉ làm được 20%, còn lại là rất kém, số lượng các doanh nghiệp chế biến sâu rất ít, 90% vẫn được tiêu thụ theo kiểu truyền thống, hiện nay chỉ mới xuất khẩu được mỗi năm 20 ngàn tấn lợn sữa, còn lợn thịt chủ yếu xuất qua Trung Quốc.

Theo đó, Bộ trưởng nhận định trong ba khâu: sản xuất, chế biến và mở cửa thị trường thì hai khâu sau rất yếu, là nguyên nhân dẫn tới tình trạng thịt lợn dồn ứ như vừa qua.

Cơ quan quản lý Nhà nước chưa có giải pháp cụ thể giải cứu nông sản

Vấn đề nông sản được mùa rớt giá của người nông dân cũng được nhiều đại biểu đề cập tới trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ NN&PTNT.

Đại biểu Trần Dương Tuấn (Bến Tre) nêu câu hỏi: “Bộ trưởng dự báo từ nay tới kỳ họp thứ 6 Quốc hội, còn xảy ra trường hợp nào mà phải kêu gọi người dân, cơ quan, tổ chức tham gia giải cứu như đã từng làm đối với các sản phẩm như: hành tím, dưa hấu, thịt lợn như vừa rồi hay không. Nếu có thì tên gọi của mặt hàng đó là gì? Đâu là giải pháp căn cơ nhất để không tái diễn các trường hợp tương tự như vậy?”

Cũng đề cập đến vấn đề giải cứu nông sản, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) chất vấn: “Sản xuất nông sản hàng hóa là lợi ích sống còn của nông dân, có tác động rất lớn đến nông dân, tuy nhiên với điệp khúc “được mùa rớt giá”, trọng cung hơn trọng cầu cho nên vấn đề đặt ra là trồng cây gì, nuôi con gì, tiêu thụ ở đâu? Nông dân thì thiếu thông tin, chỉ biết trồng, nuôi, bán, không biết giá cả thị trường như thế nào. Phần lớn nông sản của Việt Nam là xuất tiểu ngạch sang nước láng giềng ở phía Bắc. Họ mở cửa thì hàng hóa chúng ta lưu thông được, đóng cửa thì điêu đứng vì thương nhân thu mua là những người nhỏ lẻ không phải là doanh nghiệp có thương hiệu,…

Bộ trưởng có biện pháp gì về thị trường nước ngoài, ngoài nước láng giềng, để giúp người nông dân sản xuất có lợi nhuận hợp lý mà không phải âu lo về thị trường tiêu thụ như hiện nay?”

Trả lời câu hỏi của các đại biểu, Bộ trưởng cho biết câu chuyện bức bách nhất là mở thị trường và việc này không phải của riêng Bộ Công thương, mà có cả trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp.  Bộ trưởng cho hay Thủ tướng đã đồng ý thành lập Cục chế biến và phát triển thị trường để cùng với Bộ Công thương phối hợp giữa sản xuất và thị trường. Cùng với đó, Bộ Nông nghiệp cũng đã làm việc với các đại sứ tại nước ngoài để đánh giá tình hình thị trường

Theo đó, Bộ trưởng cho biết sẽ phối hợp cụ thể cùng với Bộ Công thương, các doanh nghiệp và các thành phần khác để phát triển thị trường.

Kết thúc phiên chất vấn trong sáng ngày 12/6, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhắc lại các vấn đề được đại biểu quan tâm, trong đó vấn đề tiêu thụ nông sản là vấn đề cốt lõi trong phát triển nông nghiệp và tình trạng được mùa rớt giá đã gây ảnh hưởng lớn đến người nông dân.

Theo Phó Thủ tướng, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do chất lượng quy hoạch – thuộc trách nhiệm quản lý nhà nước chưa cao, chưa phù hợp với năng lực sản xuất của các lĩnh vực nông nghiệp; Dự báo trong quy hoạch không đúng với nhu cầu thị trường; Điều chỉnh quy hoạch còn chậm; Dự báo tín hiệu thị trường chậm; Công nghiệp chế biến phát triển chậm;…

Theo đó, Phó Thủ tướng đưa ra một số mục tiêu trong phát triển nông nghiệp về chất lượng, giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển các nhóm sản phẩm chủ lực quốc gia và địa phương gắn với nhu cầu thị trường và xây dựng thương hiệu,…

Ngọc Linh

Xem thêm: