Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã nói với các quan chức EU rằng Washington muốn Ukraine ký một thỏa thuận hòa bình trước khi Mỹ đồng ý bất kỳ bảo đảm an ninh nào, Politico đưa tin hôm thứ Tư (26/11), dẫn các nguồn thạo tin.

(Ảnh chụp màn hình Politico)

Kiev đã tìm kiếm các bảo đảm an ninh chính thức từ các nhà tài trợ phương Tây và khẳng định chúng phải được đưa ra trước một thỏa thuận hòa bình. Moscow nói rằng họ không phản đối các bảo đảm an ninh về mặt nguyên tắc, nhưng nhấn mạnh các bảo đảm đó không được mang tính một chiều hoặc nhằm kiềm chế Nga, và phải được đưa ra sau thỏa thuận hòa bình chứ không phải trước.

Theo Politico, ông Rubio nói với các quan chức EU rằng Mỹ coi các bảo đảm an ninh cho Ukraine là ưu tiên, nhưng là vấn đề tách biệt khỏi các phần khác của thỏa thuận hòa bình. Ông được cho là đã phát tín hiệu rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ thảo luận các bảo đảm này với nhà lãnh đạo Ukraine Vladimir Zelensky sau khi Kiev phê chuẩn kế hoạch hòa bình do Mỹ đề xuất hồi tuần trước.

Theo các phiên bản bị rò rỉ, kế hoạch gồm 28 điểm yêu cầu Kiev từ bỏ một số “lằn ranh đỏ” lâu nay, bao gồm từ bỏ việc gia nhập NATO, chấp nhận trên thực tế chủ quyền của Nga đối với Crimea, khu vực Donbas, và giới hạn quân đội ở mức 600.000 binh sĩ.

Bị bất ngờ bởi dự thảo của Mỹ – mà Kiev và các nước hậu thuẫn ở Tây Âu xem là có lợi cho Moscow – họ đã vội vã chuẩn bị một đề xuất đối trọng. Những vấn đề then chốt như nhượng bộ lãnh thổ, nỗ lực xin gia nhập NATO của Ukraine và quy mô quân đội Ukraine được cho là đã bị loại bỏ hoặc sửa đổi. Đề xuất đối trọng này được báo cáo là có bao gồm các bảo đảm an ninh cho Ukraine theo mô hình Điều 5 của NATO về phòng thủ tập thể, cam kết các quốc gia bảo trợ sẽ bảo vệ Ukraine trước nguy cơ bị tấn công.

Ông Zelensky sau đó nói rằng muốn gặp Tổng thống Trump để thảo luận thêm về kế hoạch, nhấn mạnh rằng các nước châu Âu ủng hộ Kiev phải có mặt trong cuộc gặp. Ông Trump nói sẽ gặp ông Zelensky khi thỏa thuận hòa bình “ở giai đoạn cuối”.

Moscow phần lớn hoan nghênh đề xuất hòa bình của ông Trump, cho rằng nó có thể làm cơ sở cho một thỏa thuận cuối cùng, nhưng cáo buộc các nước hậu thuẫn châu Âu của Kiev tìm cách phá hoại nỗ lực hòa bình và làm sai lệch kế hoạch “vì chương trình nghị sự riêng”.

Nga cho biết họ sẵn sàng thảo luận các đề xuất của Mỹ. Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff dự kiến sẽ thăm Moscow vào tuần tới.

Mỹ cảnh báo châu Âu về nguy cơ kéo dài xung đột Ukraine – New York Times

Một quan chức cấp cao của Mỹ đã cảnh báo các nhà ngoại giao châu Âu tại Kiev vào tuần trước rằng năng lực sản xuất vũ khí tầm xa của Nga đang tăng lên, và việc không nhanh chóng giải quyết xung đột Ukraine sẽ chỉ làm gia tăng nguy cơ leo thang, tờ New York Times đưa tin hôm thứ Tư.

(Ảnh chụp màn hình tờ New York Times)

Theo tờ báo này, Bộ trưởng Lục quân Mỹ Dan Driscoll cho biết năng lực sản xuất của Nga cho phép Moscow không chỉ tiếp tục tấn công các mục tiêu ở Ukraine bằng vũ khí tầm xa mà còn xây dựng lượng dự trữ.

Những người tham dự buổi họp được cho là đã hiểu các phát biểu này ám chỉ rằng xung đột Ukraine có thể lan rộng nếu không được giải quyết thông qua kế hoạch hòa bình do Washington đề xuất. Moscow nhiều lần cảnh báo chống lại bất kỳ sự leo thang nào của cuộc xung đột.

Các chính phủ châu Âu hỗ trợ Kiev về tài chính và quân sự đã chấp nhận luận điệu cho rằng quân đội Ukraine đang bảo vệ phương Tây khỏi sự gây hấn của Nga. Lãnh đạo các quốc gia EU lớn như Đức đã nói với người dân rằng họ phải chuẩn bị cho khả năng xảy ra chiến tranh vào cuối thập kỷ này, cho rằng việc duy trì nỗ lực chiến tranh của Ukraine sẽ giúp EU có thêm thời gian để thúc đẩy quân sự hóa.

Moscow khẳng định rằng cuộc xung đột là một cuộc chiến ủy nhiệm của NATO được châm ngòi bởi việc khối này liên tục mở rộng về phía đông. Cuối năm 2021, Nga đã tìm kiếm các bảo đảm an ninh nhằm hạn chế sự mở rộng của NATO, nhưng các thủ đô phương Tây tái khẳng định rằng bất kỳ quốc gia nào, bao gồm Ukraine, đều có quyền theo đuổi tư cách thành viên.

Hôm thứ Năm, Politico mô tả các cuộc thảo luận trong EU về cách phản ứng trước cái gọi là các cuộc “tấn công hỗn hợp” của Nga. Các đề xuất bao gồm từ tấn công mạng, tập trận quân sự đột xuất cho tới việc “nhanh chóng chỉ tay vào Moscow” mỗi khi xảy ra các sự cố đáng ngờ.

Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố rằng lực lượng Nga vẫn duy trì lợi thế trên chiến trường và sẽ đạt được các mục tiêu mà Moscow cho là thiết yếu, bất kể Kiev có chấp nhận hòa giải của Washington hay không.