Thẩm phán Samuel Alito: 10 lý do lật lại vụ án lệ phá thai “Roe kiện Wade”

Trí Đạt
•
Chủ Nhật, 26/06/2022

Hôm thứ Sáu (24/6), Tòa án tối cao Mỹ đã lật ngược án lệ “Roe kiện Wade” – chấm dứt quyền phá thai được thiết lập từ phán quyết của vụ án này cách đây gần 50 năm, và trao cho các tiểu bang quyền điều chỉnh hoặc hạn chế phá thai.

New Project 11 — Thẩm phán Samuel Alito. (Nguồn: USGOV/ Wikipedia)

Quyết định hôm thứ Sáu là một ý kiến đa số được viết bởi Thẩm phán Tòa án tối cao Samuel Alito, đã lật ngược án lệ “Roe kiện Wade” và vụ “Tổ chức Kế hoạch hóa gia đình kiện Caseys” (Planned Parenthood v. Caseys) năm 1992.

Quyết định được đưa ra theo ý kiến của Tòa án Tối cao Mỹ trong vụ “Dobbs kiện Tổ chức Sức khỏe Phụ nữ Jackson” (Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization). Trọng tâm của vụ án là luật tiểu bang Mississippi cấm phá thai sau khi thai được 15 tuần, một phán quyết trước đó của tòa án cấp dưới đã chặn lệnh này. Tiểu bang Mississippi do đảng Cộng hòa lãnh đạo đã yêu cầu Tòa án Tối cao lật lại phán quyết của tòa cấp dưới.

Thẩm phán Samuel Alito đã viết bản ý kiến trong trường hợp này. Dưới đây là trích dẫn từ 10 nhận xét chính trong bản ý kiến.

1. Thẩm phán Alito trình bày chi tiết cách nhìn nhận của mọi người về việc phá thai trước vụ “Roe kiện Wade”

“Trước vụ ‘Roe kiện Wade’, không chỉ không ủng hộ phá thai như một quyền hiến định mà phá thai luôn là một hành vi phạm tội ở mọi bang. Theo luật phổ thông, ít nhất trong một số giai đoạn của thai kỳ, phá thai là một tội ác và bị coi là bất hợp pháp. Phá thai ở mọi giai đoạn đều có thể gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng.

Luật pháp Mỹ luôn tuân theo luật phổ thông, làn sóng hạn chế theo luật định trong thế kỷ 19 đã mở rộng trách nhiệm hình sự đối với hành vi phá thai.

Vào thời điểm Tu chính án thứ 14 được thông qua, 3/4 các tiểu bang của Mỹ đã coi hành vi phá thai ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ đều là phạm tội.”

2. Phán quyết vụ “Roe kiện Wade” sai hoàn toàn, làm sâu sắc thêm sự chia rẽ

“Phán quyết của vụ ‘Roe kiện Wade’ ngay từ đầu đã sai lầm khủng khiếp. Lý luận của nó đặc biệt yếu và quyết định này đã gây ra những hậu quả mang tính phá hoại nghiêm trọng. Vụ ‘Roe kiện Wade’ và vụ ‘Tổ chức Kế hoạch hóa gia đình kiện Casey’ không những không giải quyết được vấn đề phá thai trên phạm vi toàn quốc, mà ngược lại còn gây ra cuộc tranh luận và chia rẽ sâu sắc hơn. Bây giờ là lúc tập trung lại vào Hiến pháp và đặt vấn đề quyền phá thai trở lại trong tay các đại biểu dân cử của nhân dân.”

3. Thẩm phán Alito cảm thấy nghi hoặc về nội dung mà Tu chính án 14 bảo vệ

“Khi giải thích ý nghĩa của ‘tự do’ trong Tu chính án thứ 14, chúng ta phải đề phòng khuynh hướng tự nhiên của con người, tức nhầm lẫn nội dung mà Tu chính án bảo vệ với quan điểm nhiệt thành của chúng ta về sự tự do mà người Mỹ đáng được hưởng. Đây là lý do tại sao các tòa án từ lâu đã ‘không muốn’ thừa nhận các quyền lợi không được đề cập trong Hiến pháp.”

4. Thẩm phán Alito bác bỏ tuyên bố rằng phán quyết này sẽ dẫn đến đảo lộn hôn nhân đồng giới và biện pháp tránh thai

“Cuối cùng, ý kiến phản đối cho rằng quyết định của chúng tôi sẽ dẫn đến thách thức đối với phán quyết của các vụ Griswold (Griswold kiện Connecticut), Eisenstadt (Eisenstadt kiện Baird), Lawrence (Lawrence kiện Texas) và Obergefell (Obergefell kiện Hodges). Nhưng chúng tôi đã biểu thị rõ ràng: ‘Bất cứ nội dung nào trong bản ý kiến này đều không nên được hiểu là gây nghi ngờ về tiền lệ phán quyết không liên quan đến phá thai.’ Chúng tôi cũng giải thích lý do tại sao lại như vậy: quyền liên quan đến tránh thai và quan hệ đồng giới, và có một sự khác biệt về bản chất so với quyền phá thai. Bởi vì quyền phá thai (như chúng tôi đã nhấn mạnh) chỉ liên quan đến cái gọi là ‘sinh mạng tiềm tại’ được nói đến trong vụ ‘Roe và Wade’ và vụ Casey.”

5. Tòa án không được trao quyền để áp đặt “lý thuyết sự sống” của riêng họ lên nhà nước

“Ý kiến của chúng tôi không dựa trên bất kỳ quan điểm nào về sự sống trước khi sinh và khi nào có quyền được hưởng bất kỳ quyền nào sau khi sinh. Ngược lại, những ý kiến phản đối đang áp đặt các lý thuyết cụ thể về thời điểm nhân quyền của một người được bắt đầu. Ý kiến phản đối tuyên bố rằng Hiến pháp yêu cầu các tiểu bang phải coi thai nhi là người mà ngay cả quyền cơ bản của con người cũng không có – quyền sinh tồn, ít nhất là trước một thời điểm nào đó trong thai kỳ. Nhưng trong Hiến pháp hoặc luật pháp truyền thống của đất nước chúng ta, không có bất cứ nội dung nào trao quyền cho tòa án áp dụng loại ‘lý thuyết về sự sống’ này.”

6. Thẩm phán Alito nói phán quyết vụ “Roe kiện Wade” đã chiếm đoạt quyền lực

“Phán quyết của vụ ‘Roe kiện Wade’ đã mâu thuẫn với Hiến pháp kể từ ngày nó được đưa ra và vụ Casey tiếp tục sai lầm này, … Tòa án tối cao đã vận dụng ‘quyền lực tư pháp sơ khai’… chiếm đoạt quyền lực trong những vấn đề có tầm quan trọng về mặt đạo đức và xã hội mà Hiến pháp đã giao cho nhân dân giải quyết một cách rõ ràng.”

7. Vụ ‘Roe kiện Wade’ dựa trên sự trần thuật lịch sử sai lệch

“Phán quyết của vụ ‘Roe kiện Wade’ cho thấy rằng quyền được phá thai đã được Hiến pháp trao cho một cách ngầm hiểu, nhưng nó không dựa trên cơ sở quyết định về văn bản, lịch sử hoặc tiền lệ phán quyết. Nó dựa trên tường thuật lịch sử sai lệch; nó rất chú ý và suy đoán về những vấn đề không liên quan đến ý nghĩa của Hiến pháp và lấy chúng làm căn cứ; nó bỏ qua sự khác biệt cơ bản giữa tiền lệ mà nó dựa vào đó và những vấn đề mà Tòa án phải đối mặt. Nó biên tạo một bộ quy tắc phức tạp với các giới hạn khác nhau cho mỗi 3 tháng của thai kỳ, nhưng nó không giải thích quy tắc được tìm thấy như thế nào từ Hiến pháp, lịch sử của luật phá thai, tiền lệ trước đây hoặc bất kỳ nguồn trích dẫn nào khác; nó dựa trên quy tắc quan trọng nhất (mà nhà nước không thể bảo vệ sự sống của một thai nhi cho đến khi nó ‘có năng lực sinh tồn’) chưa bao giờ được đưa ra bởi bất cứ bên nào của tòa án và cũng chưa bao giờ được giải thích một cách hợp lý.”

8. Thẩm phán Alito nêu bật những hậu quả dân chủ của vụ “Dobbs kiện Tổ chức Sức khỏe Phụ nữ Jackson”

“Quyết định của chúng tôi là trả lại vấn đề quyền phá thai cho các cơ quan lập pháp (tiểu bang), cho phép phụ nữ ở cả hai phe (ủng hộ và chống) phá thai tìm cách tác động đến quy trình lập pháp bằng cách tác động đến dư luận, vận động hành lang các nhà lập pháp, bỏ phiếu và tranh cử công chức. Phụ nữ không phải là không có quyền bầu cử hoặc quyền lợi chính trị. Điều đáng chú ý là tỷ lệ phụ nữ đăng ký bỏ phiếu và đi bỏ phiếu cao hơn tỷ lệ nam giới.”

9. Thẩm phán Alito nói rằng không biết xã hội Mỹ sẽ phản ứng như thế nào

“Chúng tôi không giả vờ biết, sau khi đưa ra quyết định lật ngược vụ ‘Roe kiện Wade’ và vụ Casey hôm nay, hệ thống chính trị và xã hội của chúng ta sẽ phản ứng thế nào. Hơn nữa, ngay cả khi chúng tôi có thể dự kiến được điều gì sẽ xảy ra, không có quyền lực nào cho phép chúng tôi để nhận thức này ảnh hưởng đến quyết định của chúng tôi. Chúng tôi chỉ có thể làm công việc của mình, đó là giải thích luật, áp dụng các nguyên tắc lâu đời, xem xét quyết định các vụ kiện này một cách phù hợp. Do đó, chúng tôi tin rằng Hiến pháp không trao quyền phá thai. Vụ ‘Roe kiện Wade’ và vụ Casey phải bị lật đổ, và quyền quản lý giám sát việc phá thai phải được trả lại cho người dân và các đại diện mà họ bầu chọn ra.”

10. Kết luận của bản ý kiến

“Phá thai đặt ra một vấn đề sâu sắc về đạo đức. Hiến pháp không cấm công dân của mọi tiểu bang quản lý hoặc cấm phá thai. Các phán quyết của vụ ‘Roe kiện Wade’ và vụ Casey đã vượt quá quyền lực đó. Giờ đây, chúng tôi đảo ngược các phán quyết đó. Trả lại quyền lực này cho người dân và đại biểu mà họ bầu chọn ra.”