Đại bi – thảo dược quý với 6 bài thuốc dân gian

Thanh Long
•
Thứ Tư, 19/02/2025

Đại bi, hay còn được gọi là Từ bi xanh (tên khoa học: Blumea balsamifera), là một loại cây thảo mộc phổ biến trong y học dân gian Việt Nam. Cây thường mọc hoang ở vùng đồi núi, ven sông suối và được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc chữa bệnh, đặc biệt với các bệnh đường hô hấp nhờ vào đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm và làm ấm cơ thể.

r shutterstock 1129733711 — *Đại bi có nhiều lợi ích trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý hô hấp (Ảnh: Shutterstock)*

Không chỉ được biết đến trong y học, đại bi còn có mặt trong đời sống hàng ngày như dùng để xông hơi, tắm gội, khử mùi thực phẩm và đuổi côn trùng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về công dụng cũng như các bài thuốc hữu ích từ loại lá dân dã này.

Công dụng của đại bi

Theo các nghiên cứu, đại bi chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe, bao gồm:

Tinh dầu (chủ yếu là borneol, camphor, cineol): Có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm, giúp thông mũi, giảm ho và kích thích tiêu hóa.
Flavonoid: Hoạt chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại.
Tanin: Có tính se, giúp làm lành vết thương và chống viêm hiệu quả.

Đại bi có nhiều công dụng quan trọng đối với sức khỏe, đặc biệt là trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến hệ hô hấp. Nhờ chứa các tinh dầu như borneol, cineol, camphor, nên cây có tác dụng kháng khuẩn, tiêu viêm, long đờm, giúp giảm ho, trị cảm lạnh, nghẹt mũi và làm dịu cổ họng. Những người mắc viêm phế quản hoặc hen suyễn nhẹ cũng có thể sử dụng đại bi để cải thiện lưu thông khí, giảm khó thở và tức ngực.

Ngoài ra, đại bi còn có khả năng kháng khuẩn, chống viêm mạnh mẽ, giúp sát trùng vết thương, cầm máu, giảm sưng tấy và ngăn ngừa viêm nhiễm da. Nhờ đó, nó thường được sử dụng để điều trị các vấn đề như viêm da, ghẻ lở, mụn nhọt hay thậm chí là viêm nướu, đau răng, giúp làm sạch khoang miệng và giảm đau hiệu quả.

Đối với hệ tiêu hóa, thảo dược này cũng có nhiều lợi ích đáng kể. Nó giúp kích thích tiêu hóa, giảm đầy hơi, chướng bụng, hỗ trợ điều trị tiêu chảy nhờ vào các hợp chất có khả năng làm se niêm mạc ruột và kháng khuẩn tự nhiên. Không chỉ vậy, lá còn được biết đến với tác dụng giảm đau nhức xương khớp, nhờ vào đặc tính chống viêm giúp làm dịu các cơn đau do viêm khớp hoặc phong thấp.

Với tính mát, đại bi còn giúp thanh nhiệt, giải độc gan, hỗ trợ thải độc tố ra khỏi cơ thể, từ đó giúp cải thiện tình trạng nóng trong, nổi mụn nhọt và bảo vệ chức năng gan. Không chỉ dừng lại ở những công dụng y học, đại bi còn có giá trị trong đời sống hàng ngày, giúp khử mùi, bảo quản thực phẩm, xua đuổi côn trùng nhờ vào tinh dầu có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn và các loài côn trùng gây hại.

Các bài thuốc dân gian từ đại bi

1. Bài thuốc trị ho, cảm lạnh

Nguyên liệu: 15g lá khô hoặc 30g lá tươi, 500ml nước.
Cách dùng: Sắc lá với nước cho đến khi còn 200ml, uống khi còn ấm. Mỗi ngày uống 2 lần, dùng liên tục 3-5 ngày để giảm triệu chứng.

2. Trị viêm họng, đau rát cổ họng

Nguyên liệu: Một nắm đại bi tươi, muối hạt.
Cách dùng: Giã nát với muối, vắt lấy nước cốt để ngậm 2-3 lần/ngày giúp sát khuẩn và làm dịu cổ họng.

3. Chữa đau nhức xương khớp

Nguyên liệu: Một nắm đại bi tươi, rượu trắng.
Cách dùng: Giã nát đại bi, ngâm với rượu trong vòng 3 ngày, sau đó dùng xoa bóp lên vùng đau nhức. Có thể hơ nóng rượu trước khi xoa để tăng hiệu quả.

4. Trị viêm da, ghẻ lở, mẩn ngứa

Nguyên liệu: Lá đại bi tươi.
Cách dùng: Đun nước lá để tắm hoặc giã nát đắp lên vùng da bị viêm.

5. Giảm tiêu chảy, đầy hơi, khó tiêu

Nguyên liệu: 15g đại bi khô, 10g gừng khô, 500ml nước.
Cách dùng: Sắc nước uống 2 lần/ngày giúp làm ấm bụng, hỗ trợ tiêu hóa.

6. Hỗ trợ điều trị bệnh gan, thanh lọc cơ thể

Nguyên liệu: 20g đại bi khô, 1 lít nước.
Cách dùng: Sắc uống hàng ngày thay nước trà giúp thanh nhiệt, giải độc gan.

Lưu ý khi sử dụng

Mặc dù đại bi có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, nhưng khi sử dụng, cần lưu ý một số điều quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

Không lạm dụng quá mức: Dùng với liều lượng hợp lý, tránh sử dụng liên tục trong thời gian dài, vì có thể gây kích ứng hệ tiêu hóa hoặc ảnh hưởng đến chức năng gan.
Không dùng cho phụ nữ mang thai và cho con bú: Một số thành phần trong đại bi có thể ảnh hưởng đến thai nhi hoặc trẻ nhỏ, do đó, phụ nữ mang thai và cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Thận trọng với người có cơ địa dị ứng: Một số người có thể bị kích ứng da hoặc dị ứng với tinh dầu trong lá, đặc biệt khi sử dụng dưới dạng đắp ngoài da hoặc xông hơi. Nếu có dấu hiệu dị ứng như mẩn đỏ, ngứa ngáy hoặc khó chịu, cần ngưng sử dụng ngay.
Không dùng khi có bệnh lý nền nghiêm trọng: Người mắc các bệnh mãn tính như suy gan, suy thận hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng đại bi để tránh tác động tiêu cực đến sức khỏe.
Chọn nguồn gốc đảm bảo: Khi sử dụng đại bi, cần chọn loại sạch, không nhiễm hóa chất hoặc thuốc trừ sâu để tránh nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Nếu có thể, nên tự trồng hoặc mua từ những nguồn uy tín.

Việc sử dụng đại bi đúng cách sẽ giúp phát huy tối đa công dụng của nó mà vẫn đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Kết luận

Đại bi là một loại thảo dược quý, có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe và đời sống. Từ việc chữa ho, cảm lạnh, hỗ trợ tiêu hóa đến giảm đau nhức xương khớp, đại bi đều phát huy tác dụng hiệu quả nếu được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, cần lưu ý về liều lượng và tham khảo ý kiến chuyên gia để đảm bảo an toàn khi dùng.

Từ khóa cảm lạnh