Tòa phúc thẩm cho phép ông Trump gửi Vệ binh Quốc gia đến Portland

Vào thứ Hai, ngày 20/10, Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực 9 đã phán quyết rằng Tổng thống Donald Trump có thể điều động lực lượng Vệ binh Quốc gia tới thành phố Portland, bang Oregon. Phán quyết này cho phép tạm hoãn một lệnh cấm trước đó do tòa án cấp dưới ban hành, vốn ngăn ông Trump triển khai quân đội trong khi vụ kiện pháp lý vẫn đang tiếp diễn.

Động thái này diễn ra bất chấp sự phản đối của các quan chức Đảng Dân chủ tại Oregon và thành phố Portland, những người cho rằng việc triển khai quân đội liên bang là vượt quá thẩm quyền hiến định, xâm phạm quyền tự quyết địa phương và có thể làm leo thang căng thẳng thay vì ổn định tình hình.

Bối cảnh pháp lý và chính trị

Phán quyết của Tòa Phúc thẩm được đưa ra bởi một hội đồng 3 thẩm phán, trong đó 2 người ủng hộ và 1 người phản đối. Họ đã chấp thuận yêu cầu của Bộ Tư pháp nhằm trì hoãn thi hành lệnh cấm của Thẩm phán Karin Immergut, người đang thụ lý vụ kiện tại tòa án quận liên bang ở Portland.

Vào ngày 27/9, Tổng thống Trump đã ra lệnh triển khai 200 lính Vệ binh Quốc gia đến Portland để “duy trì luật pháp và trật tự” sau hàng loạt cuộc biểu tình kéo dài nhiều tuần tại thành phố. Các quan chức bang Oregon và thành phố Portland, đều thuộc Đảng Dân chủ, lập tức đệ đơn kiện và yêu cầu tòa án ngăn chặn động thái này.

Ngày 4/10, Thẩm phán Immergut ra phán quyết sơ bộ rằng việc triển khai quân đội của Trump có thể là “bất hợp pháp”, và đã ban hành lệnh cấm tạm thời, ngăn Vệ binh Quốc gia hiện diện tại Portland ít nhất đến cuối tháng 10. Phiên điều trần tiếp theo dự kiến diễn ra vào ngày 29 tháng 10, để quyết định liệu có nên áp dụng lệnh cấm dài hạn hay không.

Tranh luận tại tòa và các phán quyết trái chiều

Trong phiên tranh luận vào ngày 9/10, hai thẩm phán phúc thẩm cho rằng Thẩm phán Immergut đã quá tập trung vào các cuộc biểu tình gần đây và không xem xét đến mức độ bất ổn nghiêm trọng hơn xảy ra trong các tháng trước đó. Thẩm phán Ryan Nelson lưu ý rằng việc đánh giá nhu cầu triển khai quân đội không nên dựa trên một thời điểm cụ thể, mà phải xét toàn diện hơn.

Tòa phúc thẩm cũng cho rằng Tổng thống có thẩm quyền liên bang hóa Vệ binh Quốc gia, theo luật định từ lâu được Quốc hội ban hành. Trong các tình huống khẩn cấp, nếu thống đốc không thể hoặc không chịu kiểm soát tình hình, thì chính phủ liên bang có thể can thiệp để bảo vệ tài sản liên bang và thực thi luật pháp.

Tác động pháp lý và khả năng lên Tòa án Tối cao

Các chuyên gia pháp lý nhận định đây là một phép thử quan trọng đối với quyền hạn của tổng thống, đặc biệt là trong việc sử dụng quân đội trên lãnh thổ quốc nội. Quyết định của Tòa Phúc thẩm Khu vực 9 cho phép Nhà Trắng hành động nhanh chóng trong trường hợp khẩn cấp, trong khi vụ kiện vẫn đang được xét xử tại tòa án cấp dưới.

Tuy nhiên, đáng chú ý là quyết định này mâu thuẫn với một phán quyết khác từ Tòa Phúc thẩm Khu vực 7, nơi các thẩm phán đã ngăn chặn một cuộc triển khai tương tự của Trump tại Chicago. Những kết luận pháp lý trái ngược nhau từ các khu vực khác nhau đang làm dấy lên khả năng Tòa án Tối cao Hoa Kỳ sẽ phải can thiệp để đưa ra phán quyết cuối cùng.

Đối với Tổng thống Trump, phán quyết của Tòa Phúc thẩm là một chiến thắng pháp lý đáng kể, củng cố lập trường cứng rắn của ông trong vấn đề “luật pháp và trật tự”. Việc triển khai Vệ binh Quốc gia từng là một phần trong chiến lược an ninh nội địa của ông nhằm đối phó với tình trạng bất ổn dân sự tại các thành phố lớn, đặc biệt là những nơi do Đảng Dân chủ kiểm soát.

Tuy nhiên, chính sách này cũng đã vấp phải sự chỉ trích dữ dội từ các bang và thành phố, vốn cho rằng chính quyền Trump đang chính trị hóa các lực lượng quân sự để phục vụ lợi ích cá nhân và làm gia tăng chia rẽ trong xã hội Mỹ.

Vệ binh Quốc gia là lực lượng dân quân cấp bang, thường do thống đốc tiểu bang chỉ huy, nhưng có thể được tổng thống liên bang hóa trong các tình huống khẩn cấp theo luật liên bang. Việc tổng thống điều động lực lượng này mà không có sự đồng thuận của thống đốc tiếp tục là tranh cãi pháp lý và chính trị chưa ngã ngũ.

Tòa Phúc thẩm Khu vực 9 đã cho phép tạm thời triển khai lực lượng Vệ binh Quốc gia tại Portland, tạo tiền lệ cho hành động tương tự trong tương lai. Tuy nhiên, vấn đề pháp lý cốt lõi về tính hợp hiến của hành động này vẫn chưa được phân xử dứt điểm. Với các phán quyết trái chiều từ nhiều khu vực, Tòa án Tối cao có thể sẽ là nơi quyết định cuối cùng về quyền hạn của tổng thống trong việc triển khai lực lượng quân sự nội địa.

Xem thêm

Tổng thống Trump cam kết sẽ làm San Francisco “vĩ đại trở lại”

"Tôi nghĩ họ muốn chúng tôi đến San Francisco. Đây từng thực sự là một trong những thành phố vĩ đại nhất thế giới," ông Trump nói