Vi phạm, thiếu sót trong quá trình tố tụng, nhưng không làm thay đổi bản chất của vụ án?

Trước đó, tại Quyết định đề nghị giám đốc thẩm vụ án giết người liên quan đến Hồ Duy Hải xảy ra tại Bưu cục Cầu Voi đầu năm 2008, VKSND Tối cao nhận định bản án sơ thẩm và phúc thẩm có nhiều chi tiết chưa phù hợp với tình tiết khách quan của vụ án; việc thu thập, đánh giá các chứng cứ, tài liệu chưa đầy đủ, nhiều nội dung cần chứng minh của vụ án còn mâu thuẫn nhưng chưa được làm rõ.

Những vi phạm, thiếu sót trong thủ tục tố tụng

Theo VSKND Tối cao, các cơ quan tiến hành tố tụng có nhiều vi phạm về thủ tục tố tụng như: bỏ sót những chứng cứ của vụ án, không trưng cầu giám định vết máu, không đưa một số lời khai của Hồ Duy Hải và người làm chứng vào hồ sơ vụ án, cụ thể:

• Khám nghiệm hiện trường nhưng không thu giữ vật chứng của vụ án: cái thớt, chiếc ghế là vật chứng quan trọng và là vật mang dấu vết của tội phạm, khám nghiệm hiện trường đã ghi nhận, chụp ảnh nhưng không thu giữ để truy nguyên.
• Tại Bản giám định pháp y số 21/PY.08 ngày 17/1/2008 của Phòng Giám định pháp Y Bệnh viện đa khoa Long An, phần khám nghiệm tử thi ghi nhận “Bụng… Dạ dày có chứa thức ăn đã nhuyễn, lượng ít…” nhưng không giám định để xác định thời điểm chết của nạn nhân. Không trưng cầu giám định ngay dấu vết máu thu được khi khám nghiệm hiện trường mà để 4 tháng sau, tức ngày 5/6/2008 Phân viện khoa học kỹ thuật hình sự TP HCM mới kết luận: “mẫu dấu vết ghi thu ở ngoài cửa nhà sau và trong nhà vệ sinh Bưu điện Cầu Voi là máu người, không xác định được nhóm máu do đã bị phân huỷ.”
• Khám nghiệm hiện trường kết thúc hồi 13h10’ ngày 14/1/2008, khám nghiệm tử thi Hồng lúc 12h10’ ngày 14/1/2008, khám nghiệm tử thi Vân lúc 11h40’ ngày 14/1/2008 đều do Điều tra viên Lê Thành Trung thực hiện, tức là cùng một người, cùng một lúc vừa thực hiện khám nghiệm hiện trường vừa khám nghiệm tử thi.
• Lời khai đầu tiên ngày 20/3/2008 của bị cáo không nhận tội nhưng bản khai này và một số lời khai nhân chứng không được đưa vào hồ sơ vụ án, những tài liệu này có trong hồ sơ lưu trữ của cơ quan điều tra.
• Không lấy lời khai của anh Phùng Phụng Hiếu là nhân chứng đầu tiên phát hiện ra vụ án; ngoài các dấu vân tay tại hiện trường chưa được xác định là của ai thì còn có đối tượng tình nghi là Nguyễn Văn Nghị, Nguyễn Mi Sol không được điều tra làm rõ.
• Một số biên bản ghi lời khai, biên bản hỏi cung có sửa chữa nhưng không có chữ ký xác nhận của người khai.

Viện KSND Tối cao cho rằng những mâu thuẫn trong lời khai, những chứng cứ, dấu vết tại hiện trường chưa được làm rõ, cùng những thiếu sót, vi phạm nêu trên đã trực tiếp ảnh hưởng đến giá trị chứng minh của chứng cứ theo quy định pháp luật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến những căn cứ kết luận hành vi phạm tội của bị cáo. Do đó, những vấn đề nêu trên cần phải khắc phục để đảm bảo việc giải quyết vụ án khách quan, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội và không bỏ lọt người phạm tội.

Vi phạm, thiếu sót trong quá trình tố tụng, nhưng không làm thay đổi bản chất của vụ án?

Tại phiên giám đốc thẩm chiều 7/5, hội đồng xét xử đã nghe một số bản hỏi cung của tổ công tác với Hồ Duy Hải và công bố báo cáo ngày 27/3/2015 của tổ công tác liên ngành, gồm Bộ Công an, VKSND Tối cao, TAND Tối cao.

Theo đó, quan điểm của lãnh đạo liên ngành cho biết “quá trình điều tra ban đầu có một số vi phạm, thiếu sót,” nhưng cơ quan điều tra đã “cố gắng khắc phục, thu thập các chứng cứ để chứng minh các tình tiết xác định sự thật của vụ án. Vì vậy, những vi phạm thiếu sót đó không làm thay đổi bản chất của vụ án.” 

Báo cáo nêu những lời khai nhận tội của Hồ Duy Hải trong quá trình điều tra, xét xử “phù hợp với các chứng cứ, tài liệu khác có trong hồ sơ vụ án như đặc điểm hiện trường vụ án; kết quả thực nghiệm điều tra; kết quả khám nghiệm, giám định pháp y tử thi; phù hợp với các vật chứng, đồ vật được thu giữ; các biên bản nhận dạng; phù hợp với lời khai các nhân chứng, người liên quan và các tài liệu, chứng cứ khác.”

Do vậy, tổ công tác liên ngành cho rằng có đủ cơ sở xác định Hồ Duy Hải có hành vi giết chị Nguyễn Thị Ánh Hồng và Nguyễn Thị Thu Vân, sau đó lấy một số tài sản của họ và của Bưu điện Cầu Voi. Tòa án các cấp kết án đối với Hồ Duy Hải mức án tử hình về các tội giết người cướp tài sản là có căn cứ pháp luật.

Gần đây, sau khi có Quyết định kháng nghị số 15/QĐ-VKSNDTC-V7 ngày 22/11/2019 của Viện trưởng VKSND Tối cao, Bộ trưởng Bộ Công an đã thành lập tổ công tác xác minh độc lập. 

Tại phiên giám đốc thẩm, chủ tọa đã mời đại diện Bộ Công an công bố báo cáo của tổ công tác xác minh độc lập này. Theo đó, báo cáo xác định bản án tử hình đối với Hồ Duy Hải là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Dự kiến trong ngày hôm nay 8/5, Hội đồng Thẩm phán sẽ đánh giá các chứng cứ trên cơ sở tài liệu đã nghiên cứu và quá trình hỏi và nghe giải trình hai ngày qua. Buổi chiều, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao sẽ tuyên án.

Tuấn Minh (t/h)

Xem thêm: