Để trẻ trở thành người có giáo dục, chỉ cần 4 điểm này là đủ

Để trẻ trở thành người có giáo dục, việc áp dụng các nguyên tắc cơ bản là vô cùng quan trọng. Những nguyên tắc này không chỉ giúp trẻ hình thành nhân cách mà còn trang bị cho trẻ những kỹ năng xã hội cần thiết để giao tiếp và tương tác hiệu quả với người khác. Tôn trọng, lễ phép, tuân thủ quy tắc và khả năng giữ im lặng khi cần thiết là những yếu tố then chốt để tạo nên một cá nhân trưởng thành, có trách nhiệm. Cha mẹ có vai trò then chốt trong việc định hướng và nuôi dưỡng những giá trị này, góp phần xây dựng một thế hệ tương lai biết sống có văn hóa và giàu lòng nhân ái.

Giáo dục là gì? Giáo dục thể hiện qua lòng tốt với người khác, khả năng hiểu và đặt mình vào vị trí của họ để suy nghĩ; là lòng biết ơn đối với những gì người khác đã giúp đỡ mình; là phép lịch sự với mọi người; và cũng là tuân thủ các quy tắc xã hội.

Khi năm cũ sắp kết thúc, nhiệt độ bất ngờ giảm mạnh. Những ngày qua, mỗi sáng thức dậy, tôi đều thấy tuyết rơi trên bầu trời. Nhiều người vẫn giữ được tâm hồn trẻ thơ và đã cùng nhau làm những chú người tuyết. Dù là đi dạo trên đường hay trên mạng xã hội, chúng ta đều có thể thấy rất nhiều chú người tuyết dễ thương như vậy. Tuy nhiên, chỉ vài phút sau khi chủ nhân của những người tuyết rời đi, đầu người tuyết đã biến mất, thậm chí trên người còn in rõ dấu chân.

Chủ nhân của người tuyết rất đau lòng về việc này. Sau khi xem lại camera, chúng ta có thể thấy rằng phần lớn là do một số trẻ em gây ra. Những đứa trẻ phá hoại người tuyết này là những đứa trẻ rất “nghịch ngợm”. Những người tuyết đẹp đẽ được đặt ở đó, mọi người có thể đi qua và chiêm ngưỡng, vậy tại sao lại phải đá vào người tuyết, phá hoại công sức của người khác?

Dĩ nhiên, chúng ta cũng không thể đòi hỏi trách nhiệm từ trẻ, nhưng xét về mặt đạo đức xã hội, đây là một hành động thiếu đạo đức và giáo dưỡng.

Vì vậy, để nuôi dạy trẻ thành những người có giáo dưỡng, việc giáo dục trẻ tuân thủ quy tắc và không làm phiền người khác là rất quan trọng. Trong quá trình này, cha mẹ không chỉ cần truyền đạt lý thuyết mà còn phải tạo ra môi trường thực hành tích cực. Chẳng hạn, thông qua các hoạt động gia đình, trẻ có thể học cách giao tiếp lịch sự và biết ơn. Việc thường xuyên nhắc nhở và đưa ra ví dụ cụ thể sẽ giúp trẻ hiểu rõ hơn về những giá trị này. Đặc biệt, cha mẹ cần chú trọng đến việc giáo dục con trong bốn phương diện quan trọng sau: 

Biết tôn trọng người khác

Tôn trọng người khác là biểu hiện lớn nhất của giáo dưỡng. Một người có giáo dưỡng sẽ không cười nhạo người khác khi họ gặp khó khăn mà biết đặt mình vào vị trí của họ. Cha mẹ cần làm gương bằng cách tránh nói xấu người khác và kịp thời chỉnh sửa những hành vi sai trái của trẻ. Hành động này không chỉ giúp trẻ nhận thức rõ ràng hơn về tầm quan trọng của sự tôn trọng mà còn hình thành nên thói quen tốt trong cách giao tiếp với mọi người.

Phép lịch sự

Việc nói lời lịch sự là một trong những cách thể hiện giáo dưỡng. Nếu một người không thể thực hiện những phép lịch sự cơ bản, thì khó có thể nói đến sự giáo dưỡng. Cha mẹ cần dạy trẻ từ khi còn nhỏ rằng phép lịch sự là một thói quen tốt và không nên xem nhẹ vì trẻ còn nhỏ. Giai đoạn này là thời điểm quan trọng để hình thành tính cách, do đó, cha mẹ cần hướng dẫn trẻ biết chào hỏi khi gặp bạn bè và người thân, cũng như nói “cảm ơn” khi nhận được sự giúp đỡ từ người khác. Việc giáo dục này sẽ giúp trẻ phát triển những mối quan hệ xã hội tích cực và thể hiện sự tôn trọng đối với những người xung quanh.

Tuân thủ quy tắc

“Bất dĩ quy củ, bất năng thành phương viên” (Không dùng quy tắc thì không thể thành vuông tròn). Nếu thước không có góc thì không thể vẽ ra hình vuông hay hình tròn. Tương tự, nếu không được giáo dục về quy củ và lễ nghi, con người sẽ khó mà trở thành người tốt. Mỗi quốc gia có những bộ luật riêng, mỗi gia đình cũng có những quy tắc riêng. Do đó mỗi người đều cần chịu trách nhiệm cho những hành vi của mình, đặc biệt trong các tình huống công cộng. Cha mẹ cần giáo dục trẻ không được vứt rác bừa bãi, không nói to, không khạc nhổ nơi công cộng, và nhiều quy tắc khác như đi đúng đèn tín hiệu, tuân thủ trật tự giao thông. Cha mẹ không nên nghĩ rằng trẻ còn nhỏ nên không cần kiểm soát, mà phải hướng dẫn trẻ biết xin lỗi khi làm ảnh hưởng đến người khác, thay vì cho rằng mình không sai và gây rối.

Không làm phiền người khác

Giữ yên lặng và không gây ra tiếng ồn khi người khác đang nghỉ ngơi là một biểu hiện của sự giáo dục tốt. Ví dụ, tại các nhà hàng, chúng ta thường thấy trẻ em gây ồn ào và không muốn ăn. Một số bậc phụ huynh sẽ hướng dẫn con cái cách hành xử phù hợp, trong khi những người khác lại để mặc trẻ em gây ồn ào mà không can thiệp. Trên thực tế, hành động này không chỉ gây khó chịu cho những người xung quanh mà còn phản ánh sự thiếu sót trong giáo dục. Việc không làm phiền người khác khi họ đang dùng bữa ở nơi công cộng là một trong những nguyên tắc giáo dục cơ bản. Cha mẹ đóng vai trò rất quan trọng trong việc hướng dẫn trẻ trong quá trình trưởng thành, bởi vì cách cư xử của trẻ trong những tình huống xã hội như vậy có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và mối quan hệ của chúng trong tương lai.

Bốn điểm trên chính là những phương pháp để nuôi dạy trẻ trở thành người có giáo dục. Thời thơ ấu, từ 1 đến 5 tuổi, là giai đoạn quan trọng để hình thành tính cách. Nếu trong giai đoạn này, trẻ không có phép lịch sự và thiếu giáo dục, thì khi lớn lên, chúng cũng khó có thể tốt hơn. 

Xem thêm

Tuân Tử: Tám điểm giáo dưỡng căn bản của một người

Tuân Tử nói nhiều hơn về mặt ác của con người. Nhưng nói về mặt ác này cũng là để người ta nhận ra, mục đích vẫn là khuyến thiện.