Reuters: Khủng hoảng Ukraine đe dọa công nghệ quân sự của Trung Quốc

Ngân Hà
•
Thứ Sáu, 04/03/2022

Việc Nga xâm lược Ukraine có khả năng đe dọa một trong những mối quan hệ chiến lược bí mật nhưng quan trọng nhất của Trung Quốc trong những năm gần đây: việc nước này sử dụng Ukraine như một nguồn cung cấp công nghệ cho quân đội Trung Quốc.

Các nhà phân tích quân sự và ngoại giao cho rằng mặc dù mối liên kết Ukraine – Trung Quốc đang chịu áp lực gia tăng từ Hoa Kỳ, nhưng cuộc xung đột hiện tại có thể ảnh hưởng lớn đến các giao dịch thương mại đã giúp quân đội Trung Quốc hiện đại hóa trong hai thập kỷ qua.

Nhà phân tích quân sự Trung Quốc Vasily Kashin tại Đại học HSE cho biết: “Nơi đó [Ukraine] luôn là một nơi săn lùng tốt cho các kỹ thuật viên quân sự Trung Quốc. Ở đó có rất nhiều thứ và trong một số trường hợp, nó dễ kiếm hơn là lấy từ Nga”.

Tuy vậy ông nói: “Mối quan hệ hiện tại có thể sẽ bị phá hủy hoàn toàn”, lưu ý về sự tức giận của chính phủ Ukraine trước việc Trung Quốc hỗ trợ ngoại giao cho Nga trong chiến tranh.

Ngoài việc mua lại một phần thân của một trong những tàu sân bay cuối cùng của Liên Xô và khung máy bay của máy bay chiến đấu Su-33 có khả năng trang bị trên tàu sân bay, Trung Quốc đã mua động cơ cho máy bay huấn luyện, tàu khu trục và xe tăng cũng như máy bay vận tải, theo thông tin từ các vụ chuyển giao vũ khí do Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) độc lập theo dõi.

Họ cho biết, mặc dù không rõ ràng nhưng Ukraine từ lâu đã bị nghi ngờ là nguồn cung cấp cho Trung Quốc một số hệ thống chỉ huy/điều khiển và công nghệ khác được sử dụng trong tên lửa. Các kỹ thuật viên Ukraine đã làm việc với tư cách cá nhân bên trong Trung Quốc.

Một phái viên cho biết: “Một lợi thế truyền thống đối với Trung Quốc ở Ukraine là tình hình an ninh thuận lợi hơn so với Nga, vì vậy có thể thực hiện những việc không chính thức”.

Dữ liệu của SIPRI không cung cấp trị giá cho mọi thương vụ mà nó liệt kê, nhưng dựa trên các số liệu được cung cấp trong thập kỷ qua, trên cơ sở hàng năm, Trung Quốc đã chi ít nhất từ 70 triệu đến 80 triệu USD tại Ukraine.

Các chương trình dài hạn bao gồm thỏa thuận trị giá 317 – 319 triệu USD để cung cấp phương tiện tấn công đổ bộ và 380 triệu USD đối với động cơ phản lực cánh quạt cho các máy bay huấn luyện chiến đấu JL-10 của Trung Quốc, dữ liệu của SIPRI cho thấy.

Một thỏa thuận quan trọng khác là việc bán 30 tuabin khí cho 15 tàu khu trục Type-052D – động cơ mà Trung Quốc hiện đang sản xuất theo giấy phép và có thể cũng đã điều chỉnh và cải tiến cho các tàu hiện đại hơn, đặc phái viên cho biết.

Chắc chắn, công nghệ mà các kỹ sư quân sự của Trung Quốc có được đã cho phép nước này phát triển khả năng thiết kế và chế tạo nội địa, khiến nước này ít phụ thuộc vào Ukraine hơn trước đây.

Siemon Wezeman, nhà nghiên cứu chuyển giao vũ khí cấp cao của SIPRI cho biết: “Trung Quốc phụ thuộc rất nhiều vào công nghệ của Ukraine trong những năm 1990 và đầu những năm 2000, nhưng điều đó ngày càng giảm đi, đặc biệt là khi Trung Quốc đã phát triển năng lực thiết kế và chế tạo của riêng mình”.

Ông Wezeman nói với Reuters: “Có thể vẫn còn một số công nghệ mà Trung Quốc đang theo đuổi, đặc biệt là hàng không vũ trụ và tên lửa… và theo truyền thống, họ (Ukraine) sản xuất các sản phẩm rất chất lượng, nó rất tiên tiến.”

Nga vẫn là nguồn cung cấp công nghệ quân sự quan trọng nhất của Trung Quốc, nhưng Ukraine đã cung cấp một số mặt hàng mà Moscow có thể miễn cưỡng hoặc chậm cung cấp, phản ánh vai trò của nước này từ thời Liên Xô như một trung tâm đóng tàu quân sự và hàng không vũ trụ.

Dữ liệu của SIPRI cho thấy thương mại Nga-Trung lớn hơn đáng kể, bao gồm các động cơ phản lực cánh quạt tiên tiến hơn cho máy bay, radar và tên lửa đất đối không, chống hạm và chống tăng cũng như súng hải quân và máy bay vận tải.

Tuy nhiên, Moscow cũng thường nghi ngờ và không phải lúc nào cũng cung cấp công nghệ mới nhất cho Trung Quốc, các đặc phái viên nói. Ví dụ, đối thủ tranh chấp biển Đông của Trung Quốc là Việt Nam đã có thể mua được các tàu ngầm điện diesel Kilo tiên tiến hơn nhiều từ Nga trong thập kỷ qua.

Nhà tư vấn chiến lược Alexander Neill tại Singapore cho biết: “Tôi đoán rằng Ukraine trong một số năm đã lấp đầy một thị trường ngách quan trọng đối với Trung Quốc, theo đó nước này có thể dễ dàng có được một số sản phẩm và công nghệ nhất định mà người Nga có thể ít muốn bán chúng hơn”.