Nhiều nhà lãnh đạo các quốc gia đã đến tham dự lễ duyệt binh nhằm tôn vinh cái gọi là kỷ niệm 80 năm chiến thắng chống Nhật của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), vốn bị lên án là dối trá và nhiều lần bị yêu cầu khôi phục sự thật lịch sử. Đứng đầu danh sách tham dự là Tổng thống Nga Putin và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, ngoài ra còn có lãnh đạo của một số quốc gia ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh, trong khi các nguyên thủ quốc gia phương Tây thì vắng mặt tập thể. Mới đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có nhắn nhủ gửi đến lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình trên nền tảng Truth Social.

GettyImages 1212971297
Tổng thống Mỹ Donlad Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. (Ảnh: JIM WATSONPETER KLAUNZER/AFP/POOL/AFP qua Getty Images)

Thống thống Trump: Trung Quốc cần vinh danh lính Mỹ đã hỗ trợ

Ông Trump viết trên Truth Social hôm 3/9:

“Câu hỏi lớn cần được trả lời là liệu Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc có đề cập đến sự hỗ trợ to lớn và “xương máu” mà Hoa Kỳ đã dành cho Trung Quốc để giúp họ giành lại TỰ DO khỏi một kẻ xâm lược ngoại quốc rất thù địch hay không. Nhiều người Mỹ đã hy sinh trong hành trình tìm kiếm Chiến thắng và Vinh quang của Trung Quốc. Tôi hy vọng họ sẽ được vinh danh và tưởng nhớ một cách xứng đáng vì lòng dũng cảm và sự hy sinh của mình! Chúc Chủ tịch Tập Cận Bình và người dân Trung Quốc tuyệt vời có một ngày lễ kỷ niệm tuyệt vời và đáng nhớ. Xin gửi lời chào trân trọng nhất của tôi tới Vladimir Putin và Kim Jong-un, khi các ngài đang âm mưu chống lại Hoa Kỳ. TỔNG THỐNG DONALD J. TRUMP”

Screenshot 2025 09 03 at 9.05.14 AM
(Ảnh chụp màn hình Truth Social)

Mục đích của lễ diễu binh 3/9

Có nhiều phân tích về động cơ của lễ duyệt binh được cho là tiêu tốn hơn 5 tỷ USD này của ĐCSTQ. Có ý kiến cho rằng ĐCSTQ thông qua lễ diễu binh này để tìm cách khai thác sự bất mãn kinh tế (như vấn đề thuế quan) để lôi kéo các quốc gia Nam bán cầu chống lại Washington.

Có ý kiến khác cho rằng mục tiêu chính của ĐCSTQ thông qua cuộc duyệt binh lớn này là tiếp tục khuấy động xu hướng đầu hàng, sợ hãi và nịnh hót ĐCSTQ trong nội bộ Đài Loan, sử dụng cái gọi là quân đội hùng mạnh của họ làm lực lượng mặt trận thống nhất trong Đài Loan, ông Viên Hồng Băng – một học giả tự do sống tại Úc – nói với tờ Epoch Times hôm 2/9. 

Ông Viên cho rằng mục tiêu thứ hai của họ là sử dụng cuộc duyệt binh này để phô trương sức mạnh quân sự hung hăng và đe dọa Nhật Bản và Hàn Quốc. Một mặt, ngăn chặn Nhật Bản can thiệp trong trường hợp xảy ra sự cố ở eo biển Đài Loan. Mặt khác, ĐCSTQ cũng đang cố gắng sử dụng cuộc duyệt binh ngày 3/9 như một màn phô trương sức mạnh quân sự để thúc đẩy hơn nữa công tác mặt trận thống nhất tại Hàn Quốc, nhằm phá hoại liên minh chiến lược giữa Mỹ và Hàn Quốc. Và mục tiêu thứ ba là ĐCSTQ muốn thể hiện sức mạnh quân sự của mình với các nước Đông Nam Á để họ không dám đứng về phe nào nếu chiến tranh nổ ra ở eo biển Đài Loan.

Phó giáo sư Lâm Dĩnh Hữu thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Tamkang Đài Loan cho biết, đối với Bắc Kinh, “Cuộc diễu binh ngày 3/9” không chỉ là tuyên bố đối ngoại mà còn nhằm mục đích mở rộng quyền lực trong nước. Đây cũng là thời điểm tốt nhất để thể hiện sức mạnh quân sự và công nghiệp của mình với thế giới bên ngoài. Nếu việc kỷ niệm Chiến tranh Kháng chiến chống Nhật Bản trở nên bình thường trong tương lai, nó có thể trở thành một kênh quan trọng để định hình sức mạnh diễn ngôn của họ.

Ông giải thích rằng đóng góp của ĐCSTQ vào Thế chiến II gần như bằng 0, nhưng gần đây họ đã tích cực tìm kiếm tiếng nói trong câu chuyện về cuộc chiến thông qua nhiều sự kiện và phim ảnh.

Ông dẫn chứng, những năm gần đây, ĐCSTQ đã đầu tư rất nhiều tiền vào việc sản xuất các bộ phim chống Nhật và chiến tranh, chẳng hạn như “800”, “731”, “Xưởng phim Nam Kinh”, và bộ phim đầu tiên về Triều Tiên chống viện trợ Mỹ “Hồ Trường Tân”. Những tác phẩm này không chỉ là sản phẩm giải trí, mà còn là công cụ chiến lược quốc gia, nhằm chiếm lĩnh vị trí chủ đạo trong diễn ngôn kháng chiến.

ĐCSTQ cũng cố gắng lồng ghép lịch sử hợp tác giữa Trung Hoa Dân Quốc với Hoa Kỳ, chẳng hạn như đội Phi Hổ và Lực lượng Viễn chinh Trung Quốc, vào “di sản Kháng chiến chống Nhật Bản xâm lược”, qua đó thiết lập quan hệ ngoại giao với Hoa Kỳ, Anh và các nước khác.

