Lan man chuyện cầu Xóm Chỉ, kênh Tàu Hủ, bến Bình Đông xưa
- Saigonxua
- •
Những hình ảnh đẹp và kỷ niệm cho ai từng sống ở cầu Xóm Chỉ cạnh kênh Tàu Hủ – bến Bình Đông tại khu vực Chợ Lớn xưa.
Sài Gòn – Chợ lớn xưa là vùng đất đầm lầy, trũng nước, giao thông chủ yếu bằng đường thủy. Thuở ban đầu những kênh rạch được đào để thuyền bè qua lại thuận lợi giao thông trong vận chuyển hàng hóa.
Vào năm 1859 khi Pháp tấn công Sài Gòn, tàu chiến Jaccaréo của Pháp đã bỏ neo trên kênh Tàu Hủ, án ngữ con kênh ngay khoảng đầu đường Tản Đà, tức là ngay vị trí cầu Xóm Chỉ này. Về sau để kỷ niệm sự kiện này, người Pháp đã đặt tên con đường này là đại lộ Jaccaréo, tức là đường Tản Đà ngày nay. Bây giờ nó chỉ còn là một con đường nhỏ, ít người biết đến. Cuối con đường là Tòa hành chánh thành phố Chợ Lớn, sau này là khu vực trường Đại học Y Khoa Sài Gòn.
Theo sử sách năm xưa, tại cầu Xóm Chỉ và rạch Chợ Lớn từng chứng kiến hai trận chiến, đều có ảnh hưởng lớn đến vùng đất này:
- Thời Nguyễn Ánh, binh Tây Sơn tàn sát người Hoa Kiều nơi chỗ gọi “Thầy Ngồn” (Đề Ngạn), trong ba tháng “không ai dám rớ tới miếng cá miếng tôm” (1782). Sự tàn bạo của Tây Sơn đã khiến người dân âm thầm ủng hộ cho Nguyễn Phúc Ánh. (Xem bài: Điều gì khiến nhà Tây Sơn bại bởi nhà Nguyễn? – Phần 1: Những cuộc tàn phá và thảm sát)
- Thời Pháp chiếm Sài Gòn, thủy quân Pháp dùng khinh pháo hạm Jaccaréo án ngữ trên kênh Chợ Lớn, đậu tại đầu đường Tản Đà, còn một chiếc khác họ đậu tại sông Rạch Cát để bao vây Đồn Cây Mai của Nguyễn Tri Phương.
Dọc theo kênh Chợ Lớn có nhiều cầu cao cẳng, đặc biệt của xứ Chợ Lớn, vì cầu rất cao có bực thang bộ hành lên xuống dễ dàng, xe đạp dắt tay hoặc khiêng vai qua lại không khó, nhưng bất tiện là xe cộ chạy qua không được. Cầu này cốt ý làm ra để giúp người hai bên cầu qua lại bằng chân, khỏi đi đò đi ghe lâu lắc, duy xe cộ phải chạy vòng ngã khác, còn đường nước vẫn lưu thông, ghe chài và tàu có thể chui qua lòn lại không trở ngại lắm.
Dọc theo Chợ Lớn kể sơ có các cầu sau:
- Cầu Xóm Chỉ, ngay con đường Tản Đà
- Cầu Chợ Lớn, trở vô Chợ Lớn cũ
- Cầu Chà Và, gọi làm vậy vì xưa đây là Phố Chà bán vải
- Cầu Xóm Củi
- Cầu Ông Lớn (vì xưa dân không dám gọi tên Đỗ Hữu Phương)
- Cầu Bót Bình Tây qua Bình Đông
- Cầu Ba Cẳng trổ ra đường Cambodge và Yunnan
- Cầu có bực thang trổ ra đường xuống đường Gò Công
- Cầu Palikao (gần đây có nhà giàu bực thứ tư là Hộ Định)
Dọc hai bên bờ kênh có nhiều nhà máy xay gạo danh tiếng nhứt như hiệu Nam Long, hiệu Kiến Phong, đều của Hoa Kiều. Nhiều chành lúa gạo dựng san sát kế liền nhau từ Bình Tây đến Bình Đông. Hãng rượu Bình Tây cũng ở về hữu ngạn kênh Chợ Lớn này.
Hai dãy nhà máy bên bờ kênh được một thời thịnh vượng. Qua đời Nhật Bản chiếm Sài Gòn, các nhà máy này bị Nhật trưng dụng về quân sự, trở nên những đích cho máy bay Đồng Minh dội bom. Năm 1945, có một trận bom dội xuống trúng nhằm nhà máy Nam Long, khiến thường dân vô tội chết rất nhiều.
Những cầu bắc ngang kênh Chợ Lớn kể từ Chợ Lớn cũ trở vô Bình Đông thì có cầu Chà Và dùng để đi qua xóm Củi, cầu Bót Bình Tây và cầu Hãng Rượu. Cầu Bót Bình Tây và cầu Hãng Rượu là loại cầu có mang cá, xe cộ muốn qua phải theo hai mang cá tả hữu leo lên.
Còn giữa khoảng rạch Lò Gốm và kênh Chợ Lớn, có kênh gọi kênh Hàng Bàng, nối liền hai đường thủy này, do khúc kênh đường Vân Nam hiệp thành một ngã ba và nơi đây có cây cầu Ba Ngã. Cầu này nguyên khi xưa làm bằng sắt lót ván, vì một cuộc hỏa hoạn xảy ra ở đường Gia Long nay là đường Trịnh Hoài Đức, thiên hạ bu đông trên cầu để đứng xem, dồn dập quá sức chịu đựng, nên cầu sập. Sau này xây lại cầu đúc sạn cốt sắt và đặt tên là cầu Ba Cẳng. Dọc kênh đường Vân Nam đến cầu Ba Cẳng, trước mặt hãng xà bông Trương Văn Bền, nay đã lấp bằng. Chỉ còn khoảng từ cầu chạy ra tới kênh Chợ Lớn là có nước chảy.
Theo Saigonxua.org và Fanpage Saigonxua
Xem thêm:
Từ khóa sài gòn xưa Cầu xóm chỉ Ảnh đẹp
