Mỹ và Phần Lan đạt được thỏa thuận về tàu phá băng

Lý Ngôn
•
Thứ Sáu, 10/10/2025

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb đã chính thức ký một bản ghi nhớ hợp tác (MOU) mang tính lịch sử vào thứ Năm tuần này (9/10) tại Nhà Trắng, cho phép Lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ mua tới 11 tàu phá băng. Động thái này không chỉ thể hiện sự ấm lên trong quan hệ song phương mà còn được xem là một bước đi chiến lược quan trọng của Chính phủ Mỹ nhằm kiềm chế sự mở rộng của Trung Quốc và Nga ở Bắc Cực.

Alexander Stubb Trump — Tổng thống Mỹ Donald Trump (bên phải) và Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb đã chính thức ký một bản ghi nhớ hợp tác (MOU) mang tính lịch sử vào thứ Năm tuần này (9/10) tại Nhà Trắng. (Ảnh chụp màn hình video)

Từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng Một năm nay, ông Trump đã xây dựng mối quan hệ thân thiện với ông Stubb. Cả hai từng gặp nhau tại câu lạc bộ Mar-a-Lago ở Florida vào tháng Ba và cùng chơi một trận golf.

Mục tiêu cốt lõi của thỏa thuận là nhanh chóng mở rộng năng lực phá băng vùng cực của Tuần duyên Mỹ, với tổng ngân sách dự kiến khoảng 6,1 tỷ USD.

Mỹ có kế hoạch mua tổng cộng 11 tàu phá băng cỡ trung mới, chính thức gọi là “Tàu tuần tra an ninh Bắc Cực” (Arctic Security Cutter – ASC).

Ngồi cạnh Tổng thống Stubb trong Phòng Bầu dục, ông Trump tuyên bố: “Chúng tôi đang mua những tàu phá băng tốt nhất thế giới, và Phần Lan chính là nước đi đầu trong việc chế tạo những con tàu này.”

Tổng thống Stubb gọi đây là “một quyết định chiến lược to lớn” mà ông Trump đưa ra, bởi “chúng ta đều biết Bắc Cực có tầm quan trọng chiến lược thế nào”.

Ông Trump cũng nhấn mạnh rằng nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin ra lệnh tấn công, Mỹ sẽ bảo vệ Phần Lan – một đồng minh NATO – nhưng ông nói thêm rằng “Tôi không nghĩ ông ấy [Putin] sẽ làm vậy”.

4 tàu ASC đầu tiên sẽ được đóng tại nhà máy đóng tàu của Phần Lan. Đơn hàng này sẽ tạo ra hàng ngàn việc làm cho Phần Lan.

Sau đó, Phần Lan sẽ chuyển giao công nghệ và chuyên môn, hỗ trợ xây dựng tối đa 7 tàu còn lại tại các nhà máy đóng tàu ở Hoa Kỳ (bao gồm Davie ở Texas và Bollinger ở Louisiana).

Tàu phá băng đầu tiên dự kiến sẽ được bàn giao vào năm 2028, nhằm đáp ứng yêu cầu cấp thiết của chính quyền Trump trong việc nhanh chóng nâng cao năng lực vùng cực của Mỹ.

Kiềm chế sự mở rộng của Trung – Nga ở Bắc Cực

Tổng thống Trump từ lâu đã kêu gọi Mỹ mua tới 40 tàu phá băng để đối phó với mối đe dọa ngày càng gia tăng từ Nga và Trung Quốc tại Bắc Cực.

Nga hiện sở hữu hạm đội phá băng lớn nhất thế giới (hơn 36 tàu), trong khi Tuần duyên Mỹ chỉ có 2 tàu phá băng cực còn khả dụng. Thỏa thuận mới nhằm nhanh chóng thu hẹp khoảng cách này.

Khi băng ở Bắc Cực tan nhanh, Trung Quốc đang tích cực thúc đẩy chiến lược “Con đường Tơ lụa trên băng”, tự định vị là một “quốc gia cận Bắc Cực”, từ đó đe dọa lợi ích chiến lược của Mỹ và các đồng minh NATO. Trung Quốc hiện có ít nhất ba tàu phá băng phục vụ nghiên cứu vùng cực và đang lên kế hoạch đóng thêm tàu nặng hơn.

Quan hệ hợp tác quốc phòng giữa Phần Lan và Hoa Kỳ ngày càng chặt chẽ. Thỏa thuận phá băng lần này càng củng cố năng lực phòng thủ của NATO tại khu vực Bắc Cực.

Theo Reuters, đột phá chính trị lớn nhất trong thỏa thuận là việc vượt qua các quy định hàng hải của Mỹ.

Thông thường, Đạo luật Jones yêu cầu các tàu do chính phủ Mỹ đặt mua phải được đóng trong nước.

Tuy nhiên, các quan chức Nhà Trắng cho biết, việc cho phép đóng các tàu đầu tiên tại Phần Lan là “vì lý do an ninh quốc gia”, do Mỹ hiện thiếu công nghệ và năng lực công nghiệp để đáp ứng nhanh nhu cầu đóng tàu phá băng.

Phần Lan là quốc gia hàng đầu thế giới trong lĩnh vực sản xuất tàu phá băng. Theo số liệu Chính phủ Phần Lan công bố năm ngoái, khoảng 80% tàu phá băng đang hoạt động trên toàn cầu được thiết kế bởi các công ty Phần Lan, và khoảng 60% được đóng tại các nhà máy ở Phần Lan.

Chúc mừng đạt được thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas

Trong chuyến thăm Nhà Trắng hôm thứ Năm, ông Stubb đã gửi lời chúc mừng đến Tổng thống Trump vì đã làm trung gian thành công cho thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas.

“Đây là một thỏa thuận mang tính lịch sử. Tôi đã đọc kỹ 20 điều khoản – gần như bao gồm tất cả các điểm mấu chốt. Ông thực sự đã nhìn thấy toàn cảnh,” ông Stubb nói với ông Trump trong cuộc họp song phương.

“Nếu có ai nói với tôi vài tuần trước rằng ông và nhóm của ông có thể thúc đẩy một tiến trình sẽ dẫn đến ngừng bắn, trao đổi tù binh và con tin, rồi rút quân – tôi sẽ không tin. Nhưng đây chính là sự thể hiện tốt nhất của ngoại giao. Tôi cho rằng đây là một thỏa thuận có ý nghĩa tiềm năng rất lớn. Vì vậy, chúc mừng ông.”