Nhiều tập đoàn lớn rút lui khỏi các cam kết về khí hậu
Sau khi Hoa Kỳ rút khỏi Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu lần thứ nhất, nhiều tập đoàn lớn cũng rút khỏi các cam kết trước đây về khí hậu hoặc làm suy yếu mục tiêu đã đề ra.
Ngày 27/1/2025, Liên Hợp Quốc xác nhận đã nhận được thông báo từ Hoa Kỳ về việc rút khỏi Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Việc rút lui của Mỹ sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 27/1/2026.
Trước đó, ngay trong ngày nhậm chức tổng thống Mỹ nhiệm kỳ hôm 20/1, ông Dolnald Trump đã thông báo rút Mỹ khỏi thỏa thuận khí hậu Paris lần thứ hai. Trước đó, Mỹ đã từng rút khỏi thỏa thuận vào năm 2020 trong nhiệm kỳ 1 của Tổng thống Trump, rồi tham gia lại trong nhiệm kỳ của Tổng thống Biden.
Kể từ thời điểm Mỹ rút khỏi thỏa thuận biến đối khí hậu lần 1, nhiều tập đoàn cũng âm thầm rút lui các cam kết khí hậu hoặc làm suy yếu mục tiêu của mình.
Ngành dầu khí
Exxon Mobil
Tháng 3/2018: Tập đoàn dầu khí này tuyên bố sẽ đạt được “năng lực kỹ thuật” để sản xuất 10,000 thùng nhiên liệu sinh học từ tảo mỗi ngày vào năm 2025. “Một ngày nào đó, có thể các bạn sẽ gọi tôi là nông dân năng lượng”, một nhà khoa học của Exxon tự tin phát biểu trong một loạt quảng cáo về cam kết này.
Tháng 2/2023: Công ty âm thầm rút khỏi mục tiêu này sau khi cắt kinh phí cho một số dự án nghiên cứu và phát triển tảo. “Tảo vẫn cần thêm thời gian để hoàn thiện”, ông Vijay Swarup, giám đốc cấp cao phụ trách chiến lược và công nghệ khí hậu, cho biết.
BP
Tháng 8/2020: Công ty tuyên bố sẽ giảm sản lượng nhiên liệu hóa thạch 40% vào năm 2030, đồng thời chuyển đổi nhanh sang năng lượng tái tạo. “Ngân sách carbon của thế giới là hữu hạn và đang cạn kiệt rất nhanh”, cựu Tổng giám đốc Bernard Looney phát biểu.
Tháng 2/2025: BP đã thu hẹp mục tiêu này vào năm 2023 trước khi chính thức từ bỏ hoàn toàn trong năm nay, với Tổng giám đốc mới Murray Auchincloss thừa nhận công ty đã đi “quá xa, quá nhanh”. Nhà sản xuất dầu này hiện dự định tăng chi cho dầu khí và giảm mạnh đầu tư vào năng lượng sạch.
Equinor
Tháng 6/2021: Tập đoàn Na Uy cam kết đầu tư nhiều hơn vào năng lượng sạch so với nhiên liệu hóa thạch vào cuối thập kỷ này, nhằm “tạo ra giá trị như một nhà lãnh đạo trong chuyển đổi năng lượng”, Tổng giám đốc Anders Opedal phát biểu.
Tháng 2/2025: Equinor đã xóa bỏ mục tiêu năm 2030 và giảm kế hoạch đầu tư cho năng lượng tái tạo, với lý do “tốc độ chuyển đổi năng lượng chưa đồng đều”, theo ông Opedal.
Eneos Holdings
Tháng 5/2023: Tập đoàn lọc dầu lớn của Nhật Bản cho biết sẽ tập trung nhiều hơn vào các loại nhiên liệu ít carbon, với kế hoạch cụ thể cung cấp tới 4 triệu tấn hydro vào năm 2040.
Tháng 5/2025: Eneos rút khỏi mục tiêu về hydro, Tổng giám đốc Tomohide Miyata giải thích rằng quá trình chuyển đổi toàn diện sang xã hội trung hòa carbon đang chậm lại.
Shell
Tháng 2/2021: Tập đoàn dầu khí này cam kết giảm cường độ carbon của các sản phẩm năng lượng bán ra 45% vào năm 2035.
