Google đang gián tiếp hỗ trợ TQ phát triển chế độ độc tài số toàn cầu?

Mới đây, tổng thống Mỹ Donald Trump cáo buộc công ty công nghệ Google đang làm một điều tệ hại là “trợ giúp quân đội Trung Quốc chứ không phải quân đội Mỹ”. Vậy Google đang làm gì?

Tướng Josheph Dunford, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân của Mỹ, đã thông báo ông sẽ sớm gặp đại diện của Google để thảo luận về những “hỗ trợ” gián tiếp của công ty này đối với Quân giải phóng nhân dân Trung Hoa.

Trước đó, ngày 14/3, ông Dunford phát biểu trước Uỷ ban Quân sự Hạ viện: “Việc Google đang làm ở Trung Quốc mang lại lợi ích gián tiếp cho giới quân sự Trung Quốc.”

“Chúng tôi rất quan ngại khi các công ty hoạt động ở Trung Quốc nhận thức rõ ràng rằng có lợi ích gián tiếp ở đó,” ông bổ sung thêm. “Thẳng thắn mà nói, từ “gián tiếp” có thể không thể hiện đầy đủ đặc điểm  thực trạng vấn đề. Đối với giới quân sự Trung Quốc nó còn hơn là một lợi ích trực tiếp.”

Google sau đó đã đáp trả lại cứng rắn với bình luận của ông Dunford, cho rằng họ không làm việc với giới quân sự Trung Quốc mà làm việc với chính phủ Trung Quốc, gồm cả Bộ Quốc phòng, trong nhiều lĩnh vực trong đó có an ninh mạng, tuyển dụng nhân sự và chăm sóc sức khoẻ.

Bình luận của ông Dunford không phải không có cơ sở khi tháng 12 năm 2017, Google thành lập Trung tâm trí tuệ nhân tạo (AI) của Google ở Bắc Kinh, sử dụng nguồn nhân lực tại địa phương.

Theo chính sách “Hợp nhất dân sự – quân sự” mà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố, dường như không còn sự khác biệt có ý nghĩa nào giữa nghiên cứu dân sự và quân sự, đặc biệt trong những lĩnh vực như Trí tuệ nhân tạo (AI) mà ông Tập đã hạ quyết tâm Trung Quốc phải đứng đầu thế giới trước năm 2030.

Ông Bob Work, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hoa kỳ, khi nói về nhà máy của Google ở thủ đô Bắc Kinh, đã cho rằng bất cứ điều gì đang diễn ra ở trung tâm đó đều sẽ được giới quân sự sử dụng.

Đồng quan điểm với ông Bob Work, ông Patrick Shanahan, quyền Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ cũng đã lên tiếng cảnh báo tại phiên điều trần tại Uỷ ban Quân sự Thượng viện hôm 14/3: “Sự kết hợp kinh doanh với quân sự là rõ ràng. Công nghệ được phát triển trong lĩnh vực dân sự đang được chuyển giao cho giới quân sự. Đó là kênh cung cấp trực tiếp. Không chỉ là chuyển giao, mà còn là việc ăn cắp có hệ thống công nghệ Mỹ.”

Ông Dunford còn chỉ ra rằng, các công ty hoạt động tại Trung Quốc đều phải có chi bộ Đảng, và cho biết các chi bộ Đảng sẽ dẫn dắt việc chuyển giao tài sản trí tuệ cho giới quân sự Trung Quốc.

Tờ Dailybeast đã hỏi Google liệu Trung tâm Trí tuệ nhân tạo của họ ở Trung Quốc có chi bộ Đảng hay không, song không nhận được câu trả lời.

Trung tâm trí tuệ nhân tạo của Google tại Bắc Kinh không phải là công trình liên quan duy nhất. “Google đang tham gia với nhiều thực thể nhà nước ở Trung Quốc trong nhiều dự án để xúc tiến nghiên cứu của họ,” ông Bandon Weichert, một nhà phân tích quân sự phát biểu.

Cụ thể, Google đã tham gia vào nghiên cứu về AI tại trường đại học Thanh Hoa, một trong hai đại học hàng đầu của Trung Quốc; đang hợp tác với Đại học Bắc Kinh – một trường đại học hàng đầu khác và Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc.

Trong đó, công trình hợp tác nghiên cứu của Google với Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc là dự án nhạy cảm nhất. Theo ông Weichert, Google đã thể hiện quan tâm tới đầu tư và đóng góp nhân sự vào một trung tâm máy tính lượng tử ở tỉnh An Huy, dự kiến bắt đầu hoạt động trong năm tới.

Phòng thí nghiệm khoa học thông tin lượng tử quốc gia, một cơ sở nhiều tỷ đôla rộng 86 hecta, tiến hành cả các nghiên cứu dân sự và quân sự, và theo ông Weichert, có quan hệ gần gũi với Quân Giải phóng Nhân dân. Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc là một bên tham gia vào nhiều dự án của phòng nghiên cứu.

Ông Weichert nói những nỗ lực nghiên cứu trí tuệ nhân tạo của Google ở Trung Quốc đòi hỏi công ty phải mở rộng dung lượng đám mây máy tính tại nước này, và Google đang thăm dò việc hợp tác với hãng Tencent của Trung Quốc trong lĩnh vực này. Đồng thời, Google sẽ cần máy tính lượng tử. Google sẽ tạo nên những  đóng góp có giá trị lớn lao cho tiến bộ của Trung Quốc trong ngành công nghệ quan trọng này.

Google hẳn phải biết rõ hơn ai hết bất cứ nghiên cứu nào tiến hành ở Trung Quốc sẽ rơi vào tay Đảng Cộng sản và Chính phủ trung ương Trung Quốc.

Ông Weichert cho biết thêm, Trung Quốc đã tiên đoán về việc này từ vài năm trước và họ đang có những bước đi tận dụng tối đa nghiên cứu của Google về lượng tử. “Trung Quốc đang lặp lại đúng cách hành xử họ từng dùng để rút ruột lĩnh vực sản xuất từ nước Mỹ, giờ đây là lĩnh vực công nghệ cao của Mỹ. Lôi kéo, ăn cắp, và cưỡng bức chuyển giao là chuyện đã trở nên quen thuộc trong hàng thập kỷ của Trung Quốc.”

Khi Google tiến gần hơn với giới quân sự Trung Quốc, dường như công ty đang tự tách mình ra khỏi giới quân sự Mỹ. Google đã nhượng bộ trước những phản kháng của hàng nghìn nhân viên hồi tháng 6 năm ngoái, đưa ra một tuyên bố cam kết họ “không có ý định triển khai AI thành vũ khí hay các công nghệ khác với mục tiêu gây thương tích trực tiếp cho con người.”

Tuy nhiên, Google không tiếp tục hợp đồng dự án Maven, một dự án về trí tuệ nhân tạo, và từ chối không tham gia thầu cho dự án đám mây máy tính JEDI.

“Với việc từ chối giúp chính phủ Mỹ nắm được những lợi thế cần thiết để bảo vệ tự do, Google rõ ràng đang thúc đẩy nhanh đến cái ngày Trung Quốc đạt được mục tiêu của họ về nền độc tài kỹ thuật số toàn cầu,” ông Richard Fisher thuộc Trung tâm Chiến lược và Đánh giá Quốc tế tại Virginia phát biểu.

Bảo Minh (t/h)

Xem thêm: