Tọa đàm ngày 14/5 của Bộ GD-ĐT ghi nhận ý kiến về khó khăn khi giải thích “trường đại học trong đại học” với nước ngoài, hướng tới sửa đổi Luật Giáo dục đại học để tháo gỡ bất cập.

dh quoc gia tp hcm de xuat thi diem bo nhiem giao su pho giao su
Đại học Quốc gia TP.HCM. (Ảnh: vnuhcm.edu.vn)

Ngày 14/5, Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD-ĐT) tổ chức tọa đàm tại Hà Nội để lấy ý kiến sửa đổi Luật Giáo dục đại học, với sự tham gia của đại diện các bộ, ngành, trường đại học, chuyên gia và nhà khoa học.

Tại tọa đàm, ông Vũ Hoàng Linh, Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), cho rằng mô hình đại học hai cấp, gồm đại học quốc gia và vùng, gây khó khăn khi hợp tác quốc tế.

Ông cho hay khái niệm “trường đại học trong đại học” khó trình bày với đối tác nước ngoài, vì họ không hiểu tại sao một trường đại học lại nằm trong một đại học khác.

Ông giải thích mô hình này giống hệ thống Đại học California (Mỹ), nơi một tổ chức lớn quản lý nhiều trường, nhưng thực tế khác xa vì các trường thành viên ở Việt Nam ít tự chủ hơn. Ông đề xuất xem lại mô hình này và tăng quyền, trách nhiệm cho Hội đồng trường để quản lý hiệu quả hơn.

Cũng tại buổi thảo luận, ông Bùi Xuân Hải, Hiệu trưởng Đại học Hải Phòng, nhận định mô hình đại học quốc gia, hình thành từ năm 1995/1996, không còn phù hợp. Ông cho rằng các trường thành viên, có khi chỉ 100 giáo viên và vài nghìn sinh viên, bị quản lý quá chặt bởi cả đại học quốc gia/vùng và Bộ GD-ĐT, dẫn đến tình trạng “một cổ hai tròng”, cản trở tự chủ.

Ông đề xuất bỏ mô hình này, hợp nhất các trường nhỏ để tăng quy mô, hoặc cho phép trường thành viên hoạt động độc lập như các trường đại học khác. Ông cũng ủng hộ mô hình đại học với các “school” bên trong, không có tư cách pháp nhân riêng.

Bên cạnh đó, PGS.TS Nguyễn Phong Điền, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, đề xuất làm rõ các thuật ngữ trong dự thảo luật để tránh hiểu lầm khi áp dụng.

Ông cũng nhấn mạnh cần tăng hợp tác với doanh nghiệp để đào tạo nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển. Đồng thời, ông yêu cầu quy định rõ tiêu chuẩn kiểm tra chất lượng giáo dục và xây dựng đồng bộ các văn bản hướng dẫn để luật sớm đi vào thực tế.

Tiếp đó, GS.TS Nguyễn Vũ Quốc Huy, Hiệu trưởng Đại học Y Dược (Đại học Huế), cho rằng dự thảo luật cần đơn giản hóa chính sách để tạo chuyển biến tích cực trong hệ thống giáo dục đại học.

Ông nhấn mạnh luật phải hài hòa với các luật chuyên ngành khác, đồng thời đề xuất Ban soạn thảo nhìn nhận toàn diện để điều chỉnh bất cập và giữ lại những điểm đã hiệu quả.

GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, cho biết dự thảo luật sẽ mở rộng quản lý nhà nước, bao gồm cả các cơ sở không phải đại học nhưng tham gia đào tạo đại học, để đảm bảo đồng bộ.

Ông nhấn mạnh luật sẽ làm rõ vai trò, nhiệm vụ của Hội đồng trường, phân biệt giữa trường công lập và tư thục, đồng thời thúc đẩy tự chủ toàn diện gắn với trách nhiệm giải trình. Ông cũng khẳng định luật sẽ phù hợp với Hiến pháp, kế thừa điểm tốt, và khuyến khích xã hội hóa, hội nhập quốc tế, chuyển đổi số, học tập suốt đời.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn đề xuất 6 nhóm chính sách chính cho dự thảo luật: cải thiện quản lý nhà nước, hiện đại hóa chương trình đào tạo với công nghệ tiên tiến, biến trường đại học thành trung tâm nghiên cứu và đổi mới, tăng đầu tư, phát triển đội ngũ giảng viên, và đổi mới kiểm tra chất lượng giáo dục.

Về mô hình đại học hai cấp, ông cho rằng không nên tập trung vào việc bỏ đại học quốc gia và vùng, mà cần cải tiến quản trị nội bộ để tăng hiệu quả.

Ông yêu cầu Ban soạn thảo tiếp thu ý kiến, hoàn thiện dự thảo, để xây dựng chính sách phù hợp.

Hiện Việt Nam hiện có 2 đại học quốc gia là Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia TP.HCM, 3 đại học vùng gồm Đại học Thái Nguyên, Đại học Huế, Đại học Đà Nẵng.

Các đại học còn lại gồm Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Kinh tế TP.HCM, Đại học Duy Tân, Đại học Kinh tế quốc dân, và Đại học Phenikaa.

Văn Duy