Tháng 3/2024: Shell hủy bỏ mục tiêu này, đổ lỗi cho “sự bất định trong tốc độ chuyển đổi năng lượng”.
Ngành ngân hàng
HSBC
Tháng 10/2020: Tập đoàn tài chính Anh cam kết loại bỏ khí thải gây hiệu ứng nhà kính từ hoạt động của mình vào cuối thập kỷ này.
Tháng 2/2025: HSBC lùi mục tiêu phát thải ròng bằng 0 sang năm 2050, viện dẫn các thay đổi trong nền kinh tế.
Wells Fargo
Tháng 3/2021: Ngân hàng này hứa sẽ loại bỏ khí thải liên quan đến các khoản cho vay vào giữa thế kỷ, Tổng giám đốc Charlie Scharf khẳng định biến đổi khí hậu là “một trong những vấn đề môi trường và xã hội cấp bách nhất hiện nay”.
Tháng 2/2025: Wells Fargo từ bỏ kế hoạch xanh hóa hoạt động cho vay, tuyên bố sẽ “đáp ứng khách hàng tại nơi họ đang ở trong chiến lược năng lượng và chuyển đổi của họ”.
Royal Bank Of Canada
Tháng 2/2021: Tổng giám đốc Dave McKay gọi biến đổi khí hậu là “một trong những vấn đề cấp bách nhất hiện nay” và cam kết cho vay 500 tỷ đô la Canada (365.8 tỷ USD) cho các dự án bền vững đến năm 2025.
Tháng 4/2025: Ngân hàng đã gác lại mục tiêu này, viện dẫn các thay đổi trong thực tiễn ngành và quy định của chính phủ.
UBS
Tháng 4/2021: Ngân hàng cam kết đưa phát thải từ hoạt động về 0 vào năm 2025. “Chúng tôi muốn đặt ra chuẩn mực ngành về phát triển bền vững với các cam kết rõ ràng nhằm giúp con người và hành tinh”, cựu Tổng giám đốc Ralph Hamers phát biểu.
Tháng 3/2025: UBS lùi mục tiêu này đến năm 2035 sau khi tiếp quản Credit Suisse.
Ngành hàng không
Hãng Hàng không Delta
Tháng 2/2020: Hãng hàng không này tuyên bố sẽ chi 1 tỷ USD trong một thập kỷ để trở thành hãng trung hòa carbon. “Không có thách thức nào chúng ta đối mặt cần đổi mới hơn phát triển bền vững môi trường”, Tổng giám đốc Ed Bastian nói.
Tháng 3/2022: Delta từng tuyên bố đạt trung hòa carbon sau khi chi hàng trăm triệu USD mua tín chỉ carbon, nhưng sau đó đã từ bỏ phương án gây tranh cãi này. Hiện hãng đặt mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Hãng Hàng không New Zealand
Tháng 8/2022: Hãng hàng không đặt mục tiêu giảm tổng lượng phát thải 16% vào năm 2030.
Tháng 7/2024: Air New Zealand rút lại mục tiêu này, viện dẫn việc chậm đổi mới đội bay, nhưng vẫn đặt mục tiêu đến cuối thập kỷ, 10% nhu cầu nhiên liệu sẽ được đáp ứng từ nguồn bền vững.
FedEx
Tháng 3/2021: Tập đoàn chuyển phát nhanh này cam kết một nửa số xe giao hàng mới mua sẽ là xe điện vào năm 2025.
Tháng 5/2024: FedEx cho biết khó đạt được mục tiêu này trong ngắn hạn do cần thêm tiến bộ kỹ thuật.
Ngành bán lẻ
Walmart
Tháng 9/2020: Nhà bán lẻ này cam kết cắt giảm 35% khí thải từ hoạt động vào năm 2025 và 65% vào năm 2030.
Tháng 12/2024: Walmart cho biết có khả năng không đạt được các mục tiêu này do thiếu “công nghệ carbon thấp hiệu quả về chi phí” cùng nhiều thách thức khác.
Tractor Supply
Tháng 9/2021: Công ty cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2040. Tổng giám đốc Hal Lawton nhấn mạnh: “Tại Tractor Supply, chúng tôi luôn hoạt động với mục tiêu rõ ràng”.
