Chính quyền Trump áp dụng quy định mới bắt buộc phụ huynh muốn đoàn tụ với con em đã tự mình vượt biên vào Hoa Kỳ phải trực tiếp trình diện để tham dự các buổi phỏng vấn, trong đó viên chức di trú có thể đặt câu hỏi, mục đích nhằm bảo đảm an toàn và môi trường ổn định cho trẻ.

r shutterstock 2631812141 1
Cơ quan Thi hành Di trú và Quan thuế (Immigration and Customs Enforcement-ICE) (Ảnh: Copyright Lawrey / shutterstock)

Chính quyền Tổng thống Donald Trump, qua Văn phòng Tái định cư Người tị nạn (Office of Refugee Resettlement – ORR) thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ, đã ban hành một chỉ thị ngày 9 tháng Bảy buộc các bậc phụ huynh hay người bảo trợ của những trẻ em di dân vượt biên một mình phải trực tiếp trình diện để xác minh căn cước. Trước kia, thủ tục này chỉ đòi hỏi việc nộp giấy tờ qua mạng, nhưng theo bản ghi nhớ mới, các cơ quan công lực liên bang, kể cả Cơ quan Thi hành Di trú và Quan thuế (ICE), có thể hiện diện và thậm chí tiến hành phỏng vấn trong những buổi kiểm tra căn cước ấy.

Cơ quan ORR cho biết họ chủ động thông báo rõ ràng cho phụ huynh rằng ICE hay cơ quan công lực khác có thể tham gia phỏng vấn, đồng thời xác nhận phụ huynh có quyền từ chối và việc từ chối ấy sẽ không ảnh hưởng đến quyết định cho đoàn tụ. Cơ quan nhấn mạnh mục tiêu chính là bảo đảm mọi trẻ em đều được trao trả về một môi trường an toàn và ổn định cùng với người bảo trợ đã được thẩm tra đầy đủ.

Ngoài biện pháp mới nói trên, chính quyền Trump còn siết chặt thêm hàng loạt thủ tục khác như:

  • Buộc lấy dấu tay của người bảo trợ và mọi người trưởng thành trong gia đình.

  • Buộc xuất trình giấy tờ hợp pháp hay bằng chứng thu nhập mà chỉ người cư ngụ hợp pháp tại Hoa Kỳ mới có thể cung cấp.

  • Xét nghiệm DNA.

  • Thanh tra tận nhà bởi nhân viên di trú.

Những người chỉ trích đã nêu ra một số hậu quả của những thay đổi này:

  • Thời gian trẻ em phải lưu trú lâu hơn trong các trung tâm của chính phủ trung bình là 171 ngày trong tháng Bảy (giảm từ 217 ngày hồi tháng Tư, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với 37 ngày hồi tháng Giêng khi ông Trump nhậm chức). Vào tháng Bảy, có khoảng 2.000 trẻ em không thân nhân bị giam trong các trung tâm của chính phủ.
  • Điều này tạo ra một “cơ hội sẵn có” cho ICE bắt giữ phụ huynh.
  • Các nhà vận động pháp lý cảnh báo rằng trẻ em thường không hiểu mục đích phỏng vấn, dễ bị cán bộ công lực đánh lạc hướng, trong khi luật sư chỉ được báo trước vỏn vẹn một giờ.

  • Thực trạng một số nhân viên ICE thiếu khả năng ngôn ngữ, thiếu kỹ năng phỏng vấn phù hợp với tâm lý sang chấn, và không nắm vững tiến trình đoàn tụ.

  • Một số phụ huynh bị bắt giữ, trong khi con cái họ vẫn còn bị giam trong các cơ sở của Hoa Kỳ.
  • Chính sách này khiến phụ huynh sợ hãi không dám ra mặt, dẫn đến đứa trẻ thì bị kẹt lại. Nhiều phụ huynh lo sợ, nhưng vẫn liều lĩnh tiến hành vì quyết tâm đoàn tụ với con em.

Các nhà vận động pháp lý khẳng định việc phỏng vấn hầu như không đem thêm dữ kiện mới, vì ORR vốn đã làm tra cứu lý lịch và khảo sát gia cư. Bà Shaina Aber, giám đốc điều hành Trung tâm Công lý Acacia cho rằng “chức năng của cơ quan này đã bị chồng chéo và lẫn lộn,” khi ORR ngày càng tham gia nhiều hơn vào công việc cưỡng chế di trú, trong khi vốn dĩ không phải là một cơ quan di trú.

Thiên Vân