Điều này nhắc nhở Đài Loan rằng cuộc duyệt binh không chỉ mang tính tuyên truyền; nó còn liên quan đến việc hoạch định chiến lược của ĐCSTQ trong việc diễn giải lịch sử và tương tác ngoại giao.

Ông Lâm Dĩnh Hữu tuyên bố rằng cuộc duyệt binh này của ĐCSTQ thể hiện mối quan hệ ngày càng chặt chẽ giữa Trung Quốc, Nga và Triều Tiên, hình thành một “liên minh tam giác” chiến lược để đối phó với hệ thống liên minh do Hoa Kỳ dẫn đầu.

Đồng thời, các cuộc duyệt binh đã trở thành một màn trình diễn cho “ngoại giao vũ khí”. Trong những năm gần đây, ĐCSTQ đã tích cực quảng bá trang thiết bị quân sự của mình tại các triển lãm hàng không quốc tế. Việc trưng bày vũ khí mới nhất trước các nhà lãnh đạo thế giới không chỉ là một màn phô diễn sức mạnh quân sự mà còn là chiêu bài tiếp thị trực tiếp. Theo mô hình “một thế hệ sử dụng, một thế hệ phát triển, một thế hệ xuất khẩu”, các cuộc duyệt binh mang đến cho ĐCSTQ cơ hội mở rộng xuất khẩu vũ khí.

Cuối cùng, cuộc duyệt binh này còn nhằm củng cố sức mạnh quân sự và trấn an người dân. Ông Lâm lưu ý rằng với những thay đổi nhân sự thường xuyên gần đây ở cấp cao của ĐCSTQ, với việc một số tướng lĩnh biến mất hoặc bị thay thế, các cuộc duyệt binh đã trở thành một cửa sổ quan trọng để nhìn vào động lực quyền lực trong quân đội. Ông lưu ý rằng với nền kinh tế Trung Quốc đang suy thoái, ngân sách quốc phòng khổng lồ thường đặt ra nhiều câu hỏi. Thông qua các cuộc duyệt binh, ĐCSTQ muốn phô trương những thành tựu quân sự trong nước và chứng minh rằng việc đầu tư nguồn lực của mình đang mang lại hiệu quả. Đối với lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình, các cuộc duyệt binh là một cách để thể hiện sự kiểm soát của ông đối với quân đội, thể hiện nguyên tắc cơ bản “Đảng chỉ huy nòng súng”.

Sự thật lịch sử

Về vấn đề “khôi phục sự thật lịch sử”, gần đây trên mạng xã hội Trung Quốc Đại lục đã loan truyền những tài liệu thống kê 22 trận đánh lớn của cuộc Kháng chiến chống quân Nhật xâm lược, khiến nhiều cư dân mạng Trung Quốc thức tỉnh: Hóa ra chính “Quân đội Quốc dân đảng” chứ không phải “Quân đội Cộng sản” đã chiến đấu chống lại Nhật Bản. Đây chính là sự thật lịch sử. Một số học giả thậm chí còn chỉ trích ĐCSTQ: “Liệu có đủ can đảm để tuyên bố rằng mình là xương sống của cuộc Kháng chiến chống quân Nhật xâm lược không?”

Các bức ảnh chụp màn hình bao gồm tên của từng trận đánh lớn, tên của một số tướng lĩnh Trung Quốc tham gia, số lượng quân Trung Quốc và Nhật Bản tham gia, và số thương vong của cả hai bên.

p3685851a328693022
22 trận đánh lớn trong cuộc kháng chiến chống Nhật ở Trung Quốc. Từ trái sang là các cột: Tên trận chiến; một số tướng lĩnh Trung Quốc; số quân tham chiến của hai bên Trung Quốc/Nhật Bản; tướng Nhật; thương vong của hai bên Trung Quốc/Nhật Bản.
p3685852a862101619
22 trận đánh lớn trong cuộc kháng chiến chống Nhật ở Trung Quốc. Từ trái sang là các cột: Số thứ tự; tên các cuộc chiến; thời gian; thương vong của quân đội quốc gia; thương vong của quân Nhật; tên của các tướng lĩnh.

Từ năm 1937 đến 1945 trong suốt 8 năm, giữa Trung Quốc và Nhật Bản đã nổ ra tổng cộng 22 trận “hội chiến”, quân đội Chính phủ Quốc dân là lực lượng chủ lực tuyệt đối. ĐCSTQ chỉ tham gia một trận, và không phải bằng lực lượng chủ lực.

Theo quy ước quân sự truyền thống, quy mô chiến tranh được chia làm 3 cấp độ: cao nhất là “hội chiến”, tức cả hai bên phải huy động một quân đoàn lục quân, ít nhất 100.000 binh lính; tiếp theo là “chiến dịch”; cấp thấp nhất là “trận đánh”.

Trong suốt thời kỳ kháng chiến, ngoài các hội chiến, giữa Trung Quốc và Nhật Bản còn xảy ra 1.117 trận chiến dịch, quân đội ĐCSTQ chỉ tham gia một vài trận; còn trong hơn 38.000 trận đánh nhỏ, quân ĐCSTQ chỉ tham gia vài trăm lần, tỷ lệ tham chiến cực kỳ thấp.

Vậy nên, nhà bình luận thời sự Đường Tĩnh Viễn cho rằng bên xứng đáng nhất để tổ chức các hoạt động kỷ niệm này là Trung Hoa Dân Quốc, vì đây mới là lực lượng chính trong 8 năm kháng chiến.

Bảo Minh (t/h)