Báo cáo về tuân thủ hàng hóa nhập khẩu do Ủy ban Châu Âu công bố gần đây cho thấy, 82% sản phẩm không đạt tiêu chuẩn bị hải quan từ chối trong năm 2024 đến từ Trung Quốc, và số lô hàng bị từ chối của Trung Quốc tăng vọt, gấp 2,3 lần so với năm 2023 và 2,8 lần so với năm 2022.

id14518453 peluches mouton 2 683
Vào cuối tháng 2/2025, hải quan Pháp phát hiện kim loại nặng crom hóa trị sáu (Chrome VI) trong nhãn của một lô đồ chơi nhung nhập khẩu từ Trung Quốc. (Ảnh: Hải quan và Thuế gián tiếp Pháp/©Douanes et Droits)

Ngày 29/8, Ủy ban Châu Âu công bố Báo cáo kiểm soát tuân thủ hàng hóa nhập vào thị trường EU năm 2024 (liên kết báo cáo). Dữ liệu ba năm (2022-2024) trong Báo cáo cho thấy: Trung Quốc liên tục là nguồn gốc lớn nhất của các lô hàng bị từ chối trong ba năm liên tiếp, và số lô hàng bị từ chối trong năm 2024 tăng mạnh, chiếm 82% tổng số hàng hóa bị từ chối của EU – tỷ lệ này là 63% vào năm 2023 và 66% vào năm 2022.

Về số lượng lô hàng bị từ chối, Trung Quốc có 17.239 lô hàng bị từ chối trong năm 2022, 21.004 lô hàng trong năm 2023 (tăng khoảng 22%); đến năm 2024, con số này tăng vọt 129%, đạt 48.139 lô hàng – gấp 2,3 lần năm 2023 và 2,8 lần năm 2022.

Xếp thứ hai là Mỹ, nhưng số lô hàng không đạt tiêu chuẩn của nước này giảm đáng kể trong năm 2024, từ 5.268 lô hàng năm 2023 xuống còn 3.247 lô hàng, giảm 38%. Xếp thứ ba là Anh, với 2.120 lô hàng bị từ chối trong năm 2024, giảm 16% so với 2.449 lô hàng của năm 2023.

So sánh ngang, số lô hàng bị từ chối của Trung Quốc trong năm 2024 gấp khoảng 15 lần của Mỹ và 23 lần của Anh.

Báo cáo cho biết, các quốc gia đáng chú ý khác bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Hồng Kông, Ấn Độ và Hàn Quốc. Thổ Nhĩ Kỳ và Hồng Kông lần lượt xếp thứ tư và thứ năm trong năm 2022, nhưng số lô hàng bị từ chối của hai nơi này giảm trong năm 2023 và 2024, trong khi Ấn Độ và Hàn Quốc lọt vào top 5 trong năm 2023 và 2024.

Theo danh mục, các sản phẩm bị từ chối nhiều nhất là thiết bị y tế, đồ gia dụng và sản phẩm điện tử. Số lượng thiết bị y tế bị từ chối trong năm 2024 gấp 4,6 lần so với năm 2022.

id14518452 peluches mouton 1 8a12f7 0@1x 2
Vào cuối tháng 2/2025, hải quan Pháp phát hiện một kim loại nặng – crom hóa trị sáu (Chrome VI) – trong nhãn của các món đồ chơi nhung nhập khẩu từ Trung Quốc (Ảnh: Hải quan và Thuế gián tiếp Pháp/©Douanes et Droits).

Sự khác biệt lớn về thực thi giữa các quốc gia thành viên

Ông Matthias Petschke, Giám đốc Cục Hải quan Ủy ban Châu Âu, trong lời tựa của Báo cáo, nhấn mạnh rằng chỉ những sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn cao về bảo vệ lợi ích công cộng, như sản phẩm an toàn cho sức khỏe, quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ môi trường và các lợi ích công cộng khác, mới được phép nhập vào thị trường EU.

Tuy nhiên, Báo cáo cho thấy tỷ lệ kiểm tra mẫu của hải quan chỉ chiếm 0,0082% tổng số sản phẩm nhập khẩu, tức là trung bình chỉ có 82 sản phẩm trong mỗi 1 triệu sản phẩm được kiểm tra. Ngoài tỷ lệ kiểm tra thấp, các quốc gia thành viên EU cũng có sự khác biệt nghiêm trọng trong việc kiểm tra hàng hóa nhập khẩu.

Báo cáo chỉ ra rằng, trong mỗi 1 triệu sản phẩm nhập khẩu, một số quốc gia từ chối tới 175 sản phẩm không đạt tiêu chuẩn, nhưng có ba quốc gia từ chối dưới 1 sản phẩm. Báo cáo không liệt kê tên các quốc gia thành viên để tránh việc các doanh nhân bất hợp pháp hoặc tội phạm lợi dụng các quốc gia có giám sát lỏng lẻo.

Báo cáo nhấn mạnh rằng EU là một thị trường thống nhất, áp dụng thuế quan chung với bên ngoài và miễn thuế trong nội bộ, cho phép hàng hóa lưu thông tự do giữa các quốc gia thành viên mà không cần thủ tục hải quan phức tạp. Sự thiếu hành động của bất kỳ quốc gia thành viên nào có thể dẫn đến việc hàng hóa kém chất lượng hoặc hàng giả tràn vào thị trường EU và lưu thông sang các quốc gia khác.

Trước Báo cáo này, Ủy ban Châu Âu đã công bố báo cáo hàng năm của hệ thống “Safety Gate” Châu Âu, tiết lộ rằng khoảng 40% sản phẩm không an toàn được phát hiện nhập khẩu từ Trung Quốc. “Safety Gate” là tên gọi của Hệ thống Cảnh báo Nhanh về Sản phẩm Phi thực phẩm Nguy hiểm của EU.

Trong năm 2024, “Safety Gate” ghi nhận 4.137 cảnh báo, mức cao nhất kể từ khi hệ thống ra đời vào năm 2003. Trong đó, mỹ phẩm chiếm 36%, là danh mục sản phẩm bị cảnh báo rủi ro sức khỏe nhiều nhất, tiếp theo là đồ chơi (15%), thiết bị điện (10%), phương tiện cơ giới (9%) và sản phẩm hóa học (6%).

Yếu tố rủi ro phổ biến nhất là các chất hóa học nguy hiểm. Trong số mỹ phẩm bị cảnh báo, 97% chứa chất hương liệu tổng hợp BMHCA bị cấm, một chất độc hại có thể gây hại cho hệ sinh sản và kích ứng da, đã bị cấm tại EU.