Nằm trong dự luật 111 tỷ USD, khoản 61 tỷ vũ khí và đạn dự kiến cho Ukraine đã bị chặn ở Thượng Viện hôm Thứ Tư bởi Đảng Cộng hòa. Trước đó, hôm Thứ Ba, tổng thống Ukraine đã tức giận bỏ họp với Thượng Viện Mỹ. Gói khác, 175 triệu dành cho Ukraine nằm trong phần ngân quỹ đã thông qua, đã được Mỹ công bố.

Zelensky
Tổng thống Zelensky nói chuyện với giới truyền thông trước khi bắt đầu cuộc họp lần thứ 3 của cộng đồng chính trị châu Âu hôm 5/10/2023 tại Granada, Tây Ban Nha. (Ảnh: Thierry Monasse/Getty Images)

Tỷ số 49 phiếu thuận và 51 phiếu phản đối, không đạt số phiếu thuận cần thiết là 60, đã khiến dự luật viện trợ tổng hợp 110,5 tỷ đô la bị chặn tại Thượng Viện Mỹ hôm Thứ Tư (6/12). Tất cả thành viên Đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu phản đối. Thượng nghị sỹ trung lập Bernie Sanders cũng bỏ phiếu phản đối. Chuck Schumer, lãnh đạo đa số của Thượng Viện Đảng Dân chủ, đã chuyển phiếu của mình thành ‘phản đối’ để cho phép ông có thể lại đề xuất dự luật này trong tương lai.

Cùng ngày Thứ Tư, Lầu Năm Góc công bố gói viện trợ quân sự 175 triệu cho Ukraine. Đây là khoản nằm trong ngân quỹ đã được Quốc hội duyệt chi từ trước, nay đã đang cạn kiệt. Gói gồm có đạn dược, gồm cả tên lửa và đạn pháo, cùng một số thứ mà Ngũ Giác Đài miêu tả là “thiết bị bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng của quốc gia”.

Còn về dự luật 110,5 tỷ, ngoài khoản 61 tỷ đô la vũ khí và đạn dược dành cho Ukraine, trong dự luật còn có khoản viện trợ cho Israel và cứu trợ nhân đạo cho Dải Gaza.

Thượng nghị sỹ Bernie Sanders, người vẫn luôn chỉ trích Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong nhiều năm, lần này bỏ phiếu phản đối bởi vì khoản dành cho Israel, và ông phản đối việc hàng vạn thường dân Palestine đang bị quân đội Israel sát hại. Trước lần bỏ phiếu hôm Thứ Tư này, ông Sanders đã nói rằng việc Israel luôn tìm các cớ để sát hạt người Palestine trong nhiều năm qua là “chiến lược quân sự vô nhân đạo” và ông tỏ ý lo lắng cho việc Mỹ ủng hộ điều này.

“Tôi không tin rằng chúng ta nên phân bổ hơn chục tỷ đô la để Chính phủ Netanyahu cực đoan cánh hữu tiếp tục cách giải quyết vấn đề bằng quân sự như hiện nay,” ông Sanders nói. “Những gì Netanyahu đang làm là vô đạo đức. Chúng là những vi phạm luật quốc tế, và Mỹ không nên đồng lõa với những hành động đó.”

Tất các các nghị sỹ phe Cộng hòa đều bỏ phiếu phản đối, là vì khoản 61 triệu cho Ukraine. Đây là điều khúc mắc giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ trong những tháng qua.

“Cuộc bỏ phiếu hôm nay là điều cần thiết để các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ nhận ra rằng Đảng Cộng hòa tại Thượng viện sẽ thực sự làm những gì chúng ta nói. Hãy bỏ phiếu đi. Và cuối cùng, hãy bắt đầu đáp ứng các ưu tiên an ninh quốc gia của Mỹ, gồm có ngay tại quê nhà nơi đây,” theo ông Mitch McConnell, lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Thượng viện, đã nói trong bài thuyết ở sàn Thượng viện ngay trước khi diễn ra bỏ phiếu, nhắc lại rằng muốn Đảng Cộng hòa thông qua ngân quỹ viện trợ cho Ukraine, thì phải đáp ứng các yêu cầu của họ, trong đó có việc đầu tư đảm bảo an ninh ở biên giới Mỹ.

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa James Lankford và thượng nghị sỹ Đảng Dân chủ Chris Murphy đã đứng ra chủ trì các cuộc thảo luận về vấn đề biên giới trong tháng trước, nhưng những cuộc thảo luận đó đã suy yếu vào tuần trước trước khi Murphy và các đảng viên Đảng Dân chủ rời khỏi bàn, cho rằng Đảng Cộng hòa đang yêu cầu quá nhiều. Việc này đã khiến các thành viên đảng Cộng hòa tức giận.

Hôm Thứ Ba, ông Schumer nói rằng sẽ tìm cách tháo dỡ bế tắc này bằng cách thỏa hiệp với Đảng Cộng hòa, chỉnh sửa dự luật để có thêm khoản cho an ninh biên giới Mỹ. Tuy nhiên, đến hôm Thứ Tư, ngày bầu phiếu cho dự luật này, thì vẫn không thấy điều đó xảy ra.

“Tại sao lại trì hoãn viện trợ cho Ukraine nếu họ (Đảng Cộng hòa)  thậm chí còn không có khả năng đưa ra giải pháp biên giới mà có thể được Thượng viện thông qua?” theo ông Schumer, người tỏ ra bất bình về cách làm của Đảng Cộng hòa, phát biểu ở sàn Thượng viện trước lúc bầu phiếu. “Chúng tôi đang tự hỏi mình câu hỏi này: Phải chăng vấn đề biên giới không gì khác hơn là một cái cớ cho nhóm cứng rắn [trong nội bộ Đảng Cộng hòa] để cắt bỏ nguồn tài trợ cho Ukraine, và có quá nhiều thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa khác không thuộc phe cực hữu đang đồng tình? Tôi hy vọng điều đó không phải là sự thật.”

231207 uca 01
Mỹ đứng đầu bảng trong những quốc gia phương Tây đứng sau cung cấp vũ khí và đạn dược cho chính quyền Kiev. (Ảnh chụp màn hình trang web)

Tổng thống Joe Biden nói rằng viện trợ cho Ukraine là “không thể chờ đợi thêm nữa” và miêu tả rằng cánh hữu đang giúp đỡ Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông nói “Đảng Cộng hòa ở Quốc hội đang muốn tặng cho Putin món quà lớn nhất mà ông ta mong chờ.”

Trước đó, hôm Thứ Ba, tổng thống Ukraine đã tức giận và không tham gia một cuộc họp từ xa qua Internet vào phút cuối với các nghị sỹ Thượng viện. Trước đó trong cùng ngày Thứ Ba, Andriy Yermak, chánh văn phòng của tổng thống Ukraine, đã nói rằng sẽ là “rủi ro rất lớn” và Ukraine sẽ bại trận nếu Mỹ không tiếp tục cung cấp vũ khí và đạn dược.

Nhật Tân