Tháng 6/2024: Tractor Supply rút lại các mục tiêu carbon cùng các sáng kiến về đa dạng, công bằng và hòa nhập. “Chúng tôi đã nhận được phản hồi từ khách hàng rằng họ thất vọng về chúng tôi”, công ty cho biết trong thông cáo báo chí. “Chúng tôi thực sự lắng nghe ý kiến này”.
Amazon
Tháng 2/2019: Công ty công bố sáng kiến “Giao hàng không phát thải” (Shipment Zero), cam kết một nửa số đơn hàng giao sẽ không phát thải carbon vào năm 2030. “Đạt được mục tiêu này sẽ không dễ, nhưng xứng đáng để kiên trì theo đuổi”, một lãnh đạo viết.
Tháng 5/2023: Amazon hủy bỏ mục tiêu này, thay vào đó cam kết loại bỏ toàn bộ phát thải vào năm 2040. Theo thông báo công ty, “không còn hợp lý” khi có một mục tiêu riêng cho mảng giao hàng.
Thực phẩm đồ uống
Coca-Cola
Tháng 2/2021: Tập đoàn đồ uống này, sản xuất hơn 137 tỷ chai nhựa mỗi năm, cam kết cắt giảm 3 triệu tấn nhựa nguyên sinh vào năm 2025, góp phần giảm rác thải toàn cầu.
Tháng 12/2024: Khi lượng nhựa nguyên sinh sử dụng vẫn tăng, Coca-Cola từ bỏ mục tiêu và đặt ra các chỉ tiêu yếu hơn cho việc sử dụng vật liệu tái chế trong chai. “Chúng tôi hiểu rằng hành trình này còn nhiều chặng đường và chúng tôi không thể làm một mình”, bà Bea Perez, giám đốc phát triển bền vững, chia sẻ.
JBS
Tháng 3/2021: Tập đoàn chế biến thịt lớn nhất thế giới cam kết loại bỏ hoặc bù đắp toàn bộ lượng phát thải carbon khổng lồ vào năm 2040. “Chúng ta phải hành động khẩn cấp để chống lại tác động tiêu cực của hiện tượng nóng lên toàn cầu”, Tổng giám đốc Gilberto Tomazoni phát biểu.
Tháng 1/2025: Với rất ít tiến triển, một lãnh đạo phát triển bền vững của JBS nói với Reuters rằng mục tiêu này “chưa bao giờ là một lời hứa”.
PepsiCo
Tháng 1/2021: Công ty cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2040 và sau đó tuyên bố sẽ giảm sử dụng nhựa nguyên sinh. “Điều này phản ánh một thực tế kinh doanh mới, nơi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến tương lai của hành tinh”, Tổng giám đốc Ramon Laguarta phát biểu.
Tháng 5/2025: Vì “những yếu tố khách quan và tốc độ tăng trưởng kinh doanh”, tập đoàn thực phẩm và đồ uống này đã lùi mục tiêu khí hậu đến năm 2050, đồng thời nới lỏng các cam kết về sử dụng nhựa
Nguyên nhân Hoa Kỳ rút khỏi Thỏa thuận Paris vì Tổng thống Doldnald Trump cho rằng hiệp định này sẽ “khiến các nhà sản xuất Mỹ phải đóng cửa do những quy định hạn chế quá mức, trong khi lại cho phép các nhà sản xuất nước ngoài gây ô nhiễm”. “Hiệp định sẽ khiến nước Mỹ tổn hại hàng nghìn tỷ USD, người lao động mất việc làm và cản trở các ngành công nghiệp khai thác dầu mỏ, khí đốt, than đá và cả lĩnh vực sản xuất cơ khí” – ông Trump nói.
Vậy nguyên nhân các tập đoàn rút hoặc làm suy yếu mục tiêu khí hậu là gì? Phải chăng những khó khăn, bất ổn kinh tế toàn cầu cũng như nhận thức mới về vấn đề môi trường đang khiến các doanh nghiệp phải tính toán lại về chiến lược phát triển sản phẩm, gỡ bỏ các rào cản làm tăng chi phí, bó buộc doanh nghiệp, giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thương trường?
Xem thêm
Từ khóa COP cam kết khí hậu Hiệp định Paris
