Mỹ ‘bật đèn xanh’ cho AUKUS, Tổng thống Trump ra lệnh tăng tốc triển khai

Bộ Chiến tranh Mỹ ngày 4/12 cho biết đã phê chuẩn thỏa thuận an ninh AUKUS giữa Mỹ, Anh và Úc, đồng thời tuyên bố sẽ thúc đẩy thỏa thuận này “toàn tốc”. Nội dung bao gồm việc Úc sẽ mua ít nhất 3 tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia trong vòng 15 năm tới.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc Sean Parnell cho biết Bộ Chiến tranh đã hoàn tất cuộc rà soát kéo dài 5 tháng và cuối cùng ủng hộ AUKUS, đồng thời xác định thỏa thuận “phù hợp với đường lối Nước Mỹ Trên Hết của Tổng thống Trump”. Ông nói thêm: “Theo chỉ đạo của Tổng thống Trump rằng AUKUS phải ‘được thúc đẩy toàn tốc’, cuộc rà soát đã xác định thêm những cơ hội để xây dựng nền tảng vững chắc nhất cho AUKUS”.

Theo Nikkei, Mỹ và Úc sẽ tổ chức cuộc họp ngoại trưởng – bộ trưởng quốc phòng tại Washington vào ngày 8/12 — đây là cuộc họp đầu tiên kiểu này kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng. Tiếp đó, ngày 10/12, Mỹ – Anh – Úc sẽ tổ chức họp bộ trưởng quốc phòng ba bên để bàn luận kết quả rà soát.

AUKUS là gì?

AUKUS là quan hệ đối tác an ninh giữa Úc – Anh – Mỹ, được công bố ngày 15/9/2021 nhằm tăng cường hợp tác an ninh – quốc phòng giữa ba nước. Theo thỏa thuận, Úc cam kết chi 368 tỷ AUD trong 30 năm để mua tàu ngầm hạt nhân của Mỹ và hợp tác với Anh để đóng tàu ngầm hạt nhân — đây là dự án quốc phòng lớn nhất lịch sử Úc.

AUKUS trải qua 3 lần thay đổi chính phủ tại 3 nước nhưng vẫn duy trì ổn định

Năm 2025, quan hệ Mỹ – Úc từng gặp thử thách do Úc áp đặt trừng phạt lên hai bộ trưởng Israel và Mỹ tiến hành rà soát lại AUKUS vì vấn đề ngân sách quốc phòng. Cuộc rà soát do Thứ trưởng phụ trách chính sách Elbridge Colby dẫn đầu. Ông từng phản đối việc cung cấp tàu ngầm cho Úc vì cho rằng đây là tài sản quân sự then chốt của Mỹ trong một cuộc xung đột tiềm tàng ở eo biển Đài Loan.

Một số quan chức Lầu Năm Góc cũng nghi ngờ liệu Úc có sẵn sàng triển khai tàu ngầm trong trường hợp xảy ra xung đột Mỹ – Trung hay không. Tuy nhiên, sau khi rà soát hoàn tất, nghị sĩ Joe Courtney cho biết thỏa thuận AUKUS vẫn phù hợp với lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ và đáng chú ý là AUKUS vẫn tồn tại vững chắc dù ba nước đều đã thay đổi chính phủ.

Hai trụ cột của AUKUS

AUKUS gồm hai trụ cột chính:

• Trụ cột 1 — Hợp tác tàu ngầm hạt nhân (3 giai đoạn)

1. Bắt đầu từ năm 2027, Mỹ và Anh sẽ luân phiên triển khai tàu ngầm tấn công hạt nhân tại căn cứ HMAS Stirling ở Tây Úc.

2. Từ năm 2030, Mỹ sẽ bán cho Úc 3 tàu ngầm lớp Virginia, và có thể bán thêm 2 chiếc nếu cần.

3. Khoảng năm 2030, Anh và Úc sẽ bắt đầu đóng tàu ngầm SSN-AUKUS với hỗ trợ công nghệ từ Mỹ. Anh dự kiến đóng 12 chiếc, Úc 5 chiếc.

• Trụ cột 2 — Hợp tác công nghệ quân sự tiên tiến
Ba nước sẽ cùng phát triển công nghệ lượng tử, AI, tác chiến dưới nước, tên lửa siêu vượt âm và các năng lực công nghệ cao khác. Nhật Bản, New Zealand, Canada và Đài Loan đều bày tỏ mong muốn tham gia vào trụ cột này.