Hai quỹ bảo hiểm kết dư hơn 935.100 tỷ đồng: ‘Không được sử dụng như ngân sách để hỗ trợ’

Với tổng số kết dư quỹ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm thất nghiệp đến hết năm 2020 ước trên 935.100 tỷ đồng, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam – ông Vương Đình Huệ thừa nhận kết dư các quỹ bảo hiểm ngắn hạn quá lớn, là “hoàn toàn không bình thường”, song cũng không đồng tình với đề xuất sử dụng tiền kết dư này hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.

Tại cuộc họp phiên thứ 2 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 17/8, Chính phủ báo tính đến hết năm 2020, tổng số kết dư quỹ Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm Bảo hiểm thất nghiệp ước đạt hơn 935.100 tỷ đồng, truyền thông trong nước đưa tin.

Trong đó, các quỹ kết dư chuyển sang năm 2021 lần lượt là: Quỹ Ốm đau, thai sản gần 12.800 tỷ đồng; Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp hơn 53.700 tỷ đồng; Quỹ Hưu trí, tử tuất trên 789.100 tỷ đồng. Riêng Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp hơn 89.100 tỷ đồng.

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội – bà Nguyễn Thúy Anh đánh giá số kết dư như vậy là lớn. Qua nhiều năm, nhiều chế độ, chính sách liên quan đến các quỹ này chưa đi vào cuộc sống, chưa thực hiện được chức năng là “giá đỡ” của thị trường lao động.

Quỹ ốm đau, thai sản năm thứ 2 liên tiếp mất cân đối thu – chi nhẹ (số thu nhỏ hơn số chi), nhưng vẫn có nguồn kết dư chuyển sang năm sau.

Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động – Bệnh nghề nghiệp và Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp kết dư lớn, số dư hàng năm cao. Trong đó, kết dư Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp năm 2019 hơn 6.100 tỷ đồng, năm 2020 là 5.900 tỷ đồng; số thu năm 2020 gấp hơn 5 lần số chi.

Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp kết dư năm 2019 hơn 9.000 tỷ đồng. Năm 2020, tổng chi từ nguồn Quỹ này tăng 49,2% (trợ cấp thất nghiệp cho hơn một triệu người), tương đương 6.217 tỷ đồng so với năm 2019, song vẫn kết dư gần 3.600 tỷ đồng.

Riêng Quỹ hưu trí, tử tuất, dù vẫn đang kết dư lớn nhưng đại diện Ủy ban Xã hội cho rằng cần tính toán thận trọng, kỹ càng hơn để bảo đảm cân đối trong dài hạn, nhất là với sự thay đổi về đặc điểm của quy mô, cơ cấu dân số (tốc độ già hóa dân số), nguyên tắc đóng – hưởng và cân đối giữa mức đóng – hưởng.

Ủy ban Xã hội đề nghị Bộ Tài chính sớm hoàn thiện việc nghiên cứu, đề xuất các phương thức đầu tư kết dư quỹ Bảo hiểm xã hội; Chính phủ nhanh chóng nghiên cứu, trình Quốc hội sửa đổi một số luật để tạo cơ sở pháp lý thích ứng với những biến động xã hội (như dịch bệnh COVID-19), tránh tình trạng kết dư lớn của các quỹ ngắn hạn như Bảo hiểm thất nghiệp, Bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Thanh, Trưởng ban Công tác đại biểu cho hay kết dư 4 loại quỹ nêu trên quá lớn, như Quỹ bảo hiểm thất nghiệp, trong thời điểm COVID-19, thiếu công ăn việc làm, mà số kết dư lên tới trên 89.000 tỷ đồng.

Bà Thanh nêu ý kiến là cho chi số tiền kết dư của Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp để hỗ trợ các tỉnh có đông công nhân lao động, bằng cách mua vắc-xin cho công nhân, lao động hoặc hỗ trợ tài chính trong điều kiện có việc làm, thu nhập do COVID-19.

Nguyên tắc chỉ giữ lại 10% dự phòng – sao kết dư quá lớn?

Chủ tịch Quốc hội – ông Vương Đình Huệ thừa nhận kết dư các quỹ bảo hiểm ngắn hạn quá lớn, trong khi về nguyên tắc, các quỹ này hằng năm chỉ giữ lại làm dự phòng 10% số thu. “Đây là việc hoàn toàn không bình thường chút nào”, ông Huệ nói, và đề nghị ông Khái (tức Phó Thủ tướng Lê Minh Khái) báo cáo với Quốc hội từng mục chi và rà soát lại tại sao để kết dư lớn như thế, theo báo Pháp luật TP.HCM.

Số kết dư như trên “phải chăng do quy định mức đóng quá lớn?”… “hay là do chi quá ít, người lao động tuy đóng nhưng không được hưởng nên tồn đọng nhiều? Hoặc là cả hai, nghĩa là mức đóng cao mà mức chi thì ít?” – ông Huệ đặt vấn đề, yêu cầu bên Chính phủ làm rõ, Vnexpress dẫn tin.

Mặc dù vậy, với đề xuất dùng số kết dư để chi mua vắc-xin hay hỗ trợ công nhân, ông Huệ không đồng tình với lý do: “Quỹ này là quỹ đóng – hưởng, người nào đóng thì người đó hưởng, không được sử dụng như ngân sách”. 

“Kể cả Quỹ khám, chữa bệnh cũng vậy, có kết dư năm nay nhưng có khi năm sau lại thủng…” – ông Huệ nói sang các quỹ khác, nhấn mạnh qua lời khẳng định rằng nếu Chính phủ trình đề xuất lấy quỹ sử dụng vào việc khác, ông sẽ bỏ phiếu trống.

Đáng lưu ý, ông Huệ lấy ví dụ ở Trung Quốc, Bí thư Thành ủy Thượng Hải dùng tiền của Quỹ Bảo hiểm xã hội để cho vay làm dự án đường cao tốc, sau đó bị kỷ luật cách chức Ủy viên Bộ Chính trị và đi tù. Từ đó, ông Huệ đề nghị phải quản lý thật chặt các Quỹ Bảo hiểm xã hội, không thể để tình trạng các bộ, ngành trình trích các quỹ này…

Xem thêm: